The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования – травосмеси однолетних и многолетних кормовых культур, и лактирующие коровы голштинской породы

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны-біржылдық және көпжылдық мал азығы дақылдарының шөп қоспалары және голштейн тұқымының лактация сиырлары

Aim of work (in Russian) : Повышение продуктивности и устойчивости к абиотическому стрессу сортов и гибридов кормовых культур в условиях Северного Казахстана для создания кормовой базы, реализующей генетический потенциал молочной продуктивности коров голштинской породы.

Aim of work (in Kazakh) : Голштейн сиырларының сүт өнімділігінің генетикалық әлеуетін іске асыратын мал азығы базасын құру үшін Солтүстік Қазақстан жағдайында мал азығы дақылдарының сорттары мен будандарының өнімділігін және абиотикалық стресске төзімділігін арттыру.

Методы исследования (на русском) : Общепринятые методики и методические указания использованы при выполнении научного исследования: Методические указания по проведению полевых опытов с кормовыми культурами (1983 г.), Методика полевого опыта (Б.А. Доспехов, 1985), «Методические указания о проведении опытов по силосованию кормов» (1969), Методика опытов на сенокосах и пастбищах (ВНИИ кормов, 1971), Методические указания по проведению полевых опытов с кормовыми культурами (1983 г.), Методические указания по проведению полевых опытов с кормовыми культурами (ВНИИ кормов, 1997). Фотосинтетическая активность травосмесей определяется с помощью компьютерной технологии по Н.Н. Дмитриевым и Ш.К. Хуснидиновым согласно Методики ускоренного определения площади листовой поверхности. Используется методика Г.С. Посыпанова для определения симбиотического азота. Дистанционное зондирование посевов выполняется с использованием БПЛА DJI P4 Multispectral, планирование миссии, создание маршрута полета, настройка высоты полета, перекрытия снимков формируется в программе DJI GS PRO, постобработка мультиспектральных изображений, создание мозаики изображений и преобразование данных в вегетационные спектральные индексы производится в программе Pix4DField.

Методы исследования (на казахском) : Жалпы қабылданған әдістер мен әдістемелік нұсқаулар ғылыми зерттеуді орындау кезінде қолданылады: Жемшөп дақылдарымен далалық тәжірибелер жүргізу бойынша әдістемелік нұсқаулар (1983 ж.), Далалық тәжірибе әдістемесі (Б. А. Доспехов, 1985), "Жемшөпті сүрлеу бойынша тәжірибелер жүргізу туралы әдістемелік нұсқаулар" (1969), шабындықтар мен жайылымдардағы тәжірибелер әдістемесі (жемшөп ҒЗИ, 1971), Жемшөп дақылдарымен далалық тәжірибелер жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар (1983 ж.), Жемшөп дақылдарымен далалық тәжірибелер жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар (Жемшөп ҒЗИ, 1997). Шөп қоспаларының фотосинтетикалық белсенділігі Н.Н. Дмитриев пен Ш.К. Хуснидинов бойынша компьютерлік технологияның көмегімен жапырақ бетінің ауданын жедел анықтау әдістемесіне сәйкес анықталады. Симбиотикалық азотты анықтау үшін Г. С. Посыпанов әдісі қолданылады. Дақылдарды қашықтықтан зондтау DJI P4 multispectral UAV көмегімен жүзеге асырылады, миссияны жоспарлау, ұшу маршрутын құру, ұшу биіктігін реттеу, суреттердің қабаттасуы DJI GS PRO бағдарламасында қалыптасады, мультиспектрлік кескіндерді өңдеуден кейін, кескін мозаикасын жасау және деректерді вегетациялық спектрлік индекстерге түрлендіру Pix4DField бағдарламасында жасалады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Получены результаты первого года исследования по урожайности, физиологическим параметрам и фенологии кормовых культур в составе травосмесей, произведен сравнительный анализ продуктивности травосмесей многолетних и однолетних кормовых культур. Проведен анализ качества кормов, путем определения химического состава и питательной ценности, определения аминокислотного состава кормовых культур. Получены карты, отображающие вегетационные индексы для различных вариантов травосмесей сортов и гибридов кормовых культур в травосмесях. Проведена оценка зеленой биомассы и общее состояние растительности. Проведена оценка плотности растительности в различных вариантах травосмесей однолетних кормовых культур. Проведен расчет и анализ спектральных индексов, таких как NDVI, LCl, NDRE , GNDVI и других для детальной оценки состояния посевов. Проведен сравнительный анализ карт NDVI в разные периоды времени, для отслеживания динамики роста и развития кормовых культур, а также реакции на абиотический стресс в течение вегетационного периода. Собраны первичные данные о производительности экспериментальной группы голштинских коров (объем молока, жирность, белок и т. д.) при использовании различных травосмесей, за период с сентября 2023 года. Новизна исследования заключается в комплексном подходе, использовании современных методов мониторинга и анализа, а также использовании современных средств дистанционного мониторинга с многоканальной камерой для оценки состояния полей и вегетации.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Шөп қоспалары құрамындағы жемшөп дақылдарының өнімділігі, физиологиялық параметрлері және фенологиясы бойынша зерттеудің бірінші жылының нәтижелері алынды, көпжылдық және бір жылдық жемшөп дақылдарының шөп қоспаларының өнімділігіне салыстырмалы талдау жүргізілді. Шөп қоспаларындағы мал азығы дақылдарының сорттары мен будандарының шөп қоспаларының әртүрлі нұсқалары үшін вегетациялық индекстерді көрсететін карталар алынды. Жасыл биомасса және өсімдіктердің жалпы жағдайы бағаланды. Жылдық жемшөп дақылдарының шөп қоспаларының әртүрлі нұсқаларында өсімдік тығыздығын бағалау жүргізілді. Дақылдардың күйін егжей-тегжейлі бағалау үшін NDVI, LCl, NDRE, GNDVI және басқалары сияқты спектрлік индекстерді есептеу және талдау жүргізілді. Азықтық дақылдардың өсуі мен даму динамикасын, сондай-ақ вегетациялық кезеңдегі абиотикалық стресске реакцияны бақылау үшін әртүрлі уақыт кезеңдерінде NDVI карталарына салыстырмалы талдау жүргізілді. 2023 жылдың қыркүйегінен бастап әртүрлі шөп қоспаларын пайдаланған кезде голштейн сиырларының эксперименттік тобының (сүт көлемі, май мөлшері, ақуыз және т.б.) өнімділігі туралы бастапқы деректер жиналды. Зерттеудің жаңалығы кешенді тәсілде, мониторинг пен талдаудың заманауи әдістерін қолдануда, сондай-ақ егістіктер мен вегетациялық кезеңдердің жай-күйін бағалау үшін көп арналы камерасы бар заманауи қашықтан бақылау құралдарын пайдалануда жатыр.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономические показатели заключаются в сокращении затрат и снижении рисков потерь, за счет подбора устойчивых к абиотическому стрессу сортов и гибридов, а также взаимного улучшения роста и развития растений в травосмесях. Результаты исследования будет отражены в увеличении доходности фермерских и сельскохозяйственных предприятий благодаря повышению производства и продуктивности кормовых культур. Повышение качества кормов, оптимизация рациона коров взаимосвязано с увеличением молочной продуктивности, что даст прямой экономический эффект для хозяйств и молочных ферм.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Экономикалық көрсеткіштер абиотикалық стресске төзімді сорттар мен будандарды таңдау және шөп қоспаларындағы өсімдіктердің өсуі мен дамуын өзара жақсарту арқылы шығындарды азайту және жоғалту тәуекелдерін азайту болып табылады. Зерттеу нәтижелері жемшөп дақылдарының өндірісі мен өнімділігін арттыру арқылы фермерлік және ауылшаруашылық кәсіпорындарының кірістілігін арттыруда көрініс табады. Жемшөп сапасын арттыру, сиырлардың рационын оңтайландыру сүт өнімділігінің артуымен өзара байланысты, бұл шаруашылықтар мен сүт фермаларына тікелей экономикалық әсер береді.

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследования внедряются в производственный процесс ТОО «Жаксылык Агро» для кормления группы коров голштинской породы, и дальнейшего производства молока и молочной продукции.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері "Жақсылық Агро" ЖШС-нің өндірістік процесіне голштейн сиырларының тобын тамақтандыру және одан әрі сүт және сүт өнімдерін өндіру үшін енгізіледі.

Efficiency (in Russian) : Данные первого года опыта демонстрируют, что комбинации травосмесей производят больше зеленой массы на гектар, чем отдельные культуры. Например, травосмесь Овес + Горох + Вика имеет наивысшие значения урожайности зеленой массы равные 5,125 ц/га, что делает их более продуктивными с точки зрения зеленой массы на гектар по сравнению с отдельными культурами. Травосмеси «Овес + Горох» дает 4, 64 ц/га, суданская трава + Вика - 3.44 ц/га, Овес + Вика - 3.76 ц/га, что также показывает большую урожайность по сравнению с одиночными посевами: Овес - 3.205 ц/га, Вика - 2.41 ц/га. Исследование способствует повышению урожайности кормовых культур, что обеспечивает более качественные корма для коров голштинской породы, оптимизацию рациона кормления и соответственно имеет прямое влияние на увеличение молочной продуктивности, увеличение объема производства молока и продовольственную безопасность Казахстана. Дистанционный мониторинг и анализ данных, с последующим прогнозированием кормовой ценности позволят фермерам и агрономам эффективнее управлять процессами возделывания и ухода за посевами. Исследование направлено на увеличение устойчивости сельского хозяйства к климатическим аномалиям и другим рискам, что способствует долгосрочному развитию сельских районов, фермерских хозяйств в Северном Казахстане.

Efficiency (in Kazakh) : Тәжірибенің бірінші жылындағы деректер шөп қоспаларының комбинациялары жеке дақылдарға қарағанда гектарына көбірек жасыл масса шығаратынын көрсетеді. Мысалы, сұлы + бұршақ + вика шөп қоспасы жасыл массаның өнімділігінің ең жоғары мәндері 5,125 ц / га құрайды, бұл оларды жеке дақылдармен салыстырғанда гектарына жасыл масса тұрғысынан өнімді етеді. "Сұлы + бұршақ" шөп қоспалары 4, 64 ц/га, судан шөбі + вика - 3.44 ц/га, сұлы + вика - 3.76 ц/га құрайды, бұл сонымен қатар жалғыз дақылдармен салыстырғанда үлкен өнімділікті көрсетеді: сұлы - 3.205 ц/га, вика - 2.41 ц/га. Зерттеу жемшөп дақылдарының өнімділігін арттыруға ықпал етеді, бұл голштейн сиырлары үшін неғұрлым сапалы жемшөпті қамтамасыз етеді, азықтандыру рационын оңтайландырады және тиісінше сүт өнімділігін арттыруға, сүт өндіру көлемін ұлғайтуға және Қазақстанның азық-түлік қауіпсіздігіне тікелей әсер етеді. Қашықтықтан бақылау және деректерді талдау, содан кейін жемшөп құндылығын болжау фермерлер мен агрономдарға дақылдарды өсіру және күту процестерін тиімдірек басқаруға мүмкіндік береді. Зерттеу ауыл шаруашылығының Климаттық ауытқуларға және басқа да тәуекелдерге төзімділігін арттыруға бағытталған, бұл Солтүстік Қазақстандағы ауыл аудандарының, фермерлік шаруашылықтардың ұзақ мерзімді дамуына ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы