The object of research, development or design (in Russian) : Казахский литературный язык начала ХХ века, история казахского алфавита (усул-жадид) и орфографии, отраженной газетой "Казах" (1913-1918) как письменного наследия, лингвопоэтический анализ художественных произведений видных казахских поэтов и писателей 1960-90 гг.

The object of research, development or design (in Kazakh) : ХХ ғасыр басындағы қазақ әдеби тілі, жазба мұра ретіндегі «Қазақ» газетіндегі (1913-1918) қазақ әліпбиінің (усул-жәдид) тарихы мен жазу емлесі, 1960-90 жж. қазақтың көрнекті жазушылары мен ақындарының көркем шығармаларына лингвопоэтикалық талдау.

Aim of work (in Russian) : изучение художественных и публицистических текстов как частью структуры языковых единиц, передающих национальные культурные ценности, анализ, выявление эстетической, стилистической деятельности языковых единиц, интерпретация и признание газетно-лингвистических текстов в начале ХХ в. как письменного наследия.

Aim of work (in Kazakh) : көркем және публицистикалық мәтіндерді ұлттық мәдени құндылықтарды жеткізетін тілдік бірліктер шоғырланған құрылым ретінде зерттеу, талдау, тілдік бірліктердің эстетикалық, стилистикалық қызметін анықтау, интерпретациялау және ХХ ғ. басындағы газеттік лингвистикалық мәтіндерді жазба мұра ретінде тану.

Методы исследования (на русском) : В научно-исследовательской работе используются методы сравнения, контрастивного, обобщающего метода и сопоставления лингвистических фактов в целом, а также полного анализа.

Методы исследования (на казахском) : Ғылыми зерттеу жұмысында салыстыру, контрастивті, жинақтау және жалпылау әдісі, тұтастай іріктеу және лингвистикалық фактілерді салыстыру, толықтай сараптама жасау әдістері қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : В ходе исследований были выявлены проблемы словообразований, грамматики, реформированного алфавита А.Байтурсунулы, письма тоте и орфорграфии, даны обобщенные выводы публицистического стиля литературного языка начала ХХ в. посредством анализа материалов газеты «Қазақ» (1913-1918; №1-265). Также были проведены работы по сравнению образцов письма тоте газеты «Қазақ» с письменностью кадым, а также с письменностью используемой диаспорой казахов Китая. Сделана классификация общественно-политической лексики, указана генетика новообразований в газете «Қазақ», относящиеся к общественно-политической лексике, что определяет новизну исследования. Также было дано описание и толкование трех видов анализа художественного текста, в ходе его была раскрыта и выявлена глубинная художественная мысль автора, создателя текста и предоставлены примеры. Также были изучены пласт национальных кодов в художественном тексте, раскрывающие сущность и развития национального мышления, что также является новизной исследования в данном направлении. Было собрано достаточно языковых фактов из газеты «Қазақ», из художественных текстов видных писателей и поэтов, и результаты исследования были опубликованы в соответствии с календарным планом: 1 (одна) монография, 1 (одна) статья в рецензируемом научном издании, имеющем 35 (тридцать пять) процентили по CiteScore на базе Ѕсорuѕ, 2 (две) статьи в рецензируемом отечественном издании, рекомендованном ККСОН, и в периодических изданиях 4 (четыре) статьи

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жүргізілген зерттеулер барысында сөзжасам, грамматика, А. Байтұрсынұлы реформалаған әліпби, төте жазу, орфографияның қиын мәселелері анықталды, сондай ақ "Қазақ" (1913-1918; № 1-265) газетінің материалдары негізінде ХХ ғ. басындағы әдеби тілдің публицистикалық стилі туралы тұжырымдар берілді: осы мерзімді басылым материалдарын талдау, жинау нәтижесінде ұсынылды. Сондай-ақ, "Қазақ" газетіндегі төте жазуының үлгілерін қадым жазуымен және қазіргі уақытта қытай қазақтарының диаспорасы қолданатын жазумен салыстырылды. Қоғамдық-саяси лексика жіктелді. "Қазақ" газетінде қоғамдық-саяси лексикаға қатысты жаңа сөздердің генетикасының берілуі зерттеудің жаңашылдығын көрсетеді. Сондай-ақ, көркем мәтінді талдаудың үш түріне сипаттама мен түсініктеме берілді, оның өзінің толық бағасын алатыны, мәтін авторының көркемдік ойы ашылатыны мысалдармен анықталды. Ондағы ұлттық кодтарды жеткізетін сөздердің қабаты зерттелді, өйткені кодты білдіретін сөздер көркем мәтіндердегі ұлттық ойлаудың мәні мен сананың дамуын барынша көрсетіп, зерттеудің жаңашылдығын айқындайы. "Қазақ" газетінен жеткілікті деректер мен тілдік фактілер жиналды, көрнекті жазушылар мен ақындардың көркем мәтіндерінен мысалдар жинақталды және зерттеу нәтижесінде 1 (бір) монография, Sсopus базасындағы CiteScore бойынша 35 (отыз бес) процентильге ие рецензияланатын ғылыми басылымда 1 (бір) мақала, ҒЖБCCБК ұсынған рецензияланатын отандық басылымда 2 (екі) мақала жарияланды, мерзімді басылымдарда 4 (төрт) мақала жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : не предусмотрено

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : қарастырылмаған

Level of implementation (in Russian) : -

Level of implementation (in Kazakh) : -

Efficiency (in Russian) : Языковая единица в художественном тексте относится к культурно значимой единице, а формирование национального кода связана со словом. Опорные слова в художественном тексте дополняют текст значением, смысловыми отклонениями, оттенками. По мере накопления значений коды составляют целостность текста. Поэтому в то время как слова с высоким культурным ореолом являются выражением национального сознания в языке, а художественный текст с большим количеством специфических кодовых слов считается эффективным в познании национального сознания, является социально значимым объектом, требующий научного изучения. А начиная с газеты «Қазақ» особое внимание уделялось письму, орфографии, пунктуации и чистоте языка. В результате появилась возможность сравнить письменность тоте и Чагатай, особенности письма тоте и правописания того времени с современной тоте казахской диаспоры в Китае. Так были выявлены причины правильного чтения газетных материалов, появления в них различных нюансов в чтении. По закономерности текстологии лингвистические тексты, взятые из газеты «Қазақ» из разных лет, с целью определения достоверности, периодической нормы и для сравнения были даны примеры на тоте и кириллице, то есть транслитерация. Это помогает студентам и исследователям узнать, в каком состоянии был казахский письменный язык на конкретном этапе, осознать эволюцию письма, роль письма в казахской истории, культуре, показать высокую научную, социальную эффективность.

Efficiency (in Kazakh) : Көркем мәтінде колориті бар тілдік бірлік мәдени мәнді бірлікке жатады, ұлт мәдениетінің негізін құрайды. Кодтардың қалыптасуы заңдылығы сөзбен байланысты. Көркем мәтіндегі тірек сөздер мәтінге, мағынаға обертон, мағыналық ауытқулар, мағыналық реңктер үстейді. Мағыналар жинақтала келе мәтіндік тұтастықты тудырады, яғни кодтар мәтіннің тұтастығын құрайды. Сондықтан мәдени ореолы жоғары сөздер ұлттық сананың тілдегі көрінісі болса, көркем мәтін жалпыхалықтық тілдің жеке бір жүйесі, ерекшелігі көп бөлігі, өзіне ғана тән кодтары көп категория болуы зерттеуді талап етіп, ұлттық, әлеуметтік, ғылыми тұрғыдан тиімді саналады. Ал «Қазақ» газетінен бастап жазуға, емлеге, тыныс белгісі мен тіл тазалығына ерекше көңіл бөлінді. Нәтижесінде төте мен шағатай жазуын, төте жазу мен сол кездегі емле ерекшеліктерін бүгінгі Қытай қазақ диаспорасының төте жазуымен салыстыруға мүмкіндік туды. Сөйтіп газет материалдарын дұрыс оқу, ондағы түрлі өзгешеліктердің пайда болуы себептері анықталды. Текстология заңдылығы бойынша «Қазақ» газетінің әр жылғы нөмірлерінен алынған сол қалпындағы лингвистикалық мәтіндер нақтылықты, кезеңдік норманы анықтау мақсатымен әрі салыстыру үшін төте және кирилше берілді. Бұл студенттер мен зерттеушілерге нақты бір кезеңде қазақтың жазба тілі қандай күйде, қандай сапада болғанын білуге, жазу эволюциясын, жазудың қазақ тарихындағы, мәдениетіндегі рөлін тануға көмектесіп, өзіндік ғылыми, әлеуметтік рөлінің жоғары екендігін көрсетуі тиімді саналады.

Field of application (in Russian) : полученные результаты находят применение в дополнении языкового характера национальных и общечеловеческих культурных ценностей; в культурной и информационно-пропагандистской работе, образовании, социальной среде. Вносит вклад в изучение художественных и публицистических текстов; уточняет языковую картину национальных ценностей; способствует созданию практического фонда, совершенствованию учебного процесса; используется для углубления языковых исследований, укрепления учебно-практической базы, повышения его эффективности в образовательном процессе, в сфере бакалавриата, магистратуры и докторантуры, а также гуманитарных, социальных наук и в научно-творческой среде.

Field of application (in Kazakh) : алынған нәтижелер ұлттық және жалпыадамзаттық мәдени құндылықтардың тілдік сипатын толықтыруда; мәдени және ақпараттық-насихаттау жұмыстарында, білім беруде, әлеуметтік ортада қолданыс табады. Көркем және публицистикалық мәтіндердің зерттелуіне үлес қосады; ұлттық құндылықтардың тілдік суретін нақтылауға; практикалық қор құруға, оқу үдерісін жетілдіруге ықпал етеді; тілдік зерттеулерді тереңдетуге, оқу-тәжірибелік базасын нығайтуға, білім беру үдерісінде, оның тиімділігін арттыруға, бакалавриат, магистратура мен докторантура, сондай-ақ гуманитарлық, әлеуметтік ғылымдар саласында және ғылыми-шығармашылық ортада пайдаланылады