The object of research, development or design (in Russian) : Циркулярная экономика в Казахстане

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстандағы циркулярлы экономика

Aim of work (in Russian) : исследование и комплексный анализ концепции «циркулярная экономика» для разработки рекомендаций по эффективному применению и распространению принципов циркулярности на макро, мезо и микро уровнях в Республике Казахстан.

Aim of work (in Kazakh) : «циркулярлы экономика» тұжырымдамасын кешенді талдау мен зерттеу арқылы циркулярлық қағидаларын Қазақстан Республикасында макро, мезо және микро деңгейлерде тиімді қолдану мен тарату бойынша ұсыныстар әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Проведение комплексного анализа и оценка формирования и развития циркулярной экономики предполагает сбор вторичных (статистических) и первичных (эмпирических) данных и применение широкого спектра эконометрических, и статистических методов анализа с использованием компьютерных программ обработки количественных и качественных данных. В данном исследовании циркулярной экономики применяется триангуляционный подход, который предполагает использование нескольких методов на каждом этапе: 1) триангуляция теорий или теоретических подходов; 2) методологий (качественных и количественных эмпирических методов сбора первичных данных: анкетирование, экспертные оценки); 3) вторичных статистических и первичных данных наблюдений и/или интерпретаций. Применяемые методы: системный литературный анализ, сравнительный анализ, метод синтетического контроля, анализ среды функционирования (DEA), экспертное интервью, опрос населения, кейс-стади.

Методы исследования (на казахском) : Циркулярлы экономиканың қалыптасуы мен дамуын кешенді талдау және бағалау екінші реттік (статистикалық) және бастапқы (эмпирикалық) мәліметтерді жинауды, сандық және сапалық мәліметтерді өңдеуге арналған компьютерлік бағдарламаларды пайдалана отырып, эконометрикалық және статистикалық талдау әдістерінің кең спектрін қолдануды көздейді. Осы жоба аясында циркулярлы экономиканы зерттеу үшін әр кезеңде бірнеше әдістер жинағын қолдануды көздейтін триангуляциялық әдіс қолданылады: 1) теорияларды немесе теориялық тәсілдерді триангуляциялау; 2) әдістемелер (бастапқы деректерді жинаудың сапалық және сандық эмпирикалық әдістері: сауалнамалар, сараптамалық бағалаулар); 3) бақылаулардың және/немесе зерттеушілердің интерпретацияларының қайталама статистикалық және бастапқы деректері. Қолданылатын әдістер: жүйелі әдеби талдау, салыстырмалы талдау, синтетикалық бақылау әдісі, операциялық ортаны талдау (DEA), сарапшылық сұхбат, жаппай сауалнама, кейс-стади.

Obtained results and novelty (in Russian) : Систематизированы основные теоретические положения циркулярной экономики, проведен комплексный сравнительный анализ зарубежного опыта, изучены индикаторы достижения прогресса по внедрению циркулярности (микро, мезо и макро уровни), проведен масштабный опрос населения и экспертный опрос, обобщены результаты эмпирических анализов, выявлены особенности казахстанского опыта как страны с развивающейся экономикой. Разработана программа курса по обучению основам циркулярной экономики, подготовлена демо-структура информационной платформы для продвижения циркулярной экономики, составлен сборник бизнес-кейсов, разработаны рекомендации по развитию циркулярности на макро, мезо и микро уровнях, организованы 2 мастер-класса. Новизна научной работы заключается в расширении существующих теоретико-методологических основ исследуемой темы в отечественной литературе, а также в получении актуальных данных по развитию циркулярной экономики в Казахстане на основе эмпирических исследований.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Циркулярлы экономиканың негізгі теориялық қағидалары жүйеленді, шетел тәжірибесіне кешенді салыстырмалы талдау жасалды, циркулярлықты енгізудегі прогресс индикаторлары (микро, мезо және макродеңгейлер) зерттелді, халық арасында кең ауқымды сауалнама жүргізілді және эксперттік сұхбат жүргізілді, эмпирикалық талдаулардың нәтижелері қорытындыланды, экономикасы дамушы елдер ретінде қазақстандық тәжірибенің ерекшеліктері анықталды. Циркулярлы экономика негіздерін оқыту курсының бағдарламасы әзірленді, циркулярлы экономиканы ілгерілетуге арналған ақпараттық платформаның демо-құрылымы дайындалды, бизнес-кейстер жинағы құрастырылды, макро, мезо және микро деңгейлерде циркулярлықты дамыту бойынша ұсыныстар әзірленіп, 2 шеберлік сыныбы ұйымдастырылды. Ғылыми жұмыстың жаңалығы – зерттелетін тақырыптың отандық әдебиеттерде бар теориялық және әдіснамалық негіздерін кеңейтуде, сонымен қатар эмпирикалық зерттеулер негізінде Қазақстандағы циркулярлы экономиканың дамуы туралы өзекті мәліметтерді алуда.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты исследования были опубликованы в 16 научных работах, в том числе в журналах, индексируемых в базе данных Scopus – 4, в журналах из Перечня КОКСОН МНВО РК – 5, в материалах международных конференций – 7. Получены 6 авторских свидетельств. Публикации в журналах, индексируемых в базе данных Scopus 1. Zhidebekkyzy, A., Temerbulatova, Z., & Bilan, Y. (2022). The Improvement Of The Waste Management System In Kazakhstan: Impact Evaluation. Polish Journal of Management Studies, 25(2), 423-439. doi:10.17512/pjms.2022.25.2.27 (Scopus Q2, процентиль по CiteScore 2022 - 66) 2. Zhidebekkyzy, A., Moldabekova, A., Amangeldiyeva, B., Streimikis, J. (2022). Assessment of factors influencing pro-circular behavior of a population. Economics & Sociology, 15(3), 202–215. doi:10.14254/2071-789x.2022/15-3/12 (Scopus Q1, процентиль по CiteScore 2022 - 90) 3. Zhidebekkyzy, Aknur, Moldabekova, A., Amangeldiyeva, B., Šanova, P. (2023). Transition to a circular economy: Exploring stakeholder perspectives in Kazakhstan. Journal Of International Studies, 16(3), 144–158. doi:10.14254/2071-8330.2023/16-3/8 (Scopus Q1, процентиль по CiteScore 2022 - 90) 4. Rozsa, Z., Zhidebekkyzy, A., Bilan, Y., & Drahosova, J. (2023). The impact of taxi drivers’ characteristics on the propensity to do business: Case study from a sharing economy. Innovative Marketing, 19(2), 170–183. doi:10.21511/im.19(2).2023.14 (Scopus Q2, процентиль по CiteScore 2022 - 66)

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері 16 ғылыми жұмыстарда жарияланды, оның ішінде Scopus деректер базасында индекстелетін журналдарда – 4, ҚР ҒжЖБМ ҒЖБСҚЕК ұсынған журналдар тізімінде – 5, халықаралық конференциялар материалдарында – 7. 6 авторлық куәлік алынды. Scopus базасында индекстелетін журналдардағы мақалалар: 1. Zhidebekkyzy, A., Temerbulatova, Z., & Bilan, Y. (2022). The Improvement Of The Waste Management System In Kazakhstan: Impact Evaluation. Polish Journal of Management Studies, 25(2), 423-439. doi:10.17512/pjms.2022.25.2.27 (Scopus Q2, процентиль по CiteScore 2022 - 66) 2. Zhidebekkyzy, A., Moldabekova, A., Amangeldiyeva, B., Streimikis, J. (2022). Assessment of factors influencing pro-circular behavior of a population. Economics & Sociology, 15(3), 202–215. doi:10.14254/2071-789x.2022/15-3/12 (Scopus Q1, процентиль по CiteScore 2022 - 90) 3. Zhidebekkyzy, Aknur, Moldabekova, A., Amangeldiyeva, B., Šanova, P. (2023). Transition to a circular economy: Exploring stakeholder perspectives in Kazakhstan. Journal Of International Studies, 16(3), 144–158. doi:10.14254/2071-8330.2023/16-3/8 (Scopus Q1, процентиль по CiteScore 2022 - 90) 4. Rozsa, Z., Zhidebekkyzy, A., Bilan, Y., & Drahosova, J. (2023). The impact of taxi drivers’ characteristics on the propensity to do business: Case study from a sharing economy. Innovative Marketing, 19(2), 170–183. doi:10.21511/im.19(2).2023.14 (Scopus Q2, процентиль по CiteScore 2022 - 66)

Level of implementation (in Russian) : Полученные результаты дополняют и расширяют отечественные фундаментальные работы по теме циркулярной экономики, способствуют развитию практических навыков по рациональному управлению отходами, повышают экологическую осведомленность и эко-образование среди широкого населения и компаний, могут быть использованы для принятия решений в государственных органах. Материалы результатов (аналитические материалы, кейсы, рекомендации) исследования будут использованы в процессе обучения в рамках курса «Циркулярная экономика». Опубликованные работы могут быть использованы для дальнейших исследований ученых.

Level of implementation (in Kazakh) : Алынған нәтижелер циркулярлы экономика тақырыбы бойынша отандық іргелі жұмыстарды толықтырады және кеңейтеді, қалдықтарды ұтымды басқару бойынша практикалық дағдыларды дамытуға, қоғам мен компаниялар арасында экологиялық хабардарлықты және экологиялық білім беруді арттыруға ықпал етеді және мемлекеттік органдарда шешім қабылдау үшін пайдаланылуы мүмкін. Зерттеу нәтижелері (талдамалық материалдар, кейстер, ұсыныстар) «Циркулярлы экономика» курсы аясында оқу процесінде пайдаланылады. Жарияланған еңбектер ғалымдардың одан әрі зерттеулері үшін пайдаланылуы мүмкін.

Efficiency (in Russian) : Положительный социально-экономический эффект данного исследования проявляется в получении новых знаний, которые способствуют улучшению ситуации по управлению отходами, совершенствованию экологического образования, эффективному расходу ресурсов, и устойчивому развитию национальной экономики в условиях глобальных вызовов.

Efficiency (in Kazakh) : Бұл зерттеудің оң әлеуметтік-экономикалық әсері қалдықтарды басқарудағы жағдайды оңтайландыруға, экологиялық білім беруді жақсартуға, ресурстарды тиімді пайдалануға, жаһандық сын-қатерлер жағдайында ұлттық экономиканың тұрақты дамуына ықпал ететін жаңа білімдерді меңгеруден көрінеді.

Field of application (in Russian) : Основными потребителями результатов исследования являются научное экономическое сообщество страны, предприниматели, руководители предприятий, государственные органы, отдельные ученые, интересующиеся вопросами циркулярной экономики, устойчивого развития, зеленой экономики и переработки отходов.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерінің негізгі тұтынушылары еліміздегі экономикалық қауымдастық, кәсіпкерлер, кәсіпорын басшылары, мемлекеттік органдар, сондай-ақ, циркулярлы экономика, тұрақты даму, жасыл экономика, және қалдықтарды оңтайлы басқару мәселелерімен айналысатын ғалымдар болып табылады.