Inventory number IRN Number of state registration
0322РК01214 AP14869737-KC-22 0122РК00809
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 0
International publications: 0 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 9364874 AP14869737
Name of work
Теория и практика лексикографирования языка письменных памятников эпохи Золотой Орды
Type of work Source of funding Report authors
Applied Сейтбекова Айнур Аташбековна
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного пользования "Институт языкознания имени А.Байтурсынова"
Abbreviated name of the service recipient РГП на ПХВ "ИЯ им. А.Байтурсынова" КН МОН РК
Abstract

Создание транскрипции письменных наследий эпохи Золотой Орды «Гулистан бит-турки» и «Хусрау уа Шырын», являющихся памятниками кыпчака, перевод на казахский язык и составление толкового словаря. А также доказывать свою принадлежность к кипчакскому языку на основе лингвостатистического метода, проводя лингвотекстологический анализ.

Алтын Орда дәуіріндегі қыпшақ ескерткіші болып есептелетін «Гүлістан бит-түрки» және «Хұсрау уа Шырын» жазба мұраларының транскрипциясын жасау, қазақ тіліндегі аудармасын беру және түсіндірме сөздігін құрастыру. Сонымен қатар лингвотекстологиялық талдау жасай отырып, қыпшақ тіліне қатыстылығын лингвостатистикалық әдіс негізінде дәлелдеу.

Сбор всех лексических единиц из текстов письменных памятников Cейфа Cараи «Гулистан бит-тюрки (Гулистан на тюркском языке)» и Кутыба «Хусрау уа Шырын» XIV века, определение лексического состава, раскрытие преемственности к современному казахскому языку, установление лексикографических принципов словаря, составление полного реестра, разработка толкового словаря.

XIV ғасырдағы Сейф Сараидің «Гүлістан бит-түрки (Түркі тіліндегі Гүлістан)» және Құтыбтың «Хұсрау уа Шырын» жазба ескерткіштері мәтіндеріндегі барлық сөздерді жинақтау, лексикалық құрамын анықтау, қазіргі қазақ тіліне қатыстылығын саралау, сөздік түзудің лексикографиялық ұстанымдарын белгілеу, толық сөзтізбесін жасау, түсіндірме сөздігін әзірлеу.

В исследовательской работе используются методы описания, диахронно-синхронного анализа, контекстного анализа, лингвостатистического анализа, историко-сравнительного анализа.

Зерттеу жұмысында сипаттау, жүйелеу, жинақтау, диахронды-синхронды талдау, контекстік талдау, лингвостатистикалық талдау, тарихи-салыстырмалы талдау әдістері қолданылады.

Определены основные принципы транскрипции текстов арабского письменного наследия и предложены принципы перевода в кириллице.

Араб жазулы мұралар мәтіндерін транскрипциялаудың басты ұстанымдары айқындалып, кирил жазуына аударудың принциптері ұсынылды.

Не предусмотрено

Қарастырылмаған

Не предусмотрено

Қарастырылмаған

Результаты, полученные в рамках проекта, имеют большое значение в составлении большого исторического словаря казахского языка и в разработке исторического корпуса казахского языка. Также можно использовать в преподавании истории казахского языка в средних, специальных и высших учебных заведениях.

Жоба аясында алынған нәтижелер қазақ тілінің үлкен тарихи сөздігін құрастыруда және қазақ тілінің тарихи корпусын әзірлеуде маңызы зор. Сонымен қатар, орта, арнайы және жоғарғы оқу орындарында қазақ тілінің тарихын оқытуда қолдануға болады.

Результаты исследования могут быть использованы при обучении языкознанию в областях тюркологии, истории языка, диалектологии, исторической семантики, исторической лексикологии, исторической лексикографии, исторической грамматики.

Зерттеу нәтижелерін тіл білімінің түркітану, тіл тарихы, диалектология, тарихи семантика, тарихи лексикология, тарихи лексикография, тарихи грамматика салаларын оқытуда қолдануға болады.

UDC indices
81
International classifier codes
16.21.65;
Key words in Russian
письменный памятник; лексический состав; арабские и персидские слова; словарь; реестр;
Key words in Kazakh
жазба ескерткіш; лексикалық құрам; араб және парсы сөздері; сөздік; сөзтізбе;
Head of the organization Фазылжанова Анар Муратовна Кандидат филологических наук / нет
Head of work Сейтбекова Айнур Аташбековна Кандидат филологических наук / нет