The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является основные агрегаты Установки замедленного коксования (УЗК) 21–10/6, эксплуатируемая на Атырауском нефтеперерабатывающем заводе (НПЗ).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны Атырау мұнай өңдеу зауытында (МӨЗ) қолдныстағы 21–10/6 баяу кокстеу қондырғысының (БКҚ) негізгі агрегаттары болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Общей целию работы является разработка пакета математических моделей основных агрегатов УЗК в условиях дефицита и нечеткости исходной информации используя доступную информация различного характера и эвристических методов решения задач принятия решений, а также на основе этих результатов создание интеллектуализированной системы принятия решения (ИСПР) для управления процессом замедленного коксования. Созданная ИСППР будет апробирована и предложена для внедрения на практику.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың жалпы мақсаты: түрлі сипаттағы қолжетімді ақпаратты пайдалана отырып, бастапқы ақпараттың жетіспеушілігі мен айқынсыздығы жағдайында БКҚ негізгі агрегаттарының математикалық модельдері пакетін және шешім қабылдау есептерін шешудің эвристикалық тәсілдерін құру, сондай-ақ осы нәтижелерді қолдана отырып баяу кокстеу процесін тиімді басқару үшін шешім қабылдаудың интеллектуалдандырылған жүйесін (ИШҚЖ) жасақтау. Құрылған ИШҚЖ сынақтан өтіп, практикада қолдануға ұсынылады

Методы исследования (на русском) : Методы исследования: экспериментально-статистические методы; методы экспертных оценок; методы теорий нечетких множеств; методология системного подхода. Кроме того, в процессе выполнения проекта планируется разработать и использовать методику разработки построения пакета моделей основных агрегатов УЗК в условиях дефицита и нечеткости исходной информации, на основе доступной информации различного характера.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу тәсілдері: эксперименттік-статистикалық тәсілдер; эксперттік бағалау тәсілдері; айқын емес жиындар теориясының тәсілдері; жүйелік тәсіл методологиясы. Сонымен қатар, жобаны жүзеге асыру барысында түрлі сипаттағы қолжетімді ақпарат негізінде бастапқы ақпараттың тапшылығы мен айқынсыздығы кезінде БКҚ негізгі агрегаттарының модельдері пакетін әзірлеу әдістемесін әзірлеп және қолдану жоспарлануда.

Obtained results and novelty (in Russian) : – новая эффективная методика разработки моделей взаимосвязанных агрегатов технологических систем на примере УЗК, в условиях дефицита и нечеткости исходной информации, использующая доступную информации различного харатера. Новиза разрабатанной методики заключается в системном использовании методов экспертных оценок, теории нечетких множеств и традиционных методов разработки моделей, позволяющих построить эффективные модели на основе доступной информации различного характера в условиях дефицита и нечеткости исходной информации. – пакет статистических, нечетких, комбинированных моделей основных агрегатов УЗК: реакторов коксования, основной ректификационной колонны и печей на основе доступной информации различного характера. Новизна разработанных моделей основных агрегатов УЗК заключается в том, что они позволяют определить эффективных режимов работы путем системного моделирования работы УЗК в условиях дефицита и нечеткости исходной информации;

Obtained results and novelty (in Kazakh) : – түрлі сипаттағы қолжетімді ақпаратты пайдалана отырып, бастапқы ақпараттың тапшылығы мен айқынсыздығы жағдайында БКҚ мысалында технологиялық жүйелердің өзара байланысқан агрегаттарының модельдерін құрудың жаңа тиімді әдістемесі. Әзірленген әдістеменің жаңашылдығы бастапқы ақпараттың жетіспеушілігі мен айқынсыздығы кезінде эксперттік бағалау, айқын емес жиындар тәсілдерін және модельдерді құрудың дәстүрлі тәсілдерін жүйелі қолдануда, бұл әртүрлі типтегі қолжетімді ақпарат негізінде тиімді модельдерді құруға мүмкіндік беруінде. – түрлі сипаттағы қолжетімді ақпараттар негізінде құрылған БКҚ негізгі агрегаттарының: кокстеу реакторларының, негізгі ректификациондық колоннасының және пештерінің статистикалық, айқын емес және гибридті модельдері кешені. БКҚ негізгі агрегаттарының құрылған модельдерінің жаңашылдығы олардың бастапқы ақпараттың тапшылығы мен айқынсыздығы жағдайында БКҚ жұмысын жүйелі модельдеу арқылы тиімді жұмыс режимдерін анықтауға мүмкіндік беруінде;

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные технико-экономические показатели проекта определяется объемом экономической эффективности, получаемый при использовании полученных результатов исследования на практике в условиях Атырауского НПЗ.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаның негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері Атырау МӨЗ жағдайында зерттеу нәтижелерін тәжірибеде қолдану нәтижесінде алынған экономикалық тиімділік мөлшерімен анықталады.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения определяется в 2025 году в результате апробации и испытания разработанных моделей и методов принятия решений в составе создаваемой ИСПР на производстве и внедрением.

Level of implementation (in Kazakh) : Ендіру дәрежесі 2025 жылы апробациялау және құрылған модельдер мен шешімдерді қабылдау тәсілдерін өндіру мен енгізуде құрылған ИШҚЖ қамтуы ретінде сынақ нәтижесінде анықталады.

Efficiency (in Russian) : Эффективность результатов проекта заключается в получение экономического эффекта за счет эффективного управления режимами работы основных агрегатов УЗК, позволяющие увеличить объема целевого продукта (нефтяного кокса) с необходимыми качественными показателями.

Efficiency (in Kazakh) : Нәтижелердің тиімділігі қажетті сапа көрсеткіштерін қамтамасыз ете отырып, мақсатты өнім (мұнай коксы) көлемін ұлғайтуға мүмкіндік беретін БКҚ негізгі агрегаттарының жұмыс режимдерін тиімді басқару арқылы экономикалық нәтиже алу болып табылады.

Field of application (in Russian) : Областью применения результатов является эффективное решение задач принятия решений по управлению процессом замедленного коксования и возможно другими технологическими процессами, характеризующие нечеткостью исходной информации, нефтеперерабатывающей, нефтехимической и других отраслей производства.

Field of application (in Kazakh) : Нәтижелерді қолдану саласы баяу кокстеу процесін және бастапқы ақпараттың айқынсыздығымен сипатталатын мұнай өңдеу, мұнай-химиясы және басқа салаларда технологиялық процестерді басқаруда шешім қабылдау есептерін тиімді шешу болып табылады.