The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования будет служить венозная кровь, набранная в пробирки с К2ЭДТА (этилендиаминтетрауксусная кислота) в объеме 10 мл, для проведения биохимических, иммунологических и молекулярно-генетических исследований.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны биохимиялық, иммунологиялық және молекулалық-генетикалық зерттеулер үшін 10 мл көлемінде К2ЭДТА (этилендиаминтетрасірке қышқылы) бар шынылдарға жиналған веноздық қан болады.

Aim of work (in Russian) : Разработать персонализированный подход к ранней диагностике и профилактике предиабета у лиц казахской популяции на основе изучения клинико-метаболических и генетических маркеров его развития

Aim of work (in Kazakh) : Қазақ популяциясында предиабеттің ерте диагностикасы мен алдын алудың клиникалық, метаболикалық және генетикалық дамуының маркерлерін зерттеу негізінде дербестелген тәсілді әзірлеу

Методы исследования (на русском) : 1. Проведение анкетирования (с использованием разработанной анкеты) среди исследуемых лиц в возрасте от 16 до 60 лет, включая антропометрию (рост, вес, ИМТ, объем талии (ОТ), объем бедер (ОБ), отношение ОТ/ОБ, ОТ/рост), данные анамнеза, измерение артериального давления (АД). 2. Оценка качества жизни у исследуемых лиц группы риска развития СД2 типа с помощью опросника EQ-5D-5L. 3. Измерение глюкозы в крови капиллярным методом с использованием глюкометрии; гликемический профиль (гликемия натощак и через 2 часа после нагрузки глюкозой). 4. Биохимические исследования: концентрация триглицеридов, холестерина, холестерин липопротеинов высокой и низкой плотности (ХС-ЛПВП, ХС-ЛПНП), аполипопротеины А1 и В, индекс АпоВ/АпоА1, гликозилированный гемоглобин, инсулин, С-пептид, определение индекса инсулинорезистентности (HOMA-IR, HOMA-β), уровень лептина и мочевой кислоты, креатинин крови и мочи, 25-ОН витамина Д. Определение индекса АСR (альбумин/креатининовый коэффициент мочи); а также оценка отдельных параметров функционального состояния эндотелия (оксид азота, эндотелин1) и маркеров системного воспаления (СРБ, фибриноген, ФНО-α, IL-6). 5. ИФА на наличие антител IgM, IgG к коронавирусу. 6. Молекулярно-генетическое исследование: экстракция ДНК для генотипирования полиморфизма генов PPARG (rs18012824) и TCF7L2 (rs7903146), ассоциированных с СД 2 типа.

Методы исследования (на казахском) : 1. Зерттелетін 16 жастан 60 жасқа дейінгі адамдар арасында сауалнама жүргізу (әзірленген сауалнаманы пайдалану), оның ішінде антропометрия (бой, салмақ, ДСИ, бел шеңбері (БШ), жамбас шеңбері (ЖШ), БШ/ЖШ, БШ/бой арақатынасы), тарих деректері, қан қысымын өлшеу (АҚҚ). 2. EQ-5D-5L сауалнамасы арқылы қант диабеті 2 типті даму қаупі бар зерттелген тұлғалардың өмір сүру сапасын бағалау. 3. Глюкометрия көмегімен қандағы глюкозаны капиллярлық әдіспен өлшеу; гликемиялық профиль (аш қарынға гликемия және глюкозаны жүктегеннен кейін 2 сағаттан кейін). 4. Биохимиялық зерттеулер: триглицеридтердің, холестериннің, жоғары және төмен тығыздықтағы липопротеиндердің (ХС-ЖТЛП, ХС-ТТЛП), A1 және B аполипопротеиндерінің, АпоВ/АпоА1 индексінің, гликозирленген гемоглобиннің, инсулиннің, С-пептидінің концентрациясы, анықтау. инсулинге төзімділік индексі (HOMA -IR, HOMA-β), лептин және несеп қышқылының деңгейі, қан мен зәрдегі креатинин, 25-ОН дәрумені D. ACR индексін анықтау (зәрдегі альбумин/креатинин қатынасы); сонымен қатар эндотелийдің функционалдық күйінің жеке параметрлерін бағалау (азот оксиді, эндотелин1) және жүйелі қабыну маркерлері (СРА, фибриноген, ІНФ-α, ИЛ-6). 5. Коронавирусқа IgM, IgG антиденелерінің болуына ИФА. 6. Молекулалық-генетикалық зерттеу: қант диабеті 2 типті байланысты PPARG (rs18012824) және TCF7L2 (rs7903146) генінің полиморфизмдерін генотиптеу үшін ДНҚ экстракциясы

Obtained results and novelty (in Russian) : 1.Проводится ретроспективный анализ частоты диабетических осложнений, оценка распространенности предиабета в казахской популяции Восточного региона Казахстана и г. Караганды и изучение основных факторов риска его формирования. 2.Выступили с докладами на конференциях международного уровня: 1. I Международном MED-Конгрессе «Человек и здоровье. Мультидисциплинарный подход в медицине». г. Семей, РК, 18.10-19.10.2022. «Алгоритм ранней диагностики и профилактики метаболических нарушений у детей и подростков казахской популяции г. Семей». Опубликован тезис (сборник). 2. Всероссийской научно-практической конференции с международным участием г. Рязань, РФ, 27.10-28.10.2022 «Метаболические нарушения у детей и подростков казахской популяции: алгоритм ранней диагностики и профилактики» 3. В процессе набора первичного материала (анкетирования, глюкометрии, забора венозной крови) ведется работа по формированию репрезентативной выборки с целью проведения заплани-рованных методик исследования в рамках проекта. 4. Начат набор материала (группа риска по СД) для биохимического исследования. 5. Ведется работа по отбору пациентов для проведения микроальбуминурии 6. Начата работа по формированию базы данных исследования 7. Начато анкетирование в группе исследования.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Диабеттік асқынулардың жиілігіне ретроспективті талдау жүргізілді, Қазақстанның Шығыс өңірі мен Қарағанды қаласының қазақ тұрғындары арасында предиабеттің таралуын бағалау және оның қалыптасуының негізгі қауіп факторларын зерттеу. 2. Халықаралық конференцияларда баяндама жасады: 1. I Халықаралық MED-конгресі «Адам және денсаулық. Медицинадағы мультидисциплинарлық көзқарас». Семей, ҚР, 18.10-19.10.2022 ж. «Семей қаласының қазақ халқының балалары мен жасөспірімдеріндегі зат алмасу бұзылыстарын ерте анықтау және алдын алу алгоритмі». Тезис (жинақ) жарияланды. 2. Халықаралық қатысумен Бүкілресейлік ғылыми-тәжірибелік конференция Рязань, РФ, 27-28 қазан 2022 ж. «Қазақ халқының балалары мен жасөспірімдеріндегі зат алмасу бұзылыстары: ерте анықтау және алдын алу алгоритмі» 3. Бастапқы материалды жинау үрдісінде (сауалнамалар, глюкометрия, көктамырдан қан алу) жоба аясында жоспарланған зерттеу әдістерін жүргізу мақсатында репрезентативті үлгіні қалыптастыру жұмыстары жүргізілуде. 4. Биохимиялық зерттеулер үшін материалды (ҚД бойынша қауіп тобы) жинақтау басталды. 5. Микроальбуминурия бойынша науқастарды іріктеу жұмыстары жүргізілуде 6. Зерттеулер базасын қалыптастыру бойынша жұмыс басталды 7. Зерттеу тобында сауалнама басталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : нет

Level of implementation (in Russian) : -

Level of implementation (in Kazakh) : -

Efficiency (in Russian) : -

Efficiency (in Kazakh) : -

Field of application (in Russian) : -

Field of application (in Kazakh) : -