The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования: гравитационное поле белых карликов в контексте теории гравитации Эйнштейна, включая внутренние и внешние гравитационные конфигурации, а также деформации поверхности звезды, описываемые квадрупольным моментом. Объект разработки: модели и методы для анализа аксиально-симметричных гравитационных конфигураций и квадрупольных моментов деформации поверхности звезды.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны: Эйнштейннің гравитация теориясы контекстіндегі ақ ергежейлілердің гравитациялық өрісі, оның ішінде ішкі және сыртқы гравитациялық конфигурациялар, сонымен қатар квадрупольдік моментпен сипатталған жұлдыз бетінің деформациялары. Әзірлеу нысаны: осьтік симметриялы гравитациялық конфигурацияларды және жұлдыз бетінің деформациясының Квадрупольдік моменттерін талдаудың үлгілері мен әдістері.

Aim of work (in Russian) : Аналитическое описание и численное моделирование гравитационного поля белых карликов с использованием теории гравитации Эйнштейна. Мы будем рассмотреть равновесные свойства поля как внутри звезды, так и поля вне звезды, принимая во внимание деформацию поверхности звезды, описываемую квадрупольным моментом.

Aim of work (in Kazakh) : Эйнштейннің гравитация теориясын пайдаланып ақ ергежейлілердің гравитациялық өрісін зерттеу. Квадрупольдік моментпен сипатталатын жұлдыз бетінің деформациясын ескере отырып, жұлдыз ішіндегі өрістің тепе-теңдік қасиеттерін, сондай-ақ жұлдыз сыртындағы өрісті сипаттау.

Методы исследования (на русском) : На первом и втором этапах реализации проекта (соответствующих первым двум годам), мы разработаем модели, описывающие гравитационное поле компактных объектов с использованием методов и средств математического аппарата Общей Теории Относительности и численных решений нелинейных дифференциальных уравнений, описывающих материю и поля. Для научных вычислений мы будем использовать персональные компьютеры, так как они оборудованы последними версиями лицензий на программное обеспечение Wolfram Mathematica, Maple, Python и MATLAB, которые уже доступны исследовательской группе.

Методы исследования (на казахском) : Жобаның бірінші және екінші кезеңдерінде (алғашқы екі жылға сәйкес) жалпы салыстырмалылық теориясының математикалық аппаратының әдістері мен құралдарын және материя мен өрістерді сипаттайтын сызықты емес дифференциалдық теңдеулер сандық шешімдерін пайдалана отырып, ықшам объектілердің гравитациялық өрісін сипаттайтын модельдерді әзірлейтін боламыз. Ғылыми есептеулер үшін біз дербес компьютерлерді қолданамыз, өйткені олар зерттеу тобында бұрыннан бар Wolfram Mathematica, Maple, Python және MATLAB бағдарламалық жасақтама лицензияларының соңғы нұсқаларымен жабдықталған.

Obtained results and novelty (in Russian) : Новизна заключается в том, что мы рассматривали квадруполь и осевую симметрию в метриках, определяющих геометрическую структуру пространства-времени.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бұл жобаның жаңалығы біз кеңістік-уақыттың геометриялық құрылымын анықтайтын метрикадағы квадрупольді және осьтік симметрияны қарастырғанымызда.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные показатели: Аксиально-симметричные конфигурации гравитационного поля. Моделирование деформации поверхности звезды с использованием квадрупольного момента. Технико-экономические показатели: Эффективность применения теории гравитации Эйнштейна для анализа гравитационных полей белых карликов. Возможное влияние результатов проекта на развитие астрофизических исследований и их потенциальная ценность для научного сообщества.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі көрсеткіштері: Гравитациялық өрістің осьтік симметриялы конфигурациялары. Квадрупольдік моментті пайдаланып жұлдыз бетінің деформациясын модельдеу. Техникалық-экономикалық көрсеткіштер: Ақ ергежейлілердің гравитациялық өрістерін талдау үшін Эйнштейннің өріс теориясын қолданудың тиімділігі. Жоба нәтижелерінің астрофизикалық зерттеулердің дамуына ықтимал әсері және олардың ғылыми қоғамдастық үшін әлеуетті құндылығы.

Level of implementation (in Russian) : Не планируется, так как проект относится к области фундаментальной теоретической физики.

Level of implementation (in Kazakh) : Жоба іргелі теориялық физика саласына жататындықтан жоспарланбаған.

Efficiency (in Russian) : Эффективность проекта проявляется в глубоком исследовании гравитационного поля белых карликов с использованием теории гравитации Эйнштейна. Проект позволяет более точно определить равновесные свойства гравитационного поля внутри и вокруг звезды, учитывая деформации поверхности звезды, описываемые квадрупольным моментом. Эти данные могут служить ценным вкладом в область астрофизики, помогая лучше понять структуру и свойства белых карликов, что в свою очередь может способствовать развитию научных исследований в данной области.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның тиімділігі Эйнштейннің тартылыс теориясын пайдалана отырып, ақ ергежейлілердің гравитациялық өрісін терең зерттеуде көрінеді. Жоба квадрупольдік моментпен сипатталған жұлдыз бетінің деформациясын ескере отырып, жұлдыздың ішіндегі және айналасындағы гравитациялық өрістің тепе-теңдік қасиеттерін дәлірек анықтауға мүмкіндік береді. Бұл деректер астрофизика саласына құнды үлес қоса отырып, ақ ергежейлілердің құрылымы мен қасиеттерін жақсырақ түсінуге көмектеседі, бұл өз кезегінде осы саладағы ғылыми зерттеулерді ілгерілете алады.

Field of application (in Russian) : Ожидается, что результаты будут полезны для широкого сообщества экспертов, в том числе в области астрофизики, релятивистской физики, физики элементарных частиц.

Field of application (in Kazakh) : Нәтижелер астрофизика, релятивистік физика және бөлшектер физикасы салаларын қоса алғанда, сарапшылардың кең қауымдастығына пайдалы болады деп күтілуде.