The object of research, development or design (in Russian) : Промышленноценные микроорганизмы востребованные в биотехнологии, экологии и сельском хозяйстве

The object of research, development or design (in Kazakh) : Биотехнология, экология және ауыл шаруашылығында сұранысқа ие өнеркәсіптік микроорганизмдер

Aim of work (in Russian) : Цель программы является создание биобанка биотехнологически значимых промышленных микроорганизмов для биобезопасности и исследования перспективных штаммов для разработки биопрепаратов в области биотехнологии, экологии, сельского хозяйства.

Aim of work (in Kazakh) : Бағдарламаның мақсаты биотехнология, экология, ауыл шаруашылығы салаларында биопрепараттарды әзірлеу үшін биотехнологиялық маңызы бар өнеркәсіптік микроорганизмдердің биобанкін құру және перспективалы штаммдарды зерттеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Научно-исследовательская работа проведена с использованием микробиологических, микологических, фитопатологических, физико-химических, биотехнологических, биоинфортатических и молекулярно-генетических методов.

Методы исследования (на казахском) : Ғылыми-зерттеу жұмысы микробиологиялық, микологиялық, фитопатологиялық, физика-химиялық, биотехнологиялық, биоинфортатикалық және молекулалық-генетикалық әдістерді пайдалана отырып жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен учет и анализ хранящихся образцов штаммов промышленных микроорганизмов среди 776 штаммов промышленных микроорганизмов, относящихся к III и IV группам патогенности. Разработан протокол оценки биологических рисков выполняемых процедур для штаммов промышленных микроорганизмов и подготовлено положение о Комиссии по биобезопасности РКМ. Определили антагонистическую активность Gliocladium catenulatum в отношении фитопатогенов Fusarium oxysporum и Botrytis cinerea для создания фунгицидного биологического препарата из гриба Gliocladium catenulatum с целью увеличения размера сельскохозяйственных культур страны. Пересмотрена структура сайта проекта, доработан дизайн сайта, изменен формат представления базы данных о коллекционных культурах промышленных микроорганизмов. Ростстимулирующие свойства штаммов микроорганизмов положительно повлияли на посевные качества семян твердой пшеницы. Пополнен коллекционный фонд РКМ 60 высокоактивных штаммов микроорганизмов, обладающих биотехнологическим потенциалом для сельского хозяйства, биотехнологии и экологии.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Патогенділіктің III және IV топтарына жататын өнеркәсіптік микроорганизмдердің 776 штаммы арасында өнеркәсіптік микроорганизмдер штаммдарының сақталған үлгілерін есепке алу және талдау жүргізілді. Өнеркәсіптік микроорганизмдер штаммдары үшін орындалатын рәсімдердің биологиялық тәуекелдерін бағалау хаттамасы әзірленді және РКМ биоқауіпсіздік жөніндегі комиссия туралы ереже дайындалды. Fusarium oxysporum және Botrytis cinerea фитопатогендеріне қатысты gliocladium catenulatum антагонистік белсенділігі елдің дақылдарының көлемін ұлғайту мақсатында Gliocladium catenulatum саңырауқұлағынан фунгицидтік биологиялық препарат жасау үшін анықталды. Жоба сайтының құрылымы қайта қаралды, сайт дизайны пысықталды, өнеркәсіптік микроорганизмдердің коллекциялық дақылдары туралы мәліметтер базасын ұсыну форматы өзгертілді. Микроорганизмдер штаммдарының өсуін ынталандыратын қасиеттері қатты бидай тұқымдарының тұқым себу сапасына оң әсер етті. РКМ коллекциялық қоры ауыл шаруашылығы, Биотехнология және экология үшін биотехнологиялық әлеуеті бар микроорганизмдердің 60 жоғары белсенді штаммымен толықтырылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Подано 3 заявления о выдаче патента Республики Казахстан на полезную модель. В ходе выполнения научно-исследовательских работ за 2023 год опубликовано 10 научных работ: - опубликована 1 статья в рецензируемом зарубежном журнале с импакт-фактором, индексируемый в Science Citation Index Expanded базы Web of Science; - опубликована 1 статья в зарубежном научном издании; - опубликованы 4 статьи в отечественных журналах, рекомендованные Комитетом по обеспечению качества в сфере науки и высшего образования (КОКСНВО); - опубликовано 4 тезиса в Сборнике Сборника научных статей XVIII международной научно-практической конференции «Актуальные проблемы экологии». По результатам выполнения работ подготовлены два СОПа: - СОП № ЛМ-1 «Нефтеокисляющая способность микроорганизмов в жидкой среде», дата разработки – 23.10.2023 год. - СОП № ЛГБМ-2 «Качественное определение целлюлолитической активности МКБ», дата разработки - 23.10.2023 год. Опубликована монография «Коллекционные культуры микроорганизмов», авторы Алмагамбетов К.Х., Сармурзина З.С., Астана, 256 с.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Пайдалы модельге Қазақстан Республикасының патентін беру туралы 3 өтініш берілді. 2023 жылы ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындау барысында 10 ғылыми жұмыс жарияланды: - Web of Science базасының Science Citation Index expanded индекстелген импакт-факторы бар рецензияланатын шетелдік журналда 1 мақала жарияланды; - шетелдік ғылыми басылымда 1 мақала жарияланды; - ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету комитеті (КОКСНВО)ұсынған отандық журналдарда 4 мақала жарияланды; - "экологияның өзекті мәселелері" XVIII Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының ғылыми мақалалар жинағында 4 тезис жарияланды. Жұмыстарды орындау нәтижелері бойынша екі СОПа дайындалды: - №ЛМ – 1 СОП "сұйық ортадағы микроорганизмдердің Мұнай тотығу қабілеті", әзірленген күні-23.10.2023 жыл. - №ЛГБМ - 2 СОП "МКБ целлюлолитикалық белсенділігін сапалы анықтау", әзірленген күні-23.10.2023 жыл. "Микроорганизмдердің коллекциялық мәдениеттері" монографиясы жарияланды, авторлары Алмагамбетов к. х., Сармурзина З. С., Астана, 256 б.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Проект будет иметь положительный социальный эффект, также прогнозируется высокая экономическая эффективность осуществления в связи с рентабельностью биотехнологических производств.

Efficiency (in Kazakh) : Жоба оң әлеуметтік әсерге ие болады, сондай-ақ биотехнологиялық өндірістердің рентабельділігіне байланысты іске асырудың жоғары экономикалық тиімділігі болжанады.

Field of application (in Russian) : Предприятия занятые производством биотехнологической продукции, для охраны окружающей среды и экологии. Фермеры и крестьянские хозяйства занятые в животноводстве, растениеводстве. Предприятия занимающиеся переработкой сельскохозяйственной продукции. Коллекции микроорганизмов, биобанки.

Field of application (in Kazakh) : Қоршаған ортаны және экологияны қорғау үшін биотехнологиялық өнім өндірумен айналысатын кәсіпорындар. Мал шаруашылығымен, өсімдік шаруашылығымен айналысатын фермерлер мен шаруа қожалықтары. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеумен айналысатын кәсіпорындар. Микроорганизмдер коллекциясы, биобанктер.