The object of research, development or design (in Russian) : сельскохозяйственные культуры

The object of research, development or design (in Kazakh) : ауылшаруашылық дақылдары

Aim of work (in Russian) : Цель проекта заключается в создании новой комплексной технологии повышения качества и урожайности продукции растениеводства путем контроля и управления продуктивностью растений в защищенном грунте на основе разработки инновационных моделей биотехнических систем, методов, информационных моделей и технических решений, связанных с использованием воздействия лазерного и фотонного облучения биологических объектов и посадочного материала.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты биологиялық объектілер мен отырғызу материалының лазерлік және фотондық сәулелену әсерін пайдаланумен байланысты биотехникалық жүйелердің инновациялық модельдерін, әдістерін, ақпараттық модельдерін және техникалық шешімдерін әзірлеу негізінде қорғалған топырақтағы өсімдіктердің өнімділігін бақылау және басқару арқылы өсімдік шаруашылығы өнімдерінің сапасы мен өнімділігін арттырудың жаңа кешенді технологиясын құру болып табылады.

Методы исследования (на русском) : теоретические (обзор, сравнительный анализ и исследование проблемы в научной литературе); эмпирические (подготовка и выполнение экспериментов), диагностические методы для изучения процесса внедрения; статистические (математическая и статистическая обработка результатов, полученных в ходе исследования

Методы исследования (на казахском) : теориялық (шолу, салыстырмалы талдау және ғылыми әдебиеттегі проблеманы зерттеу); эмпирикалық (эксперименттерді дайындау және орындау), енгізу процесін зерттеудің диагностикалық әдістері; Статистикалық (зерттеу барысында алынған нәтижелерді математикалық және статистикалық өңдеу

Obtained results and novelty (in Russian) : - Осуществлен сравнительный анализ существующих современных низкоэнергетических электромагнитных и оптических технологий управления технологическими процессами в сельском хозяйстве, определены их преимущества и недостатки; подтверждена актуальность исследований. - Выполнены работы по исследованию влияния светодиодного и лазерного излучения на процесс контроля и управления продуктивностью растений в защищенном грунте, анализа устойчивости сортов растений и определены по критерию эффективности наиболее адекватные из них. - Разработана концептуально структурная термодинамическая модель исследования динамики температурного баланса за счет переноса тепловой энергии через зону реологического перехода. Научная новизна: будет разработаны методы, модели, объясняющие механизм воздействия электромагнитного поля низкой интенсивности на растения сельскохозяйственных культур; будут определены параметры обработки, приводящие к стрессоустойчивости биологических объектов растительного происхождения; будет установлена закономерность зависимости посевных качеств семян от их поверхностных биопотенциалов. Будет представлен алгоритм управления биотехнической системы диагностирования функционального состояния растений и разработана концепция управления адаптационными свойствами растительного биологического объекта, на базе получения информации от растений в режиме текущего времени, что позволит учитывать внутренние электромагнитные поля овощных культур в отличие от известных аналогов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - Ауыл шаруашылығындағы технологиялық процестерді басқарудың қазіргі заманғы төмен энергиялы электромагниттік және оптикалық технологияларына салыстырмалы талдау жүргізілді, олардың артықшылықтары мен кемшіліктері анықталды; зерттеулердің өзектілігі расталды. -Жарықдиодты және лазерлік сәулеленудің қорғалған топырақтағы өсімдіктердің өнімділігін бақылау және басқару процесіне әсерін зерттеу, Өсімдік сорттарының төзімділігін талдау бойынша жұмыстар жүргізілді және тиімділік критерийі бойынша олардың ең барабарлары анықталды. - Реологиялық ауысу аймағы арқылы жылу энергиясын тасымалдау арқылы температура балансының динамикасын зерттеудің тұжырымдамалық құрылымдық термодинамикалық моделі жасалды. Ғылыми жаңалығы: төмен қарқынды электромагниттік өрістің ауылшаруашылық өнімдеріне әсер ету механизмін түсіндіретін әдістер, модельдер әзірленеді; өңдеу параметрлері анықталады,өсімдік тектес биологиялық объектілердің стресске төзімділігіне әкеп соқтыратын; тұқымдардың себу сапаларының сыртқы әсер ететін факторлардың әсерінен өзгеретін олардың беткі биопотенциалдарына тәуелділік заңдылығы белгіленетін болады. Өсімдіктердің функционалдық жай-күйін диагностикалаудың биотехникалық жүйесін басқару алгоритмі ұсынылады және өсімдіктерден ағымдағы уақыт режимінде ақпарат алу негізінде өсімдік биологиялық объектісінің бейімделу қасиеттерін басқару тұжырымдамасы әзірленеді, бұл белгілі аналогтардан айырмашылығы көкөніс дақылдарының ішкі электромагниттік өрістерін ескеруге мүмкіндік береді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В условиях защищенной почвы возникают временные стрессовые ситуации, приводящие к задержке роста и развития, угнетению и гибели растений. Кроме того, металлические конструкции теплицы экранируют растения от атмосферного электричества, что приводит к нарушению процессов их функциональной жизнедеятельности. Усиление адаптации тепличных растений к неблагоприятным факторам, условиям стресса снижают потери продуктивности. Кроме того, существует объективная реальность использования семян с низкими посевными качествами, что приводит к снижению урожайности. Проведенное прикладное исследование позволит получить конкретные данные, подтверждающие ее технико-экономическую эффективность, а использование результатов проекта превысит затраты. Полученные результаты будут использованы также и в открытом грунте для разных культур, что позволит получить удвоенную прибыль.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қорғалған топырақ жағдайында уақытша стресстік жағдайлар пайда болады, бұл өсу мен дамудың кешеуілдеуіне, өсімдіктердің тежелуіне және өліміне әкеледі. Сонымен қатар, жылыжайдың металл конструкциялары өсімдіктерді атмосфералық электр энергиясынан қорғайды, бұл олардың функционалды өмірлік процестерінің бұзылуына әкеледі. Жылыжай өсімдіктерінің қолайсыз факторларға, стресс жағдайларына бейімделуін күшейту өнімділіктің жоғалуын азайтады. Сонымен қатар, егу сапасы төмен тұқымдарды пайдаланудың объективті шындығы бар, бұл өнімділіктің төмендеуіне әкеледі. Жүргізілген қолданбалы зерттеу оның техникалық-экономикалық тиімділігін растайтын нақты деректерді алуға мүмкіндік береді, ал жоба нәтижелерін пайдалану шығындардан асып түседі. Алынған нәтижелер әртүрлі дақылдар үшін ашық далада да пайдаланылады, бұл екі есе пайда алуға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Руководствуясь информационно-резонансным взаимодействием электромагнитных излучений с биологическими объектами, в проекте будут обоснованы и разработаны принципы и методы построения эффективных сельскохозяйственных технологий, систем контроля и курирования ими, что обеспечит повышение производительности, улучшение качества и безопасности продукции. Будут предложены направления планомерного перехода от техногенно-интенсивных технологий к интенсивным автоматическим биоинформационным технологиям. Будет разработана эффективная энергосберегающая, экологически безопасная электромагнитная технология и технические средства предпосевной обработки семян тепличных культур низкоэнергетическими электромагнитными полями, что позволит повысить урожайности овощных культур в закрытом грунте до 20%.

Efficiency (in Kazakh) : Электромагниттік сәулеленудің биологиялық объектілермен ақпараттық-резонанстық өзара іс-қимылын басшылыққа ала отырып, жобада өнімділікті арттыруды, өнімнің сапасы мен қауіпсіздігін жақсартуды қамтамасыз ететін тиімді ауылшаруашылық технологияларын, оларды бақылау және жетекшілік ету жүйелерін құру қағидаттары мен әдістері негізделетін және әзірленетін болады. Техногендік-қарқынды технологиялардан қарқынды автоматты биоақпараттық технологияларға жоспарлы көшу бағыттары ұсынылатын болады. Жылыжай дақылдарының тұқымын төмен энергиялы электромагниттік өрістермен егу алдындағы өңдеудің тиімді энергия үнемдейтін, экологиялық қауіпсіз электромагниттік технологиясы мен техникалық құралдары әзірленетін болады, бұл жабық топырақтағы көкөніс дақылдарының өнімділігін 20% - ға дейін арттыруға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : биоинформатика, вклад в дальнейшее развитие теории, объясняющей механизм воздействия электромагнитного поля низкой интенсивности на растения сельскохозяйственных культур

Field of application (in Kazakh) : биоинформатика, төмен қарқынды электромагниттік өрістің ауылшаруашылық дақылдарына әсер ету механизмін түсіндіретін теорияның одан әрі дамуына қосқан үлесі