The object of research, development or design (in Russian) : Образцы воды и почвы, собранные на месте аварийного падения ракетоносителя Днепр и прилегающих территориях. Биологические образцы индикаторных видов флоры и фауны

The object of research, development or design (in Kazakh) : «Днепр» зымыран тасығышының құлаған жерінен және оған жақын аумақтардан су мен топырақ үлгілері алынды. Флора мен фаунаның индикаторлық түрлерінің биологиялық үлгілері

Aim of work (in Russian) : Оценить последствия аварийного падения ракетоносителя РС-20 «Днепр» для объектов окружающей среды и генетического статуса индикаторных объектов флоры и фауны на прилегающей территории. Определить экологическое состояние этих территорий, для безопасного их возвращения в хозяйственный оборот и рационального природопользования.

Aim of work (in Kazakh) : Қоршаған орта объектілері үшін «Днепр» РС-20 зымыран тасығышының апаттық құлауының салдарларын және іргелес аумақтағы флора мен фаунаның индикаторлық объектілерінің генетикалық мәртебесін бағалау. Оларды экономикалық айналымға қауіпсіз қайтару және табиғатты ұтымды пайдалану үшін, осы аумақтардың экологиялық жағдайын анықтау.

Методы исследования (на русском) : При выполнении предлагаемого проекта использованы различные зоологические, экологические, генетические, молекулярные, физические и математические методы исследования

Методы исследования (на казахском) : Ұсынылған жобаны жүзеге асыру кезінде әртүрлі зоологиялық, экологиялық, генетикалық, молекулалық, физика-математикалық зерттеу әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведены экспедиционные работы в районе аварийного падения РН «Днепр». Дана первичная характеристика биоразнообразия флоры и фауны в поздний осенний период. Из представителей фауны отмечены грызуны (песчанки, тушканчики, слепушонка и др.), а также заяц-толай. Хищные млекопитающие представлены видами – лисица, шакал, корсак. Отмечены следы пребывания джейранов и сельхозживотных. Из птиц отмечены - саксаульный воробей, рептилии - ушастая круглоголовка, сцинковый геккон. Из представителей флоры – саксаул, мортук восточный, липучка, полынь бело-земельная, осока вздутоплодная. Проведены рекогносцировочные работы по сбору образцов почвы и биоматериалов в районе аварийного падения РН и на прилегающих территориях. Взято 9 образцов почвы и 4 из поверхностных водоемов на прилегающих территориях. Взят биоматериал у 4 ящериц с прилегающих территорий. Проведено предварительное определение МЭД в районе аварийного падения РН «Днепр» и на прилежащих территориях. Установлены радио-дозиметрические показатели МЭД в диапазоне значений 0,112 – 0,165 мкЗв/ч. Повышения радиационного фона над естественным не выявлено. Проведена оценка генотоксического потенциала отдельных проб воды и почвы, отобранных на месте аварийного падения РН «Днепр» с использованием модельной тест-системы Allium cepa. Показано, что отдельные пробы водных вытяжек почв вызывают увеличение цитогенетических нарушений в меристематических клетках корня лука. Статистический и генотоксический анализ продолжается.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : «Днепр» зымыран тасығышының апатты құлауы аймағында экспедициялық жұмыстар жүргізілді. Күзгі кезеңдегі флора мен фаунаның биоалуантүрлілігінің бастапқы сипаттамасы берілген. Жануарлар әлемінің өкілдерінен кеміргіштер (сарышұнақтар, тышқандар, көртышқандары)сондай-ақ толай қояндары атап өтілді. Жыртқыш сүтқоректілер түрлерімен ұсынылған – түлкі, шақал, қарсақ. Қарақұйрықтардың және ауыл шаруашылығы жануарларының іздері байқалды. Құстардың ішінде сексеуіл торғайы, бауырымен жорғалаушылар – құлақты домалақбас, тері геккондары аталды. Өсімдіктер әлемінен; сексеуіл, шығыс мортығы,кәріқыз, ақбас жусан, қияқ. Зымыран тасығыштың апатты құлау аймағында және оған жақын аумақтарда топырақ пен биоматериал үлгілерін жинау бойынша барлау жұмыстары жүргізілді. Іргелес аумақтардағы 9 топырақ және 4 жер үсті су объектілерінен сынама алынды. Биоматериал іргелес аумақтардан 4 кесірткеден алынды. «Днепр» ЗТ апатты құлауы аймағында және оған іргелес аумақтарда ЭДЖ алдын ала анықтау жүргізілді. ЭДЖ радиодозиметриялық көрсеткіштері 0,112-0,165 мкЗв/сағ диапазонында белгіленді. Радиациялық фонның табиғиға қарағанда жоғарылауы анықталған жоқ. «Днепр» ЗТ апатқа ұшыраған жерінде алынған жеке су мен топырақ үлгілерінің генотоксикалық потенциалы Allium cepa моделінің сынақ жүйесі арқылы бағаланды. Сулы топырақ сығындыларының жеке үлгілері пияз тамырының меристемалық жасушаларында цитогенетикалық бұзылыстарды күшейтетіні көрсетілген. Статистикалық және генотоксикалық талдау жүргізілуде.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Оценка генотоксического потенциала образцов воды и почвы. Оценка биоразнообразия видов фауны и флоры на месте аварийного падения ракетоносителя Днепр

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Су және топырақ үлгілерінің генотоксикалық потенциалын бағалау. «Днепр» зымыран тасығышының кездейсоқ құлаған жеріндегі фауна мен флора түрлерінің биоәртүрлілігін бағалау

Level of implementation (in Russian) : нет

Level of implementation (in Kazakh) : жоқ

Efficiency (in Russian) : нет

Efficiency (in Kazakh) : жоқ

Field of application (in Russian) : Экология, генетика, ботаника, зоология

Field of application (in Kazakh) : Экология, генетика, ботаника, зоология