The object of research, development or design (in Russian) : крупный рогатый скот (КРС) различных пород, типы кормления, семена льна, оптимизированные рационы и условия содержания животных.

The object of research, development or design (in Kazakh) : әр түрлі тұқымды ірі қара (ІҚМ), азықтандыру түрлері, зығыр тұқымдары, оңтайландырылған диеталар және жануарларды ұстау шарттары.

Aim of work (in Russian) : снижение выбросов метана КРС на основе различных манипуляций в кормлении и содержании.

Aim of work (in Kazakh) : азықтандыру мен күтімдегі әртүрлі манипуляциялар негізінде ІҚМ метанының шығарындыларын азайту.

Методы исследования (на русском) : классические методы постановки научно-хозяйственных опытов (НХО), 16S rRNA метаборкадированный анализ, химический анализ кормов.

Методы исследования (на казахском) : шаруашылық тәжірибелерді (ҒШТ) қоюдың классикалық әдістері, 16S rRNA метаборкадирленген талдау, жемшөпті химиялық талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Всего было отобрано 164 образца кишечного и рубцового содержимого от КРС в 5 регионах страны. В НХО на бычках мясных пород установлено, что пастбищное содержание животных оказалось наиболее эффективным в плане сокращения выделения метана в атмосферу по сравнению с сено-концентратным и концентратно- силосным типами кормления. Введение в рацион бычков семян льна оказало положительное влияние на продуктивность животных, однако и увеличило содержание архей. Оптимизация рационов бычков по питательным и биологически активным веществам снизила количество архей в кишечном содержимом бычков в 1,42 раза. Впервые изучены концентрации архей в содержимом желудочно-кишечного тракта (ЖКТ) КРС в зависимости от породы, типа кормления, условий содержания животных метаборкадированным анализом. При сравнении мясных пород КРС (казахская белоголовая (КБ), абердин-ангусская, герефордская) установлено наименьшее количество архей в кишечном содержимом КБ. Наименьшее количество архей в кишечном содержимом установлено и при сено-силосно-концентратном типе кормления. Стойловое содержание КРС мясных пород снижает эмиссию метана по сравнению с пастбищным.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Еліміздің 5 өңірінде ІҚМ-дан ішек және қарыннан алынған бөліндердің барлығы 164 үлгісі іріктелді. Ет тұқымдас бұқаларда ҒШТ-да жануарлардың жайылымдық құрамы шөп - концентратты және концентратты-сүрлемді азықтандыру түрлерімен салыстырғанда атмосфераға метанның бөлінуін азайту тұрғысынан ең тиімді екендігі анықталды. Зығыр тұқымын бұқалардың рационына енгізу жануарлардың өнімділігіне оң әсер етті, алайда архей құрамын арттырды.Бұқалардың диеталарын қоректік және биологиялық белсенді заттарға оңтайландыру бұқаның ішек құрамындағы архейлердің санын 1,42 есе азайтты. Алғаш рет ірі қара малдың асқазан-ішек жолдарының құрамындағы архей концентрациясы тұқымына, азықтандыру түріне, жануарларды метаборкадталған талдаумен ұстау жағдайларына байланысты зерттелді.Ірі қара малдың (қазақтың ақбас, абердин-Ангус, Герефорд) ет тұқымдарын салыстыру кезінде қазақтың ақбас сиырының ішек құрамындағы архейлердің ең аз саны анықталды. Ішек құрамындағы архейлердің ең аз саны шөп-сүрлем-концентратты азықтандыру түрінде де анықталған. Ет тұқымдас ірі қара малдың қорадағы құрамы жайылыммен салыстырғанда метан эмиссиясын төмендетіледі.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : химический анализ кормов, метагеномный состав ЖКТ КРС, с помощью которого можно проследить его взаимосвязь с выделением метана и потерей энергии животными.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жемшөптің химиялық талдауы, ІҚМ АІЖ метагеномдық құрамы, оның көмегімен оның метанның бөлінуімен және жануарлардың энергиясының жоғалуымен байланысын байқауға болады.

Level of implementation (in Russian) : предложены способы снижения выбросов метана в атмосферу.

Level of implementation (in Kazakh) : атмосфераға метан шығарындыларын азайту тәсілдері ұсынылды.

Efficiency (in Russian) : внедрение в производство предложенных способов снизят эмиссию метана от КРС и увеличат коэффициент использования поступающей энергии с рационом на 2-4%, что будет способствовать снижению затрат корма на единицу продукции и повысят продуктивность животных.

Efficiency (in Kazakh) : өндіріске ұсынылған әдістерді енгізу ІҚМ метанының эмиссиясын төмендетеді және диетамен түсетін энергияны пайдалану коэффициентін 2-4% - ға арттырады, бұл өнім бірлігіне жем шығындарын азайтуға және жануарлардың өнімділігін арттыруға ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : сельхозформирования всех форм собственности, занимающиеся производством продукции животноводства.

Field of application (in Kazakh) : Мал шаруашылығы өнімдерін өндірумен айналысатын барлық меншік нысанындағы ауыл шаруашылығы құрылымдары.