The object of research, development or design (in Russian) : Спутниковые снимки, бассейн Аральского моря, бассейн реки Сырдарья

The object of research, development or design (in Kazakh) : Спутниктік суреттер, Арал теңізінің бассейні, Сырдария өзенінің бассейні

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является развитие фундаментальных основ описания гидрологии речных бассейнов в условиях Центральной Азии на базе спутниковой информации.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты спутниктік ақпарат негізінде Орталық Азиядағы өзен бассейнінің гидрологиясын сипаттау негіздерін әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Тематическая обработка спутниковых данных в программном продукте Google Earth Engine.

Методы исследования (на казахском) : Google Earth Engine бағдарламалық өніміндегі спутниктік деректерді тақырыптық өңдеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : С помощью теста Манна-Кенделла рассчитаны направленности многолетних (2000-2022 гг.) тенденции (восходящие, нисходящие) в изменениях значений сезонных максимумов вегетационного индекса NDVI (MOD13A1, разрешение 500 м) для территории бассейна Аральского моря. Отмечается прогресс пустынной растительности Приаралья. По спутниковым данным LANDSAT-8, SENTINEL-1,2 проанализированы процессы зимней промывки поливной пашни от вторичного засоления в ирригационном массиве «Голодная степь» в Казахстане в период январь-февраль 2014-2021 гг. Статистический анализ частоты спутниковой регистрации водных зеркал на с\х угодьях позволил оценить активность агротехнических мероприятий по очистки поливных полей от вторичного засоления. Представлены доклады на 20-ю Международную конференцию «Современные проблемы дистанционного зондирования Земли из космоса», ИКИ РАН, 14-18 ноября 2022 года, Москва, Россия. Терехов А.Г., Сагатдинова Г.Н., Долгих С.А., Абаев Н.Н., Амиргалиев Е.Н. «Многолетние тренды изменений состояния пустынной растительности Приаралья и Прибалхашья в Казахстане по данным NDVI MODIS (2000-2022 гг http://conf.rse.geosmis.ru/mythesis.aspx?thesis=9337. Терехов А.Г., Абаев Н.Н., Маглинец Ю.А., Сагатдинова Г.Н., Амиргалиев Е.Н. «Спутниковый мониторинг зимней промывки пашни от вторичного засоления на примере ирригационного массива «Голодная степь» на Юге Казахстана http://conf.rse.geosmis.ru/mythesis.aspx?thesis=9114

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Манн-Кенделл сынағы арқылы Арал теңізі бассейнінің аумағы үшін NDVI вегетациялық индексінің (MOD13A1, 500 м ажыратымдылық) маусымдық максимум мәндерінің өзгеруіндегі көпжылдық (2000-2022) тенденциялардың (жоғары, төмен) бағыттары есептелді. Арал маңындағы шөл өсімдіктерінің дамуы байқалады. LANDSAT-8, Sentinel-1,2 спутниктік деректері бойынша 2014-2021 жж.қаңтар-ақпан айларында Қазақстандағы "аштық дала" ирригациялық массивінде суармалы егістікті қайталама тұзданудан қысқы жуу процестері талданды. "Жерді ғарыштан қашықтықтан зондтаудың заманауи мәселелері" атты 20-шы Халықаралық конференцияға, РҒА ИКИ, 2022 жылғы 14-18 қараша, Мәскеу, Ресей баяндамалары ұсынылды. Терехов А. Г., Сағатдинова г. Н., Долгих С. А., Абаев Н. Н., Амиргалиев Е. Н. "NDVI MODIS (2000-2022 жж http://conf.rse.geosmis.ru/mythesis.aspx?thesis=9337. Терехов А.Г., Абаев Н. Н., Маглинец Ю. А., Сағатдинова г. Н., Амиргалиев Е. Н. "Қазақстанның оңтүстігіндегі "аштық дала" ирригациялық массивінің мысалында қайталама тұзданудан егістікті қысқы жуудың спутниктік мониторингі http://conf.rse.geosmis.ru/mythesis.aspx?thesis=9114

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Оценка многолетних трендов в изменениях растительного покрова в бассейне Аральского моря базировалась на анализе 23-летнего периода (с 2000 года) с пространственным разрешением 500 м. Информационно-обеспеченный масштаб тематической карты М 1:300000. Мониторинг водного зеркала на пашне в зимний период базировался на спутниковых данных периода 2014-2021 гг. с разрешением 20-30 м. Информационно-обеспеченный масштаб тематической карты М 1:150000.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Арал теңізі бассейніндегі өсімдік жамылғысының өзгеруіндегі көпжылдық үрдістерді бағалау кеңістіктік ажыратымдылығы 500 м болатын 23 жылдық кезеңді (2000 жылдан бастап) талдауға негізделген. Қысқы кезеңде егістіктегі су айнасының мониторингі 20-30 м рұқсатымен 2014-2021 жылдар кезеңіндегі спутниктік деректерге негізделді.Тақырыптық картаның масштабы М 1:150000.

Level of implementation (in Russian) : не планируется

Level of implementation (in Kazakh) : жоспарланбаған

Efficiency (in Russian) : Тематическая обработка спутниковых данных проводилась в программе Google Earth Engine, с помощью внутренних инструментов. При этом, были доступны и использовались полные архивы спутниковых данных (LANDSAT-8; SENTINEL 1,2; MODIS). Исходные спутниковые данные и их трансформации, в рамках тематической обработки, проводились в облачном сервисе. В настоящее время эта технология является наиболее современной и эффективной, с точки зрения скорости и полноты расчетов. У конечных пользователей отсутствуют проблемы с обработкой больших массивов спутниковых данных (тысячи спутниковых снимков). Автоматически используется первичная радиометрическая и геометрическая коррекция спутниковых снимков, предоставляемая владельцами спутниковых систем (NASA, ESA, USGS, и др.).

Efficiency (in Kazakh) : Спутниктік деректерді тақырыптық өңдеу Google Earth Engine бағдарламасында ішкі құралдардың көмегімен жүргізілді. Сонымен қатар, спутниктік деректердің толық мұрағаттары қол жетімді және пайдаланылды (LANDSAT-8; SENTINEL 1,2; MODIS). Бастапқы спутниктік деректер және олардың трансформациясы тақырыптық өңдеу аясында бұлтты қызметте жүргізілді. Қазіргі уақытта бұл технология есептеулердің жылдамдығы мен толықтығы тұрғысынан ең заманауи және тиімді болып табылады. Соңғы пайдаланушыларда спутниктік деректердің үлкен массивтерін өңдеуде қиындықтар жоқ (мыңдаған спутниктік суреттер). Спутниктік жүйелердің иелері (NASA, ESA, USGS және т.б.) ұсынатын бастапқы радиометриялық және геометриялық спутниктік суреттерді түзету автоматты түрде қолданылады.

Field of application (in Russian) : Повышение научной компетенции организации заявителя и исполнителей проекта. Информационная поддержка государственной Арало-Сырдарьинской бассейновой инспекции по регулированию использования и охране водных ресурсов.

Field of application (in Kazakh) : Өтініш беруші мен жобаны орындаушылар ұйымының ғылыми құзыретін арттыру. Су ресурстарын пайдалануды реттеу және қорғау жөніндегі мемлекеттік Арал-Сырдария бассейндік инспекциясын ақпараттық қолдау.