Inventory number IRN Number of state registration
0223РК00471 AP09259432-OT-23 0121РК00254
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 1
Implemented
Publications
Native publications: 2
International publications: 1 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 1
Number of books Appendicies Sources
1 3 72
Total number of pages Patents Illustrations
95 0 11
Amount of funding Code of the program Table
23000000 AP09259432 0
Name of work
Алашское дело 1920-1930 гг. Документы и материалы следственного дела, сфабрикованного ОГПУ
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Fundamental Методическая документация
Report authors
Койгелдиев Мамбет Кулжабаевич , Мырзатаева Забира Балабековна , Сатбекова Мархабат Кайырбековна , Мирзакулова Раушан Мараткызы , Абдуалиева Кулжан Билаловна ,
0
1
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
НАО "Казахский национальный педагогический университет имени Абая"
Abbreviated name of the service recipient НАО "КазНПУ им.Абая"
Abstract

Алашское дело 1920-1930 гг. Документы и материалы следственного дела, сфабрикованного органами ОГПУ

«Алаш ісі. 1920-1930 жж. ОГПУ жүргізген жасанды тергеу істерінің құжаттары мен материалдары»

ҰҚК, ІІМ, ҚР прокуратурасы арнайы мұрағаттарының қорында, сондай-ақ ҚР Президентінің Мұрағатында сақталған қазақ ұлтшылдарының Алаш іcі бойынша тергеу материалдарын тиісті ғылыми аппараты бар екі томдық құжаттар жинағы түрінде жариялау.

ҰҚК, ІІМ, ҚР прокуратурасы арнайы мұрағаттарының қорында, сондай-ақ ҚР Президентінің Мұрағатында сақталған қазақ ұлтшылдарының Алаш іcі бойынша тергеу материалдарын тиісті ғылыми аппараты бар екі томдық құжаттар жинағы түрінде жариялау.

Исследование осуществлялось на основе историко-хронологического, системного, дедуктивного, индуктивного методов.

Зерттеу тарихи-хронологиялық, жүйелік, дедуктивті, индуктивті әдістер негізінде жүргізілді.

В результате реализации намеченных в календарном плане научного проекта впервые в историографии Казахстана в полном объеме без купюр опубликованы документы и материалы следствий по делу Алаш, которые проходили в 19221926 гг. (Тургайское дело), 19271930 гг. и 19301932 гг. С публикацией этих материалов подлинное содержание следственного дела, сфабрикованного ОГПУ, стали доступными для широкой публики, в первую очередь для исследователей проблемы и системы образования.

Күнтізбелік жоспарда көзделген ғылыми жобаны іске асыру нәтижесінде Қазақстан тарихнамасында тұңғыш рет 19221926 ж. (Торғай ісі), 19271930 жж. және 19301932 жж. Алаш ісі бойынша тергеу құжаттары мен материалдары толық көлемде жарияланды. Бұл материалдар көпшілік оқырмандар үшін, ең алдымен, білім беру жүйесі мен ғылыми зерттеуші қауымы үшін қолжетімді болды.

Проведенная научная работа позволит обеспечить доступ к архивным документам для широкого круга специалистов историков, политологов, обществоведов и всем, кто интересуется историей национально-освободительного движения Алаш, политической историей Казахстана 1920–1930 гг.

Жүргізілген ғылыми жұмыс Қазақстанның 1920–1930 жылдардағы саяси тарихына қызығушылық танытатын мамандарға, тарихшыларға, саясаттанушыларға, қоғамтанушы ғалымдардың және Алаш ұлт-азаттық қозғалысының тарихына, архив құжаттарымен толық танысуға мүмкіндік береді.

 руководителем проекта в государственную комиссию по полной реабилитации жертв политической репрессии внесена справка о специфике и особенностях политических репрессии в Казахстане;  внесено также предложение о подготовке и принятий официального документа о политической оценке движение Алаш, как антиколониального национально-освободительного движения; об официальной оценке деятельности лидеров национально-освободительное движение А.Букейханова и М.Чокая;  в учебный процесс (в магистратуре «7М01603-История: цифровые технологии в историческом образовании») внедрен специальный курс «Политические репрессии в Казахстане 2050 годы ХХ века»;  в рамках исполнения задании по проекту подготовлено и выпущена книга «Ахмет Байтұрсынов. Қиянатқа қарсылық» (Астана, 2022. 35,1 п.л.);  в связи с юбилеем А.Байтурсунова (150 летие) руководитель проекта выступил с докладом о деятельности лидера движения на более десяти научных теоретических конференциях, в том числе в штаб-квартире ЮНЕСКО Париже 4 октября 2022 г.  внедрены в научный оборот новые термины: «институт эмиссаров», «синдром Вайнштейна», «национально-освободительное движениеАлаш» и т.д.

Жоба жетекшісі саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі Мемлекеттік комиссияға Қазақстандағы саяси қуғын-сүргін ерекшеліктері туралы тұжырымдама жасады;  сондай-ақ, қуғын-сүргін құрбандарын саяси ақтау туралы ресми құжатты дайындау және қабылдауға ұсыныс енгізді. Алаш қозғалысы, отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық қозғалыс ретінде; ұлт-азаттық қозғалыс жетекшілерінің: А. Бөкейхановтың және М. Шоқайдың қызметін ресми бағалау туралы ұсыныс енгізді;  магистратура бойынша білім беру жүйесіне («7М01603-тарих: тарихи білім берудегі цифрлық технологиялар») «Қазақстандағы ХХ ғасыр 2050 жылдарындағы саяси қуғын-сүргін» атты арнайы курс енгізілді;  жоба тапсырмаларын орындау аясында «Ахмет Байтұрсынов. Қиянатқа қарсылық» (Астана, 2022. 35,1 п. л.) атты құжаттық материалдар жинағы жарық көрді; жоба жетекшісі А. Байтұрсыновтың (150 жылдығы) мерейтойына байланысты оннан астам ғылыми теориялық конференцияларда, оның ішінде 2022 жылғы 4 қазанда ЮНЕСКО-ның Париж штаб-пәтерінде қозғалыс көшбасшысының қызметі туралы баяндама жасады;  ғылыми айналымға жаңа терминдер енгізілді: «эмиссарлар институты», «Вайнштейн синдромы», «Алаш  ұлт-азаттық қозғалысы» және т. б.

Социальная и воспитательная эффективность проекта предполагает формирование государственного и национального самосознания, восстановление исторической памяти в обществе, безусловна способствуют развитию исторической преемственности и воспитанию патриотизма у молодого поколения

Жобаның әлеуметтік-тәрбиелік тиімділігі мемлекеттік және ұлттық бірегейлікті қалыптастыруды, қоғамда тарихи жадыны қалпына келтіруді көздейді, тарихи сабақтастықты дамытуға және өскелең ұрпақты отансүйгіштікке тәрбиелеуге ықпал ететіні сөзсіз.

Полученные научные результаты исследования могут быть использованы, в формировании идеологии государственной, национальной и гражданской идентичности в обществе, в разработке проблем отечественной науки.

Зерттеуден алынған ғылыми нәтижелер қоғамдағы мемлекеттік, ұлттық және азаматтық бірегейлік идеологиясын жүргізуде, отандық ғылымның проблемаларын әзірлеуде қолданылуы мүмкін.

UDC indices
93/94
International classifier codes
03.81.37;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
Алаш; Алаш - национально-освободительное движение; "Казахские националисты"; Контрреволюционная организация; личности;
Key words in Kazakh
Алаш; Алаш - ұлт-азаттық қозғалысы; "Қазақ ұлтшылдары"; Контрреволюциялық ұйым; тұлғалар;
Head of the organization Тілеп Болат Анапияевич Кандидат политических наук /
Head of work Койгелдиев Мамбет Кулжабаевич Доктор исторических наук / профессор
Native executive in charge