The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования - кукуруза, виды органических и биоудобрений

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны - жүгері, органикалық және биотыңайтқыш түрлері

Aim of work (in Russian) : Научно-практическое обоснование зеленых технологии с применением органических и био-удобрений, обеспечивающие повышение плодородия почвы и получения экологической чи-стой растениеводческой продукции

Aim of work (in Kazakh) : Топырақ құнарлылығын арттыруды және экологиялық таза өсімдік шаруашылығы өнімін алуды қамтамасыз ететін органикалық және био тыңайтқыштар қолданылатын жасыл технологияларды ғылыми-практикалық негіздеу

Методы исследования (на русском) : 1. Фенологические наблюдения будут проводятся с отметкой даты посева, всходов, появление 7-го листа, выметывания, выхода нитей початка, молочной, восковой и полной спелости. 2. Подсчет густоты стояния растений будут определяться в фазе всходов и перед уборкой в четырехкратном повторении в каждой делянке опыта. 3. Динамика линейного роста будет определяется подекадно и перед уборкой в 10 пунктах делянки в двух несмежных повторностях опыта. 4. Урожайность будет определяется методом сплошной уборки учетной делянки, с последующим взвешиванием, пересчетом на 14% влажность и разделением на початки и листостебельную массу. 5. Определение качества продукции: сырая зола – путем сухого озоления; общий азот – по Кьельдалю; сырая клетчатка – по Геннеберг и Штоман; безазотистые экстрактивные вещества – расчетным путем; сырой жир – по Сокслету. 6. Плотность почвы будет определяться из почвенных образцов, которые будут отобраны весной перед посевом и перед уборкой урожая в трехкратной повторности методом цилиндров. 7. Структурно-агрегатный состав почвы будет определяться по методу А.Ф.Тюлина, фракционированием почвы в воздушно-сухом состоянии (сухое просеивание). 8. Учет засоренности будет проводиться количественно-весовым методом с учетных площадок площадью 1 м2. 9. Ферментативная активность почвы и агрохимические показатели. 10. Расчет экономической эффективности на основе технологических карт возделывания кукурузы.

Методы исследования (на казахском) : 1. Фенологиялық бақылаулар егу, өну, 7-ші жапырақтың пайда болуы,шашақ шығу, жіпшелерінің шығуы, сүт, балауыз және толық пісу күнін белгілеу арқылы жүргізіледі. 2. Тәжірибенің әрбір учаскесінде өсімдік тығыздығын есептеу өну фазасында және жинау алдында төрт қайталаумен анықталады. 3. Өсімдіктердің ұзындығы егінді жинаудан он күн бұрын учаскенің 10 нүктесінде тәжірибенің екі іргелес емес қайталануында өсімдіктердің түбінен жоғарғы жағына дейін өлшеу арқылы анықталады. 4. Өнімділік есеп учаскесін үздіксіз жинап алу, кейіннен таразылау, 14% ылғалдылыққа қайта есептеу және масақ пен жапырақ массасына бөлу әдісімен анықталады. Масақтан алынатын астықтың шығымы анықталады. 5. Өнімнің сапасын анықтау: шикі күл – өсімдік материалын құрғақ озолдау жолымен; жалпы азот – Кьельдаль әдісі бойынша; шикі клетчатка – Геннеберг және Штоман әдісі бойынша; азотсыз экстрактивті заттар – есептеу жолымен; шикі май – Сокслет әдісі бойынша. 6. Топырақтың тығыздығы көктемде себу алдында және егін жинау алдында 0-10, 10-20, 20-30 см қабаттарда цилиндрлік әдіспен үш данадан алынатын топырақ үлгілерінен анықталады. 7. Топырақтың құрылымдық-агрегатты құрамы А.Ф.Тюлин әдісі бойынша топырақты ауа-құрғақ күйде фракциялау (құрғақ електен өткізу) бойынша анықталады. 8. Арамшөптерді есепке алу көлемі 1 м2 есепке алу учаскелерінен сандық-салмақтық әдіспен жүргізіледі. 9. Топырақтың ферментативті белсенділігі және агрохимиялық көрсеткіштері анықталады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Применение средств биологизации оказали положительное влияние на рост, развитие и показатели продуктивности растений кукурузы. Высота растений кукурузы показала положительную динамику и на вариантах с био,- органоудобрений и биопрепаратами она была значительно выше контроля. Если на контрольном варианте в фазу 3-4 листьев кукурузы, высота растений была на уровне 37,4 см в, то в фазу выметывания она достигла 192,1 см. На вариантах с применением средств биологизации (биогумус, навоз, HANSEPLANT, Биоэкогум, Тумат, Агрофлорин) превышение составила 12,0-24,4 см в фазу 3-4 листьев кукурузы, а в фазу выметывания 56,8-109,5 см. На вариантах с внесением навоза и биогумуса наблюдается тенденция повышения как общего гумуса (0,3-0,04%), так и подвижных элементов Р2О5 (5,4-7,7 мг/кг) и К2О (3,4-10,0 мг/кг) питания по сравнению с контрольным вариантом. Отмечено значительное увеличение легкогидролизуемого азота на изучаемых вариантах (от 28,9 мг/кг на контрольном варианте до 33,6-41,0 мг/кг на вариантах со средствами биологизации). На вариантах где применялись биоудобрения (HANSEPLANT, Биоэкогум, Тумат) содержание гумуса (1,11%), подвижных форм фосфора (42,0-42,7 мг/кг) и калия (214,6-216,3 мг/кг) находились на уровне контроля. Уровень урожайности кукурузы в зависимости от применения средств биологизации составил 87,5-113,5 ц/га, при значении контроля 77,2 ц/га.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Биологияландыру құралдарын қолдану жүгері өсімдіктерінің өсуіне, дамуына және өнімділік көрсеткіштеріне оң әсер етті. Жүгері өсімдіктерінің биіктігі биопрепараттар пайдаланылған нұсқаларда оң динамика көрсетті - органикалық тыңайтқыштар мен биологиялық препараттарды пайдаланған, бақылаудан әлдеқайда жоғары болды. Егер бақылау нұсқасында жүгерінің 3-4 жапырағы фазасында өсімдіктердің биіктігі 37,4 см в деңгейінде болса, онда шашақ бас алу фазасында ол 192,1 см-ге жетті. Биологияландыру құралдарын (биогумус, көң, HANSEPLANT, Биоэкогум, Тумат, Агрофлорин) қолдану нұсқаларында 3-4 жүгері жапырағының фазасында 12,0-24,4 см, ал балаяж фазасында 56,8-109,5 см артық болды. Көң мен биогумусты енгізу нұсқаларында бақылау нұсқасымен салыстырғанда жалпы гумустың (0,3-0,04%) және Р2О5 (5,4-7,7 мг/кг) және К2О (3,4-10,0 мг/кг) жылжымалы элементтерінің жоғарылау тенденциясы байқалады. Зерттелетін нұсқаларда жеңіл гидролизденетін азоттың айтарлықтай өсуі байқалды (бақылау нұсқасында 28,9 мг/кг-нан биологияландыру құралдары бар нұсқаларда 33,6-41,0 мг/кг-ға дейін). Био тыңайтқыштар қолданылған нұсқаларда (HANSEPLANT, Биоэкогум, Тұмат) қарашірік (1,11%), фосфордың (42,0-42,7 мг/кг) және калийдің (214,6-216,3 мг/кг) жылжымалы түрлері бақылау деңгейінде болды. Жүгерінің өнімділік деңгейі биологияландыру құралдарын қолдануға байланысты 87,5-113,5 ц/га құрады, бақылау мәні 77,2 ц/га.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : На основе разработки зеленых технологии: - будут установлены морфофизиологические показатели кукурузы в зависимости от применения зеленых технологии, отличающихся более высокой урожайностью (до 130-150 ц/га зерна) и улучшенными качественными показателями продукции; - будут изучены влияния зеленых технологии на микробиологическую и ферментативную активность, на фитосанитарное и экологическое состояние почвы; - будут изучены зеленых технологии на агрофизические (плотность, структурно-агрегатный состав, твердость почвы и др.) и агрохимические (содержание гумуса, нитратного азота, подвижных форма фосфора и калия) свойства почвы; - будут даны экологическая и экономическая оценки применения зеленых технологии при возделывании кукурузы. - будут проведены 2 полевых семинара с демонстрацией результатов исследований в ТОО «Балтабай-2030», - будут опубликованы 2 научные статьи, в т.ч. 1 статья в журналах, рекомендованных ККСОН МОН РК и 1 статья в рецензируемом научном издании, индексируемом в Science Citation Index Expanded базы Web of Science и (или) имеющем процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 35 (тридцати пяти); - будет опубликована 1 рекомендация; - будет получен акт внедрения разработанной зеленой технологии; - будут вовлечены молодые специалисты, в т.ч. 1 PhD докторант, 2 магистранта и 6 бакалавра;

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жасыл технологияны дамыту негізінде: - жоғары шығымдылығымен (130-150 ц/га дәнге дейін) және өнімнің сапа көрсеткіштерінің жақсаруымен сипатталатын жасыл технологияларды қолдануға байланысты жүгерінің морфофизиологиялық көрсеткіштері белгіленетін болады; - жасыл технологиялардың микробиологиялық және ферментативті белсенділікке, топырақтың фитосанитарлық және экологиялық жағдайына әсері зерттеледі; - топырақтың агрофизикалық (тығыздығы, құрылымдық-агрегациялық құрамы, қаттылығы және т.б.) және агрохимиялық (қарашірік құрамы, нитрат азоты, фосфор мен калийдің жылжымалы формалары) қасиеттері бойынша жасыл технологиялар зерттеледі; - жүгері өсіруде жасыл технологияларды қолданудың экологиялық-экономикалық бағасы беріледі. - «Балтабай-2030» ЖШС, Алматы облысының ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің алдында ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелерін көрсетумен 2 далалық семинар өткізіледі; - 2 ғылыми мақала, оның ішінде ҚР ККСОН ұсынған журналдарда 1 мақала және Web of Science деректер базасында Science Citation Index Expanded индекстелетін және (немесе) Scopus базасында Citescore бойынша кемінде 35 (отыз бес) процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымда 1 мақала жарияланатын болады (Research on журналында Crops) (журнал атауы өзгеруі мүмкін)); - 1 ұсыныс жарияланады; - әзірленген жасыл технологияны енгізу актісі алынады; - жас мамандар тартылады, оның ішінде 1 PhD докторант, 2 магистрант және 6 бакалавр студенті; - Зерттеу аяқталғаннан кейін қорытынды есеп жасалады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Внедрение разработанной зеленой технологии в условиях предгорной зоны юго-востока Казахстана позволит увеличить площадь посева под данной технологией, будет способствовать получению экологической чистой продукции, повысит рентабельность сельскохозяйственно производства и укрепит экспортный потенциал страны.

Efficiency (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысының тау бөктеріндегі аймағы жағдайында әзірленген жасыл технологияны енгізу осы технологиямен себілетін егіс алқабын ұлғайтуға мүмкіндік береді, экологиялық таза өнім алуға ықпал етеді, ауыл шаруашылығы өндірісінің рентабельділігін арттырады және елдің экспорттық әлеуетін нығайтады.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство, прикладное

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы, қолданбалы