The object of research, development or design (in Russian) : Ледниковые системы трансграничных бассейнов Центральной Азии (ледники, сезонный снежный покров, подземные льды).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Орталық Азияның трансшекаралық алап мұздықтар жүйесі (мұздықтар, маусымдық қар жамылғысы, жер асты мұздары).

Aim of work (in Russian) : Оценить современное состояние, тенденции и перспективы изменения оледенения трансграничных бассейнов Казахстана и сопредельных стран Центральной Азии (Балкаш-Алаколь, Ертис, Сырдария и Амудария).

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан және Орталық Азиядағы шекаралас елдердің (Балқаш-Алакөл, Ертіс, Сырдария және Әмудария) трансшекаралық бассейндерінің мұздануының қазіргі жай-күйін, үрдістері мен өзгеру перспективаларын бағалау.

Методы исследования (на русском) : Полевые экспедиционные обследования, методы сравнительно-описательные, прямые гляцио-метеорологические измерения, методы статистической обработки рядов данных, геодезические, картографические, методы дешифрирования космических снимков, применение ГИС-технологий, гидрологические методы.

Методы исследования (на казахском) : Далалық экспедициялық зерттеулер, салыстырмалы-сипаттамалық әдістер, тікелей гляцио-метеорологиялық өлшемдер, деректер қатарларын статистикалық өңдеу әдістері, геодезиялық, картографиялық, ғарыштық суреттерді шифрын ашу әдістері, ГАЖ технологияларын қолдану, гидрологиялық әдістер.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Организован круглогодичный мониторинг динамики криосферы на базе трех научных станций на Северном Тянь-Шане. 2. Созданы базы данных для изучения динамики криосферы (метеорологические характеристики, космические снимки, сток). 3. Разработаны принципы и методы оценки состояния ледниковых систем по данным ДЗЗ бассейнов рек Сырдария и Амудария. 4. Составлены новые каталоги ледников в объеме, необходимом для оценки изменения оледенения бассейна р. Сырдарии. 5. Выполнена оценка изменения площади и объема ледников за последние 50-60 лет. Новизна и значимость проекта в международном масштабе определяется существенным улучшением знаний о закономерностях распределения и развития ледниковых ресурсов Центральной Азии, климатообусловленных изменениях целостных ледниковых систем трансграничных бассейнов и их вероятных проявлениях в гидрологическом режиме и формировании региональных водных ресурсов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Солтүстік Тянь-Шаньдағы үш ғылыми станция базасы арқылы криосфера динамикасына жыл бойы мониторинг ұйымдастырылды. 2. Криосфераның динамикасын зерттеу үшін мәліметтер базасы құрылды (метеорологиялық сипаттамалар, ғарыштық суреттер, ағын). 3. ЖҚЗ деректері бойынша Сырдария және Әмудария өзендері бассейндеріндегі мұздықтар жүйесінің жай-күйін бағалау принциптері мен әдістері әзірленді. 4. Сырдария өзені бассейнінің мұздануының өзгеруін бағалау үшін қажетті көлемде мұздықтардың жаңа каталогтары жасалды. 5. Соңғы 50-60 жылдағы мұздықтардың ауданы мен көлемінің өзгеруін бағалау жүргізілді. Жобаның жаңалығы және халықаралық масштабтағы маңыздылығы Орталық Азияның мұздық ресурстарының таралу және даму заңдылықтары, трансшекаралық бассейндердегі тұтас мұздық жүйелерінің климатқа байланысты өзгерістері және олардың гидрологиялық режимдегі ықтимал көріністері мен өңірдегі су ресурстарының қалыптасуы туралы білімнің айтарлықтай жақсаруымен айқындалады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Не предусмотрено

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қарастырылмаған

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Социальный эффект исследований по предлагаемой Программе –разработка мер адаптации населения и хозяйства стран региона к вероятным климатообусловленным изменениям водных ресурсов. Экономический эффект должен заключаться в оптимизации межгосударственного использования стока трансграничных рек региона, оперативного и перспективного планирования водного сектора экономики стран региона.

Efficiency (in Kazakh) : Ұсынылған бағдарлама бойынша зерттеулердің әлеуметтік әсер і- аймақтардағы елдің халқы мен шаруашылығын су ресурстарының климатқа байланысты ықтимал өзгерістеріне бейімдеу шараларын әзірлеу. Экономикалық тиімділік өңірдің трансшекаралық өзендер ағынын мемлекетаралық пайдалануды оңтайландырудан, аймақтардағы ел экономикасының су секторын жедел және перспективалық жоспарлаудан тұруы тиіс.

Field of application (in Russian) : Полученные научные результаты по Программе явятся фактической основой принятия решений в сфере перспективного планирования развития водного сектора экономики Казахстана и стран региона и совместного использования трансграничных водных ресурсов. Полученные достоверные оценки тенденций динамики криосферы будут востребованы при прогнозировании развития экологической ситуации в регионе. Целевыми потребителями полученных результатов явятся органы государственного бассейнового управления водными ресурсами, а также институты развития и эксплуатационные организации водохозяйственного профиля.

Field of application (in Kazakh) : Бағдарлама бойынша алынған ғылыми нәтижелер Қазақстан мен аймақтардағы ел экономикасының су секторын дамытуды перспективалық жоспарлау және трансшекаралық су ресурстарын бірлесіп пайдалану саласында шешімдер қабылдаудың нақты негізі болып табылады. Аймақтағы экологиялық ахуалдың дамуын болжау кезінде криосфера динамикасының үрдістеріне алынған сенімді бағалар талап етілетін болады. Су ресурстарын мемлекеттік алаптық басқару органдары, сондай-ақ даму институттары мен су шаруашылығы бейінін пайдалану ұйымдары алынған нәтижелердің нысаналы тұтынушылары болып табылады.