The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследований являются гелио-геофизические условия, приводящие к появлению геомагнитно индуцированных токов на средних широтах.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны ретінде орта ендікте геомагнитті индуцияланған токтарды тудыратын гелио-геофизикалық жағдайлар болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель работы – Разработка критериев оценки негативных электромагнитных эффектов с учетом космических факторов в проводящих наземных системах (линиях электропередач, трубопроводах) на территории Казахстана и создание прибора для регистрации теллурических токов.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыс мақсаты – Қазақстан аумағында өткізгіш жерсүті жүйелерге (электртаратушы желілер, құбырлар) ғарыш факторларын ескере кері әсер етуші электр магнитті эффектілерді бағалау критерилерін айқындап теллуриялық токтарды тіркеуге арналған құрылғы құрастыру.

Методы исследования (на русском) : Методы исследований или методология проведения работ – проведение численных расчетов величины геомагнитно индуцированных токов на основе данных измерений параметров геомагнитного поля и теллурических токов, с использованием моделей ионосферных токов и проводимости земли.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері немесе жұмыстарды жүргізу әдіснамасы – теллуриялық ток пен геомагнит өрісі параметрлерін өлшеу мәліметтері бойынша және ионосфералық токтар мен жердің өтімділігінің моделдерін қолдана отырып геомагнитті индуцияланған ток мәндерін сандық тәсілдер көмегімен есептеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые в Казахстанском регионе иследованы эффекты геомагнитно индуцированных токов в зависимости от конфигурации, протяжённости и пространственного направления линии электропередач и трубопроводов. Дано описание геомагнитной обстановки на территории Казахстана с учетом ускоренного дрейфа магнитного полюса Земли. Изготовлен опытный образец прибора для регистрации теллурических токов и проведены основные натурные замеры геомагнитно-индуцированных токов на территории Казахстана. Разработаны критерии оценки воздействия геомагнитно индуцированных токов на электроэнергетические системы и нефтегазотрубопроводы Казахстана.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстан аумағында тұңғыш рет электр желілері мен құбырлардың кеңістіктік бағыты мен таралымына, конфигурациясына қатысты геомагнитті индуцияланған ток эффектілері зерттелді. Жер магнит полюсінің үдетілген дрейфін ескере отырып Қазақстан аумағының геомагниттік жағдайы сипатталды. Теллуриялық токты тіркеуге арналған құрылғының сынақ үлгісі жасалып, Қазақстан территориясындағы геомагнитті индуцияланған токтарды өлшеу жүргізілді. Геомагнитті индуцияланғн токтардың Қазақстан мұнайгазқұбырлары мен электр энергетикалық жүйелеріне әсерін бағалау критерийлері құрастырлды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Макетный образец прибора для регистрации теллурических токов с встроенным программным обеспечением, карта распределения геоэлектрического поля и геомагнитно индуцированных токов в эталонных линиях электропередач.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Кіріктірілген бағдарламалық жасақтамасы бар теллурлық токтарды тіркеуге арналған аспаптың макеттік үлгісі, анықтамалық электр желілеріндегі геоэлектрлік өріс пен геомагниттік индукцияланған токтардың таралу картасы.

Level of implementation (in Russian) : Опубликованы статьи в рейтинговых, рецензируемых изданиях, результаты доложены на международных конференциях. Получен патент РК на изобретение.

Level of implementation (in Kazakh) : Рейтингті рецензияланатын басылымдарды мақалалар жарияланды, нәтижелер халықаралық конференцияларда баяндалды. ҚР өнертабысқа патенті алынды.

Efficiency (in Russian) : Учет интенсивности и частоты появлений геомагнитно-индуцированных токов обеспечит 15-20% эффективность безаварийного функционирования энергетической сети страны.

Efficiency (in Kazakh) : Геомагнитті индукцияланғвн токтардың пайда болу қарқындылығы пен жиілігін ескеру еліміздің энергетика жүйесінің авариясыз жұмыс жасауының 15-20% эффективтілігін құрайды

Field of application (in Russian) : геофизика, энергетика, нефтегазовая отрасль

Field of application (in Kazakh) : геофизика, энергетика, мұнайгаз саласы