The object of research, development or design (in Russian) : Виртуальная обсерватория (ВО)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Виртуалды обсерватория (ВО)

Aim of work (in Russian) : Создание цифровой виртуальной среды, предназначенной для повышения возможностей астрономических исследований и предоставления сервиса внешним пользователям. Развитие методов обработки, хранения и анализа Больших Данных (Big Data) в астрономии для изучения объектов ближнего и дальнего космоса.

Aim of work (in Kazakh) : Астрономиялық зерттеулердің мүмкіндіктерін арттыруға және сыртқы тұтынушыларға қызмет көрсетуге арналған сандық виртуалды ортаны құру. Жақын және алыс ғарыш объектілерін зерттеу үшін астрономиядағы үлкен деректерді (BigData) өңдеу, сақтау және талдау әдістерін дамыту.

Методы исследования (на русском) : Сравнительный анализ эффективности работы GPU-кластера; алгоритмы Big Data для работы с различными астрономическими данными; проведение сравнительного анализа возможностей вычислительного и наблюдательного оборудования и услуг по их установке; апробация выбранных технологий на моделях; выбор параметров оцифровки стеклянной библиотеки астрономических объектов; разработка программного обеспечения анализа данных наблюдений и каталогов с использованием алгоритмов Data Mining.

Методы исследования (на казахском) : GPU-кластер жұмысының тиімділігіне салыстырмалы талдау; әртүрлі астрономиялық мәліметтермен жұмыс жасауға Big Data алгоритмдері; есептеуші және бақылау құралдарын орнату бойынша қызметтерінің мүмкіндіктеріне салыстырмалы талдаулар жүргізу; таңдап алынған технологияларды модельдерге байқаудан өткізу; астрономиялық объектілердің шыны кітапханасын цифрлауға параметрлерді таңдап алу; Data Mining алгоритмдерін қолдану арқылы бақылау мәліметтерін және каталогтарды талдауға арналған бағдарламалық қамтамасыздандыруды өңдеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Модернизированная экспериментальная база исследований дальнего и ближнего космоса. Автоматизированное управление оптических телескопов для проведения наблюдений в режиме удаленного доступа. Система управления регистрацией изображений и спектров космических объектов на оптических телескопах в режиме удаленного доступа. Вычислительный кластер для предоставления сервиса по хранению, обработке и анализу астрономических Больших Данных. Фотометрическая и спектральная базы данных оцифрованной стеклянной библиотеки астрономических объектов, интегрированные в единую среду ВО. Цифровая инфраструктура на вычислительном кластере, автоматизирующая использование его ресурсов. Цифровое ядро виртуальной обсерватории, интегрированное со всеми компонентами ВО и предоставляющее для взаимодействия с ними единый пользовательский интерфейс, синтезированная база данных, информационный веб-сайт. Программный комплекс для работы с большими многомерными массивами астрономических данных объектов дальнего космоса.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алыс және жақын ғарыш зерттеулерінің жаңғыртылған тәжірибелік базасы. Бақылаулар жүргізуге қашықтықтан байланыс режимі үшін оптикалық телескоптарды автоматты түрде басқару. Қашықтықтағы байланыс режиміндегі оптикалық телескоптардан ғарыштық объектілердің суреттерін және спектрлерін тіркеудің басқару жүйесі. Астрономиялық Үлкен Мәліметтерді сақтауға, өңдеуге және талдауға есептеу кластер сервисін ұсыну. Астрономиялық объектілердің цифрланған шыны кітапхананың фотометрлік және спектрлік мәліметтер базасы ВО бірыңғай ортасына енгізілді. Есептеу кластерінің ресурстарын пайдалануды автоматтандыратын цифрлық инфрақұрылым. ВО барлық құраушыларымен біріктірілген және олармен өзара байланыс орнатуға бірыңғай пайдаланушы интерфейсін, синтезделген мәліметтер базасы, ақпараттық веб-сайтты қамтамасыз ететін виртуалды обсерваторияның цифрлық ядросы. Алыс ғарыш объектілерінің астрономиялық мәліметтерінің көп өлшемді массивпен жұмыс жасауға арналған бағдарламалық кешені.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Развитие информационно-коммуникационной инфраструктуры Обсерватории Ассы-Тургень позволит дистанционно управлять как уже установленными, так и планируемыми к установке телескопами. Автоматизация самого большого казахстанского телескопа АЗТ-20, перевод его на дистанционное управление, а также модернизация системы хранения и обработки данных вычислительного кластера АФИФ значительно повысят эффективность работы учёных.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ассы-Түрген обсерваториясының ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымын дамыту орнатылған және орнатылуы жоспарланған телескоптарды қашықтықтан басқаруға мүмкіндік береді. Қазақстанның ең үлкен телескопы АЗТ-20 автоматтандыру және оны қашықтықтан басқару, сонымен қатар, мәліметтерді сақтау және талдау бойынша есептеу кластері жүйесін жаңғырту ФАФИ ғалымдар жұмысының тиімділігін арттырады.

Level of implementation (in Russian) : Құрылған виртуалды обсерватория жұмысқа толығымен енгізілді

Level of implementation (in Kazakh) : Созданная Виртуальная обсерватория полностью внедрена в работу

Efficiency (in Russian) : Создание виртуальной обсерватории, т.е. автоматизированной системы управления оптическими средствами для проведения наблюдений, программного комплекса для работы с большими многомерными массивами астрономических данных объектов дальнего космоса, обеспечивают получение и непрерывный обмен данными с различными обсерваториями международного астрономического сообщества, позволяет перейти на новый эффективный научный и технический уровень исследований ближнего и дальнего космоса. Разработка методов и технологии получения, хранения, обработки и анализа данных позволяет получать новые результаты по исследованию объектов ближнего и дальнего космоса на основе их высококачественных астро-изображений как с казахстанских, так и с зарубежных обсерваторий.

Efficiency (in Kazakh) : Виртуалды обсерваторияны, яғни бақылаулар жүргізуге арналған оптикалық құралдарды басқарудың автоматтандырылған жүйесін, алыс ғарыш объектілерінің астрономиялық мәліметтерінің үлкен көпөлшемді массивтерімен жұмыс жасауға арналған бағдарламалық кешенді құру халықаралық астрономиялық қауымдастықтың әртүрлі обсерваторияларымен мәліметтерді алуды және үздіксіз алмасуды қамтамасыз етеді, алыс және жақын ғарышты зерттеудің жаңа тиімді ғылыми және техникалық деңгейіне көшуге мүмкіндік береді. Мәліметтерді алу, сақтау, өңдеу және талдау әдістері мен технологияларын әзірлеу қазақстандық және шетелдік обсерваториялардың жоғары сапалы астро-суреттері негізінде алыс және жақын ғарыш объектілерін зерттеу бойынша жаңа нәтижелерін алуға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Результаты выполнения программы применимы в областях, требующих высокопроизводительные вычисления, автоматизацию сбора и обработки данных научного эксперимента, применения вычислительной техники в астрономии.

Field of application (in Kazakh) : Бағдарламаның орындалған нәтижелері жоғары өнімді есептеулер талап ететін, ғылыми мәліметтерді жинақтауда және өңдеуде автоматтандыруда, астрономияда есептеуші техниканы қолдану салаларында қолданылады.