The object of research, development or design (in Russian) : Для реализации цели проекта будут выполнены следующие задачи: К 2022 году: Синтез новых высокомолекулярных сложных полимеров методом свободнорадикальной сополимеризации синтетических незаряженных (Am), анионных (AMПС) и катионных (AПTAX) мономеров. Провести предварительные исследования физико-химических свойств буровых растворов на водной основе (PAC-LV и PAC-HV), данные о типах соли, количестве соли, плотности;

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жобаны іске асыру үшін келесі міндеттер орындалады: 2022 жылға: Синтетикалық зарядсыз (Ам), анионды (AMПСҚ) мен катионды (AПTAХ) мономерді қосып бос радикалдық сополимерлеу арқылы жоғары молекулық жаңа комплексті полимерлер синтездеу. Су негізіндегі бұрғылау ерітінділерінің (PAC-LV мен PAC-HV) тұздың түрлері, тұз мөлшері, тығыздығы туралы мәліметтер физика-химиялық қасиеттері туралы бастапқы зерттеулер жасау;

Aim of work (in Russian) : Цель данного этапа исследования заключается в получении опытных образцов Ам:АМПС:АПТАХ сополимеров из неионогенного мономера – акриламида, анионного мономера – 2-акриламидо-2-метил-1-пропансульфоновой кислоты и катионного мономера – (3-акриламидопропил) триметиламмоний хлорида.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеудің бұл кезеңінің мақсаты иондық емес мономерден – акриламидтен, аниондық мономерден – 2-акриламидо-2-метил-1-пропансульфон қышқылынан және катиондық мономерден – (3-акриламидопропил) триметиламмоний хлоридінен Aм:AМПСҚ:AПТАХ сополимерінің прототиптерін алу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Разработка одностадийной методики получения высокомолекулярных образцов линейных полиамфолитов с присутствием незаряженных (Ам), анионных (АМПС) и катионных (АПТАХ) мономеров методом радикальной сополимеризации. Установление молекулярной структуры и состава сополимера Aм:AMПС:АПТАХ методами ИК-Фурье и ЯМР-спектроскопии, а также проведение спектроскопии и CHNS-анализа полученных комплексных полимеров, анализ морфологического вида кристалла полимера методами сканирующей электронной микроскопии СЭM и методы ТЭМ. Определение средней молекулярной массы полимера с помощью гель-проникающей хроматографии (ГПХ). Динамическую вязкость водных растворов сополимеров измеряют с помощью вискозиметра Brookfield AMATEK. Бұрғылау сұйықтығының реологиялық қасиеттері 6 айналу жылдамдықты Эксперименты по фильтрации бурового раствора на водной основе, приготовленного с использованием полимера, будут проведены с использованием Аппарат фильтрации среднего давления (ZNS-2).

Методы исследования (на казахском) : Радикалды сополимерлеу әдісімен зарядсыз (Aм), аниондық (АМПСҚ) және катиондық (AПТАХ) мономерлердің қатысуымен сызықтық полиамфолиттердің жоғары молекулалық үлгілерін алудың бір сатылы әдістемесін жасау. ИҚ-Фурье және ЯМР спектроскопиясы арқылы Aм:AМПСҚ:AПТАХ сополимерінің молекулалық құрылымы мен құрамын құру.сонымен бірге алынған комплексті полмерлердің спектроскопясы мен CHNS анализін, сканерлеуші электронды микроскопиялық СЭМ және ТЭМ әдістері бойынша полимер кристалының морфологиялық көрінісіне талдау жасау. Гел өткізгіш хроматограф(ГӨХ) арқылы полимердің орташа молекулалық массасын анықтау. Кополимердің судағы ерітінділерінің динамикалық тұтқырлығы Brookfield AMATEK вискозиметр көмегімен өлшенеді. Полимермен дайындалған су негізіндегі бұрғылау сұйықтығына сүзу тәжірибелері Орташа қысымды сүзу аппаратының (ZNS-2) көмегімен жүзеге асырылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые термомеры высокой молекулярной массы (2-2,3*млн Дальтон) [Aм:AMПС:APTAX] были синтезированы методом свободнорадикальной сополимеризации в присутствии незаряженных (Aм), анионных (AMПС) и катионных (APTAX) мономеры. Молекулярную массу синтезированного сополимера определяли методом гель-проникающей хроматографии (ГПХ), молекулярную структуру и молярное соотношение мономеров - методами ИК- и ЯМР-спектроскопии. Молярные соотношения определяемых мономеров соответственно [Aм:AMПС:AПTAX] = 50:25:25, 60:20:20, 70:15:15, 80:10:10, 90:5:5% моль.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алғаш рет бос радикалды сополимерлеу әдәсі арқылы жоғары молекулалық салмақтағы (2-2,3*10млн Дальтон) [Aм:AМПСҚ:APTAX] термомерлер зарядсыз (Aм), аниондық (AMПСҚ) және катиондық (AПTAX) мономерлердің қатысында классикалық бос радикалды сополимерлеу әдісі арқылы синтезделді. Синтезделген сополимердің молекулалық салмағы гельді өткізу хроматографиясы (ГӨХ) арқылы, молекулалық құрылымы мен мономерлердің молярлық қатынасы ИҚ және ЯМР спектроскопиясы арқылы анықталды. Анықталған мономерлердің мольдік үлестері сәйкесінше [Aм:AMПС:APTAX] = 50:25:25,60:20:20, 70:15:15, 80:10:10, 90:5:5 моль%

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Новые солечувствительные полиамфолиты могут быть использованы в качестве реологических регуляторов буровых растворов, снижающих избыточные водоотдачи (абсорбция в пласты) и устойчивых к высоким минеральным примесям солей.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Тұзға сезімтал жаңа полиамфолиттер бұрғылау қабатындағы сұйықтықтың артық жоғалуына (қабаттарға жұтылу) азайтып, жоғары тұзды минералдық қоспаларға төзімді бола алатын бұрғылау ерітінділерінің реологиялық реттеушісі ретінде пайдаланылуы мүмкін.

Level of implementation (in Russian) : Получены результаты за первый год выполнения проекта.

Level of implementation (in Kazakh) : Жобаны іске асырудың бірінші жылының нәтижелері алынды.

Efficiency (in Russian) : Результаты проекта способствуют созданию концентрированной базы подготовки квалифицированных и молодых ученых, развитию бизнеса с открытием экологически чистых производств, использованию результатов исследований в промышленных сферах, развитию нефтехимического производства в Казахстане как целое

Efficiency (in Kazakh) : Жоба нәтижелері білікті және жас ғалымдарға шоғырлы оқу базасын құруға, жасыл экологиялық өндірісті ашумен бизнесті дамытуға, зерттеу нәтижелерін өнеркәсіптік салаларда қолдануға, тұтастай Қазақстанда мұнай химия өндірісін дамытуға ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : Фундаментальные и прикладные исследования в области химии, фундаментальные исследования.

Field of application (in Kazakh) : Химиядағы іргелі және қолданбалы зерттеулер, іргелі зерттеулер.