The object of research, development or design (in Russian) : Ве звезды

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ве жұлдыздары

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является изучение двойственности в объектах с Ве и В[е] феноменами методами спектрального наблюдения, позволяющей рассчитать характеристики излучения, выходящего из объекта, состоящего из звездной системы (одна или две звезды) и околозвездной оболочки, как механизма образования околозвездных оболочек.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты жұлдыздық жүйеден (бір немесе екі жұлдыз) және жұлдыз маңындағы қабықшадан тұратын, объектіден шығатын сәулеленудің сипаттамаларын жұлдыз маңындағы қабықшаның пайда болу механизмі ретінде есептеуге мүмкіндік беретін спектралды бақылау әдістерімен Ве және В[е] құбылыстары бар объектілердегі қосарлықты зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Спектральные наблюдения, обработка и анализ наблюдательных данных

Методы исследования (на казахском) : Спектралды бақылаулар, бақылау деректерін өңдеу және талдау

Obtained results and novelty (in Russian) : В рамках данного проекта получены следующие результаты: База данных звезд с Ве феноменом не слабее 7.5 звездной величины, в которой собраны основные данные из обзора современной литературы: оптическая фотометрия, информация о силе эмиссионной линии Hα, инфракрасный избыток, сведения о двойственности, поляризация, параллакс, скорость вращения, фундаментальные параметры и т.д.). В результате были выбраны потенциальные объекты исследования для подтверждения предложенной идеи проекта, которая заключается в том, что все Ве звезды с достаточно сильными эмиссионными линиями водорода должны быть двойными, так как истечение вещества из одиночной звезды не может обеспечить количество вещества в оболочке, которое может объяснить наблюдаемую силу эмиссионных линий. Чем горячее звезда класса В, тем большую эквивалентную ширину должна иметь эта линия, чтобы система была двойной. Для объектов исследования данного проекта получены и собраны спектральные данные нескольких Ве звезд. Например: EW Lac (180 спектров), 10Cas (86 спектров), Kap Dra (170 спектров), Psi Per (311 спектров), Bet CMi (248 спектров) и т.д. По данным звездам была проведена первичная обработка спектральных данных, полученных во время наблюдений с помощью программы IRAF. Получение и обработка наблюдательных данных последующих объектов иследования будет продолжена во втором и третьем годах реализации проекта согласно, утвержденного календарного плана.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Осы жоба аясында келесі нәтижелер алынды: Вe феномені бар жұлдыздардың мәліметтер базасы 7.5 жұлдыздық шамасынан әлсіз емес жұлдыздардың қазіргі әдебиеттерге шолуынан негізгі мәліметтер жинақталған: оптикалық фотометрия, күшті Hα эмиссиялық сызығы туралы ақпарат, инфрақызыл шығын, қосарлану туралы ақпарат, поляризация, параллакс, айналу жылдамдығы, іргелі параметрлер және т.б.). Нәтижесінде жобаның ұсынылған идеясын растау үшін әлеуетті зерттеу объектілері таңдалды, яғни жеткілікті күшті сутегіның эмиссиялық сызықтары бар барлық Be жұлдыздары қосарлы болуы керек, өйткені бір жұлдыздан материяның тасымалдануы бақыланатын күшті эмиссиялық сызықтарын түсіндіре алатын қабықшадағы заттың мөлшерін қамтамасыз ете алмайды. В класының жұлдызы неғұрлым ыстық болса, жүйе қосарлы болуы үшін сол сызықтың эквивалентті ені де үлкен болуы керек. Бұл жобаның зерттеу объектілері үшін бірнеше Be жұлдыздарының спектралдық деректері алынды және жинақталды. Мысалы: EW Lac (180 спектр), 10Cas (86 спектр), Kap Dra (170 спектр), Psi Per (311 спектр), Bet CMi (248 спектр) және т.б. Осы жұлдыздардың негізінде IRAF бағдарламасының көмегімен бақылаулар кезінде алынған спектрлік мәліметтердің бірінші реттік өңдеуі жүргізілді. Кейінгі зерттеу объектілерінің бақылау деректерін алу және өңдеу, бекітілген күнтізбелік жоспарға сәйкес жобаны іске асырудың екінші және үшінші жылдарында жалғасатын болады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Модернизирована сетевая инфраструктура и выделены виртуальные рабочие области для серийной обработки наблюдений.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Желілік инфрақұрылым жаңартылды және бақылауларды сериялық өңдеу үшін виртуалды жұмыс аймақтары бөлінді.

Level of implementation (in Russian) : Подготовлена к публикации на интернет ресурсах собственная база данных Ве звезд с указанными выше сведениями, а также базой наблюдений по объектам исследования. Данная база данных будет дополнятся. Готовый каталог будет востребован для астрофизиков по исследованию звёзд с Ве феноменом. Дополнительно база данных будет использована для подготовки студентов «Физика и Астрономия» КазНУ имени аль-Фараби.

Level of implementation (in Kazakh) : Интернет-ресурстарда Ве жұлдыздарының жоғарыда көрсетілген мәліметтерінен тұратын меншікті мәліметтер базасы, сондай-ақ зерттеу объектілері бойынша бақылау базасы жариялымға дайындалды. Бұл мәліметтер базасы толықтырылатын болады. Дайын каталог Ве феномені бар жұлдыздарды зерттеу бойынша астрофизиктер үшін сұранысқа ие болады. Сонымен қатар, деректер базасы әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың "Физика және Астрономия" студенттерін даярлау үшін пайдаланылады.

Efficiency (in Russian) : Полученные спектральные наблюдательные данные будут основой для интерпретации наблюдательных данных и поиска двойственности звезд с Ве феноменом. Выводы о природе двойных Ве звезд можно будет использовать для исследования вопроса о появлении и исчезновении околозвездных дисков у Ве звезд, что пока не имеет ясного объяснения.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған спектралды бақылау деректері бақылау деректерін түсіндіруге және Ве феноменіне ие қос жұлдыздарды іздеуге негіз болады. Қосарлы Be жұлдыздарының табиғаты туралы тұжырымдарды Be жұлдыздарындағы жұлдызмаңындағы дискілердің пайда болуы мен жоғалуы туралы мәселені зерттеу үшін пайдалануға болады, бұл әлі нақты түсіндірілмеген.

Field of application (in Russian) : Астрофизика. Ве феномен

Field of application (in Kazakh) : Астрофизика. Ве феномені