The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования составляют общественные отношения, складывающиеся в процессе реализации правил антикоррупционной экспертизы проектов нормативных правовых актов на предмет их соответствия требованиям национальной безопасности.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі нормативтік құқықтық актілер жобаларының ұлттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігі тұрғысынан сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама қағидаларын іске асыру процесінде қалыптасатын қоғамдық қатынастарды құрайды.

Aim of work (in Russian) : Цель работы состоит в изучении и анализе теоретических и практических особенностей организации и проведения антикоррупционной экспертизы проектов нормативных правовых актов стран ЕАЭС и разработке на этой основе рекомендаций по усовершенствованию института антикоррупционной экспертизы в Республике Казахстан.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты ЕАЭО елдерінің нормативтік құқықтық актілерінің жобаларына сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптаманы ұйымдастыру мен жүргізудің теориялық және тәжірибелік ерекшеліктерін зерделеу мен талдау және осы негізде Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама институтын жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования представляют общенаучные методы познания, а также статистический метод, сравнительно-правовой метод, направленные на исследование организации и проведения антикоррупционной экспертизы в странах ЕАЭС. Применение общенаучных методов познания способствует пониманию и выстраиванию общих представлений о содержании института антикоррупционной экспертизы не только в Республике Казахстан, но и в странах ЕАЭС. При исследовании использован статистический метод научного познания, который позволит провести глубокий и всесторонний анализ деятельности государственных органов, проводящих антикоррупционную экспертизу нормативных правовых актов и проектов нормативных правовых актов в рамках комплексной правовой экспертизы. Это в свою очередь даст возможность детального анализа эффективности деятельности таких органов по проведению антикоррупционной экспертизы НПА. Использование сравнительно-правового метода дает возможность научно-обоснованной оценке соответствия действующего законодательства и имеющейся практики Республики Казахстан в области назначения и проведения антикоррупционной экспертизы НПА, а также перенять положительный опыт стран ЕАЭС в данной сфере.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері болып ЕАЭО елдерінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптаманы ұйымдастыру мен жүргізуді зерттеуге бағытталған танымның жалпы ғылыми әдістері, сондай-ақ статистикалық әдіс, салыстырмалы-құқықтық әдіс танылады. Танымның жалпы ғылыми әдістерін қолдану Қазақстан Республикасында ғана емес, ЕАЭО елдерінде де сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама институтының мазмұны туралы жалпы түсініктерді түсінуге және қалыптастыруға ықпал етеді. Зерттеу барысында кешенді құқықтық сараптама шеңберінде нормативтік құқықтық актілер мен нормативтік құқықтық актілер жобаларына сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама жүргізетін мемлекеттік органдардың қызметіне терең және жан-жақты талдау жүргізуге мүмкіндік беретін ғылыми танымның статистикалық әдісі пайдаланылды. Бұл өз кезегінде НҚА сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама жүргізу бойынша осындай органдар қызметінің тиімділігін егжей-тегжейлі талдауға мүмкіндік береді. Салыстырмалы-құқықтық әдісті пайдалану қолданыстағы заңнаманың және НҚА сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама тағайындау және жүргізу саласындағы Қазақстан Республикасының қолданыстағы тәжірибесінің сәйкестігін ғылыми негізделген бағалауға, сондай-ақ ЕАЭО елдерінің осы саладағы оң тәжірибесін қабылдауға мүмкіндік береді.

Obtained results and novelty (in Russian) : В ходе изучения и анализа порядка организации и проведения антикоррупционной экспертизы проектов нормативных правовых актов, характерно, что она направлена на выявление в проектах нормативных правовых актов коррупциогенных факторов риска, а также на выработку рекомендаций по их устранению. В ходе исследования было выявлено, что в отечественном действующем законодательстве отсутствуют однозначно выработанные такие понятия и нормы, как «экспертиза», «антикоррупционная экспертиза», «коррупциогенные факторы риска», «объект и предмет антикоррупционной экспертизы проектов нормативных правовых актов», «принципы, определяющие основополагающие направления правового регулирования организации и производства антикоррупционной экспертизы. Кроме того, несмотря на экономическое взаимодействие по целому блоку направлений, намеченных в Договоре о ЕАЭС, нет информации о единой модели правового антикоррупционного регулирования. Учитывая, что на уровне ЕАЭС принимаются юридически обязательные, так и рекомендательные документы, отсутствие единых норм в рассматриваемой деятельности является немаловажным пробелом. В результате работы изучены требования к проведению экспертиз нормативно-правовых актов и их проектов в сравнительно-правовом аспекте на примере Казахстана и стран-участниц ЕАЭС. Подана для публикации одна статья в рецензируемом зарубежном и/или отечественном издании, рекомендованной КОКСНВО РК.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Нормативтік құқықтық актілердің жобаларына сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу тәртібін зерделеу және талдау барысында ол нормативтік құқықтық актілердің жобаларында сыбайлас жемқорлық қауіп факторларын анықтауға, сондай-ақ оларды жою жөнінде ұсынымдар әзірлеуге бағытталғаны тән. Зерттеу барысында отандық қолданыстағы заңнамада «сараптама», «сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама», «сыбайлас жемқорлыққа қарсы қауіп факторлары», «нормативтік құқықтық актілер жобаларының сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптамасының объектісі мен пәні», «сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптаманы ұйымдастыру мен жүргізуді құқықтық реттеудің негізгі бағыттарын айқындайтын қағидаттарә сияқты біржақты тұжырымдалған ұғымдар мен нормалар жоқ екені анықталды. Бұдан басқа, ЕАЭО туралы шартта көзделген бағыттардың тұтас блогы бойынша экономикалық өзара іс-қимылға қарамастан, сыбайлас жемқорлыққа қарсы құқықтық реттеудің бірыңғай моделі туралы ақпарат жоқ. ЕАЭО деңгейінде заңдық міндетті және ұсынымдық құжаттар қабылданатынын ескере отырып, қаралатын қызметте бірыңғай нормалардың болмауы маңызды олқылық болып табылады. Жұмыс нәтижесінде Қазақстан мен ЕАЭО-ға қатысушы елдердің мысалында нормативтік-құқықтық актілер мен олардың жобаларына салыстырмалы-құқықтық аспектіде сараптама жүргізуге қойылатын талаптар зерделенді. ҚР ҒЖБМ БҒСБК ұсынған рецензияланатын шетелдік және (немесе) отандық басылымдарда жариялау үшін 1 мақала берілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Наличие коррупционных факторов риска в нормативно-правовых актах выступают основным препятствием для повышения уровня жизни населения, развития экономики, становления гражданского общества, раннее выявление данных рисков в ходе разработки является одним из главных превентивных мер коррупциогенности. Экономический эффект применения результатов исследования проекта «Независимая антикоррупционная экспертиза нормативных правовых актов как средство обеспечения деятельности правоохранительных органов и защиты национальной безопасности» состоит в том, что с момента введения антикоррупционной экспертизы проектов нормативных правовых актов было проведено 11,2 тысяч экспертиз, что позволило выявить более 30 тысяч коррупционных рисков. Следовательно, анализ действующих норм по проведению антикоррупционной экспертизы и усовершенствование методов проведения данной экспертизы способствует дальнейшему предотвращению коррупциогенных факторов риска.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Нормативтік-құқықтық актілерде сыбайлас жемқорлық тәуекел факторларының болуы халықтың өмір сүру деңгейін арттыруға, экономиканы дамытуға, азаматтық қоғамның қалыптасуына негізгі кедергі болып табылады, әзірлеу барысында осы тәуекелдерді ерте анықтау сыбайлас жемқорлықтың негізгі алдын алу шараларының бірі болып табылады. «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы нормативтік-құқықтық актілердің тәуелсіз сараптамасы құқық қорғау органдарының қызметін қамтамасыз ету және ұлттық қауіпсіздікті қорғаудың құралы ретінде» жобасын зерттеу нәтижелерін қолданудың экономикалық әсері нормативтік құқықтық актілер жобаларына сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама енгізілген сәттен бастап 11,2 мың сараптама жүргізілгендігінде, бұл 30 мыңнан астам сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтауға мүмкіндік берді. Демек, сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама жүргізу жөніндегі қолданыстағы нормаларды талдау және осы сараптаманы жүргізу әдістерін жетілдіру сыбайлас жемқорлыққа қарсы қауіп факторларының одан әрі алдын алуға ықпал етеді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Повышение качества правового регулирования путем устранения норм, вызывающих риск возникновения коррупции, основная задача антикоррупционной экспертизы проектов нормативных правовых актов, поэтому данное исследование, надеемся, внесёт существенный вклад в усовершенствование института антикоррупционной экспертизы в законодательной деятельности.

Efficiency (in Kazakh) : Сыбайлас жемқорлықтың туындау қаупін туғызатын нормаларды жою жолымен құқықтық реттеудің сапасын арттыру, Нормативтік құқықтық актілер жобаларын сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптаудың негізгі міндеті, сондықтан бұл зерттеу заңнамалық қызметтегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама институтын жетілдіруге елеулі үлес қосады деп үміттенеміз.

Field of application (in Russian) : Результаты и выводы исследования могут быть использованы в практической деятельности экспертов, осуществляющих антикоррупционную экспертизу проектов нормативно-правовых актов. Также результаты исследования могут быть использованы учеными юристами при создании проектов нормативных правовых актов, а также как методические рекомендации по совершенствованию законотворческой деятельности.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеудің нәтижелері мен қорытындылары нормативтік-құқықтық актілер жобаларына сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптаманы жүзеге асыратын сарапшылардың практикалық қызметінде пайдаланылуы мүмкін. Сондай-ақ зерттеу нәтижелерін заңгер ғалымдар нормативтік құқықтық актілердің жобаларын жасауда, сондай-ақ заң шығару қызметін жетілдіру бойынша әдістемелік ұсыныстар ретінде пайдалана алады.