The object of research, development or design (in Russian) : Mолекулярно-импринтированные полимеры на основе гуминовых кислот.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Гумин қышқылдарына негізделген молекулярлы-импринттелген полимерлер.

Aim of work (in Russian) : Разработка способа получения новых молекулярно-импринтированных полимеров из углеотходов, исследование их состава и свойств.

Aim of work (in Kazakh) : : Молекулалық импринтинг әдісін қолдана отырып синтездеу; элементтік талдау; ИҚ спектроскопиясы; рентгенді фазалық талдау; дифференциалды-термиялық талдау; сорбциялық процесс.

Методы исследования (на русском) : Синтез с использованием метода молекулярного импринтинга; элементный анализ (с использованием элементного анализатора Elementar Unicube); ИК-спетроскопия (снятые на ИК-Фурье-спектрометре ФСМ-1201); рентгенофазовый анализ (с использованием рентгеновского дифрактометра D8 Advance Eco (Bruker, Germany); дифференциально-термический анализ (с использованием термогравиметрического дифференциального анализатора Perkin Elmer STA 6000); микроскопический анализ (с использованием растрового электронного микроскопа MIRA фирмы TESCAN); сорбционный процесс.

Методы исследования (на казахском) : Молекулалық импринтинг әдісін қолдана отырып синтездеу; элементтік талдау (Elementar Unicube элементтік анализаторын пайдалана отырып); ИҚ-спектроскопия (ФСМ-1201 ИҚ-Фурье-спектрометрінде); рентгенді фазалық талдау (D8 Аdvance Eco (Bruker, Germany) рентгенді дифрактометрін пайдалана отырып); дифференциалды-термиялық талдау (Perkin Elmer STA 6000 термогравиметриялық дифференциалды анализаторды пайдалана отырып); микроскопиялық талдау (TESCAN фирмасының Mira растрлық электронды микроскопын пайдалана отырып); сорбциялық процесс.

Obtained results and novelty (in Russian) : С использованием метода Molecular Imprinting, путем сополимеризации природного и синтетического полимеров в присутствии специально введенных целевых молекул-темплатов, разработан способ получения новых молекулярно-импринтированных полимеров. В качестве исходных компонентов в составе молекулярно-импринтированных полимеров использованы: природный полимер – гуминовые кислоты (ГК), выделенные из образцов окисленного угля Шубаркольского месторождения; синтетический полимер – поливиниловый спирт (ПВС); целевые молекулы-темплаты – Zn (II) и Pb (II). В идентичных условиях, в отсутствие темплатов, получены неимпринтированные полимеры-сравнения. Исследовано влияние различных соотношений исходных полимеров, рН среды, температуры и времени синтеза на процесс их получения. Установлено, что наибольшие выходы молекулярно-импринтированных полимеров (60-80%) образуются при соотношении исходных полимеров (ГК:ПВС=2:1), рН среды 3, температуры 60°С. Состав, структура и физико-химические свойства новых молекулярно-импринтированных полимеров и неимпринтированных полимеров-сравнения доказаны современными физико-химическими методами. Установлено, что кислотный гидролиз молекулярно-импринтированных полимеров дает возможность получить поры, соответствующие ионному радиусу определенного металла. Сорбционные свойства полимеров оценивали после удаления темплатов из полимерной сетки.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Molecular Imprinting әдісін қолдана отырып, арнайы енгізілген мақсатты темплат молекулаларының қатысуымен табиғи және синтетикалық полимерлерді сополимерлеу арқылы жаңа молекулярлы-импринттелген полимерлерді алу әдістері әзірленді. Молекулярлы-импринттелген полимерлер құрамындағы бастапқы компоненттер ретінде: табиғи полимер – Шұбаркөл кен орнының тотыққан көмір үлгілерінен алынған, гумин қышқылдары (ГҚ); синтетикалық полимер – поливинил спирті (ПВС); мақсатты молекула-темплаттар – Zn (II) және Pb (II) пайдаланылды. Бірдей жағдайларда, темплат болмағанда, импринттелмеген салыстырмалы-полимерлер алынды. Бастапқы полимерлердің әртүрлі қатынастарының әсері, ортаның рН, температура мен синтез уақыты оларды алу процесіне әсері зерттелді. Молекулярлы-импринттелген полимерлердің ең үлкен шығымы (60-80%) бастапқы полимерлердің қатынасында (ГҚ:ПВС=2:1), ортаның рН 3, температура 60°С болған кезде түзілетіні анықталды. Жаңа молекулярлы-импринттелген полимерлер мен импринттелмеген салыстырмалы-полимерлердің құрамы, құрылымы және физика-химиялық қасиеттері заманауи физика-химиялық әдістермен дәлелденген. Молекулярлы-импринттелген полимерлердің қышқыл гидролизі белгілі бір металдың иондық радиусына сәйкес келетін кеуекті алуға мүмкіндік беретіні анықталды. Полимерлердің сорбциялық қасиеттері полимер торынан темплаттарды алып тастағаннан кейін бағаланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Технико-экономические показатели на стадий исследования.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Техникалық-экономикалық көрсеткіштер зерттеу сатысында.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілген жоқ.

Efficiency (in Russian) : Будут созданы эффективные импринтированные сорбенты для очистки сточных вод от тяжелых металлов.

Efficiency (in Kazakh) : Ағынды суларды ауыр металдардан тазарту үшін тиімді импринттелген сорбенттер жасалынатын болады.

Field of application (in Russian) : Полученные новые молекулярно-импринтированные полимеры могут быть использованы в качестве сорбционного материала при очистке сточных вод угледобывающей, металлургической и химической промышленности.

Field of application (in Kazakh) : Алынған жаңа молекулярлы-импринттелген полимерлерді көмір өндіру, металлургия және химия өнеркәсібінің ағынды суларын тазартуда сорбциялық материал ретінде пайдалануға болады.