The object of research, development or design (in Russian) : Ландшафты Костанайской области

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қостанай облысының ландшафттары

Aim of work (in Russian) : Разработка методов оценки и геоинформационного прогнозного моделирования динамики ландшафтов в условиях антропогенных воздействий с применением ДЗЗ/ГИС-технологий (на примере Костанайской области) для формирования стратегии природопользования региона исследования.

Aim of work (in Kazakh) : Қостанай облысының табиғатты пайдалану стратегиясын қалыптастыру үшін ЖҚЗ/ГАЖ-технологияларын қолдана отырып, антропогендік әсер жағдайында ландшафтар динамикасын бағалау және геоақпараттық болжамдық модельдеу әдістерін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Методы компонентного анализа, математического моделирования, метод оценки по интегрированным и частным параметрам, картографический метод, метод экспертных оценок и вероятное прогнозирование, метод географических аналогий, методы пространственной интерполяции, методы дешифрирования данных ДЗЗ и геоинформационного картографирования.

Методы исследования (на казахском) : Компоненттік талдау, математикалық модельдеу әдістері, интеграцияланған және жеке параметрлер бойынша бағалау әдісі, картографиялық әдіс, сараптамалық бағалау әдісі және ықтимал болжау, географиялық ұқсастық әдісі, кеңістіктік интерполяция әдістері, ЖҚЗ деректерін дешифрлеу және геоақпараттық картаға түсіру әдістері.

Obtained results and novelty (in Russian) : - Проведен геохимический анализ ландшафтов, рассчитаны количественные вариационно-статистические показатели содержания химических элементов в воздухе, водах, почвах и растениях. - Проведен анализ территориальной структуры природопользования региона исследования по установленным периодам (1980-2000-2022 гг.). Составлены карты территориальной структуры природопользования ландшафтов по установленным периодам. - Разработан алгоритм геоинформационного моделирования и картирования динамики природной среды в условиях антропогенного воздействия. Определены основные показатели оценки динамики ландшафтов в условиях антропогенного воздействия. Создана цифровая база данных в среде ГИС «Индикаторы динамики ландшафтов в условиях антропогенных воздействий». Подготовлена карта индикаторов и интегральная карта динамики ландшафтов в условиях антропогенных воздействий. - Составлена карта конфликтов природопользования ландшафтов Костанайской области. Выявлены и проанализированы шесть типов конфликтных ситуаций в природопользовании Костанайской области: 1.Селитебный – природоохранный; 2.Селитебный – транспортно-промышленный; 3.Рекреационный – транспортный; 4. Природоохранный – транспортно-промышленный; 5. Водохозяйственный – транспортно-промышленный; 6. Лесохозяйственный – транспортный. - Составлена карта перспективной организации территории региона исследования.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - Ландшафттарға геохимиялық талдау жүргізілді, ауадағы, судағы, топырақтағы және өсімдіктердегі химиялық элементтердің сандық вариациялық-статистикалық көрсеткіштері есептелді. - Зерттеу аймағының табиғатты пайдаланудың аумақтық құрылымына белгіленген кезеңдер (1980-2000-2022 жж.) бойынша талдау жүргізілді. Белгіленген кезеңдер бойынша ландшафттарды табиғатты пайдаланудың аумақтық құрылымының карталары жасалды. - Антропогендік әсер ету жағдайында табиғи ортаның динамикасын Геоақпараттық модельдеу және картаға түсіру алгоритмі жасалды. Антропогендік әсер ету жағдайында ландшафттардың динамикасын бағалаудың негізгі көрсеткіштері анықталды. Создана цифровая база данных в среде ГИС «Индикаторы динамики ландшафтов в условиях антропогенных воздействий». Подготовлена карта индикаторов и интегральная карта динамики ландшафтов в условиях антропогенных воздействий. - Қостанай облысының ландшафттарын табиғатты пайдалану шиеленістерінің картасы жасалды. Қостанай облысының табиғатты пайдаланудағы шиеленіс жағдайлардың алты түрі анықталды және талданды: 1.Қоныстану-табиғатты қорғау; 2.Қоныстану-көліктік-өнеркәсіптік; 3.Рекреациялық-көліктік; 4. Табиғатты қорғау – көліктік-өнеркәсіптік; 5. Су шаруашылығы – көліктік-өнеркәсіптік; 6. Орман шаруашылығы-көліктік. - Зерттеу аймағының аумағын перспективалық ұйымдастыру картасы жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создание картографического материала на основе ГИС с использованием данных ДЗЗ: Карты территориальной структуры природопользования ландшафтов; Карты индикаторов динамики ландшафта в условиях антропогенных воздействий и итоговые интегральные карты динамики ландшафтов в условиях антропогенных воздействий (по установленным периодам 1980, 2000, 2022 гг.).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : ЖҚЗ деректерін пайдалана отырып, ГАЖ негізінде картографиялық материал жасау: Ландшафттарды табиғатты пайдаланудың аумақтық құрылымының карталары; Антропогендік әсер ету жағдайында ландшафт динамикасы индикаторларының карталары және антропогендік әсер ету жағдайында ландшафттар динамикасының қорытынды интегралдық карталары (белгіленген кезеңдер бойынша 1980, 2000, 2022 жж.).

Level of implementation (in Russian) : Результаты оценки динамики ландшафта в условиях антропогенных воздействий могут быть использованы при разработке перспективных планов развития исследуемой территории, в процессе формирования адаптивного природопользования, т.е. создание рациональной структуры природопользования, конечным результатом которой будет сценарий перспективного развития выделенных территорий с учетом взаимосвязанных и взаимообусловленных экономических, социальных и геоэкологических факторов.

Level of implementation (in Kazakh) : Антропогендік әсер ету жағдайында ландшафт динамикасын бағалау нәтижелері зерттелетін аумақты дамытудың перспективалық жоспарларын әзірлеу кезінде, бейімделгіш табиғат пайдалануды қалыптастыру процесінде пайдаланылуы мүмкін, яғни түпкі нәтижесі өзара байланысты және өзара тәуелді экономикалық, әлеуметтік және геоэкологиялық факторларды ескере отырып, бөлінген аумақтарды перспективалық дамытудың сценарийі болатын ұтымды табиғатты пайдалану құрылымын құру.

Efficiency (in Russian) : В перспективе, строгая территориальная привязка обусловит необходимость всеми - населением, административными органами, юридическими лицами, осуществляющими хозяйственную и иную деятельность, соблюдать нормативы и правила на конкретно обозначенной местности. Разработанные методы оценки природной динамики ландшафтов в условиях антропогенного воздействия с применением ДЗЗ/ГИС-технологий имеют универсальный характер: их можно использовать для изучения других регионов Казахстана.

Efficiency (in Kazakh) : Болашақта аумақпен қатаң байланыстыру - халыққа, әкімшілік органдарға, шаруашылық және өзге де қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғаларға нақты белгіленген жерде нормативтер мен ережелерді сақтауға қажеттілік туғызады. ЖҚЗ /ГАЖ технологияларын пайдалана отырып, антропогендік әсер ету жағдайында ландшафттардың табиғи динамикасын бағалаудың әзірленген әдістері әмбебап сипатқа ие: оларды Қазақстанның басқа аймақтарын зерттеу үшін пайдалануға болады.

Field of application (in Russian) : Потребителями результатов исследования являются органы управления административных областей и районов, разрабатывающих планы мероприятий по природопользованию, а также для комитетов по экологии и охране окружающей природной среды, по водно-земельным ресурсам и землеустройству, также при проектировании и создании новых хозяйственных предприятий.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерін тұтынушылар табиғатты пайдалану жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлейтін әкімшілік облыстар мен аудандардың басқару органдары, сонымен қатар экология және қоршаған ортаны қорғау, су-жер ресурстары және жерге орналастыру комитеттері үшін, сондай-ақ жаңа шаруашылық кәсіпорындарды жобалау және құру кезінде.