The object of research, development or design (in Russian) : прогнозирование последствий гидротехнических аварий для ликвидации паводковых, прорывных волн и переноса грязекаменных примесей при прорыве гидротехнических сооружений в сложной системе рек и каналов.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны күрделі өзендер мен каналдар жүйесіндегі гидротехникалық құрылыстардың жарылуы кезінде су тасқынын, серпінді толқындарды жою және лай мен тас қоспаларының өтуі үшін гидротехникалық апаттардың салдарын болжау болып табылады.

Aim of work (in Russian) : разработка экспертной системы для ликвидации паводковых, прорывных волн и переноса грязекаменных примесей при прорыве гидротехнических сооружений в сложной системе рек и каналов методами математического моделирования. Прогнозное моделирование и оценка стойкости к высоким давлениям и влияния негативных факторов на устойчивость, прочность и несущую способность плотины в реальном рельефе местности. А также возможность перепроектировать и оптимизировать существующие гидротехнические сооружения для увеличения прочности и несущую способность плотины. Формирование рекомендаций по экологической целесообразности применения гидротехнических сооружений и определение их оптимальной формы и материалов на стадии проектирования.

Aim of work (in Kazakh) : су тасқынын, серпінді толқындарды жоюдың және математикалық модельдеу әдістерін пайдалана отырып, күрделі өзендер мен арналар жүйесіндегі гидротехникалық құрылыстарды серпілу кезінде лай мен тас қоспаларын берудің сараптамалық жүйесін әзірлеу. Нақты рельефте бөгеттің орнықтылығына, беріктігіне және көтергіштігіне теріс факторлардың әсерін және жоғары қысымға төзімділігін болжамды модельдеу және бағалау. Сондай-ақ бөгеттің беріктігі мен көтеру қабілетін арттыру үшін қолданыстағы гидротехникалық құрылыстарды қайта жобалау және оңтайландыру мүмкіндігі. Гидротехникалық құрылыстарды пайдаланудың экологиялық орындылығы бойынша ұсыныстарды қалыптастыру және жобалау кезеңінде олардың оңтайлы пішіні мен материалдарын анықтау.

Методы исследования (на русском) : построение математических моделей, численная реализация математических моделей, вычислительный эксперимент.

Методы исследования (на казахском) : математикалық модельдерді құру, математикалық модельдерді сандық жүзеге асыру, есептеу эксперименті.

Obtained results and novelty (in Russian) : разрабатываемые модели позволят получить оперативный прогноз и оценку длительности процесса затопления, и расчет волны прорыва во время крушения плотины. Использование построенных математических моделей позволяют оценить реальный ущерб от прорыва плотины, быстрой оценки экологической обстановки и прогноза дальнейшего развития событий для принятия оперативных решений.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : әзірленіп жатқан модельдер жедел болжам алуға және су басу процесінің ұзақтығын бағалауға, бөгеттің құлауы кезіндегі серпінді толқынды есептеуге мүмкіндік береді. Құрылған математикалық модельдерді пайдалану бөгеттің бұзылуынан болатын нақты залалды бағалауға, экологиялық жағдайды жылдам бағалауға және жедел шешімдер қабылдау үшін одан әрі дамуды болжауға мүмкіндік береді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученная информация с помощью разработанной экспертной системы для оперативного моделирования распространения паводковых и прорывных волн, и прогноза дальнейшего развития событий для принятия оперативных решений при штатных и нештатных режимах в сложной системе рек и каналов даст прогноз экологам и контролирующим органам, а также Госкомиссиям по ликвидации последствий ЧС необходимый план действия при принятии оперативных решений. А также на основе полученных в проекте математических моделей можно будет получить оперативный прогноз и оценку новым типам многоуровневой защиты в открытых руслах реки с целью минимизации ущербов основной плотины от селевого потока.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Су тасқыны мен серпінді толқындардың таралуын жедел модельдеу және күрделі өзендер мен арналар жүйесінде қалыпты және қалыптан тыс жағдайларда жедел шешімдер қабылдау үшін одан әрі дамуды болжау үшін әзірленген сараптамалық жүйені пайдалана отырып алынған ақпарат. экологтар мен бақылаушы органдарға болжам беру, сондай-ақ Төтенше жағдайлардың зардаптарын жою жөніндегі мемлекеттік комиссияларға жедел шешімдер қабылдау кезінде қажетті іс-шаралар жоспары қажет. Сондай-ақ, жобада алынған математикалық модельдер негізінде селден негізгі бөгеттің зақымдануын барынша азайту үшін ашық өзен арналарында көп деңгейлі қорғаныстың жаңа түрлерінің жедел болжамын және бағасын алуға болады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : комитеты по водным ресурсам и ЧС, акиматы, экологические организации и другие заинтересованные предприятия.

Field of application (in Kazakh) : су және төтенше жағдайлар жөніндегі комитеттер, әкімдіктер, экологиялық ұйымдар және басқа да мүдделі кәсіпорындар.