The object of research, development or design (in Russian) : Почва, субстраты нор, содержимое кормовых камер, костные останки, паразитирующие и непаразитирующие биологические объекты, свежевыделенные штаммы Y.pestis

The object of research, development or design (in Kazakh) : Топырақ, індердің субстраттары, қоректену камераларының қалдықтары, сүйектік қалдықтар, сыртмасылдық және сыртмасылдық емес биологиялық нысандар, Y.pestis жаңадан бөлініп алынған штаммдары

Aim of work (in Russian) : Проведение молекулярно-генетических исследований для получения сведений о географическом распределении и генетическом разнообразии возбудителя чумы циркулирующих на энзоотичной по чуме территории страны, определения причин образования ядер энзоотий, создания геномного биорепозитория, для проведения своевременных профилактических и противоэпидемических мероприятий.

Aim of work (in Kazakh) : Елдің оба бойынша энзоотиялық аумағында айналымдағы оба қоздырғышының географиялық таралуы және генетикалық әртүрлілігі туралы мәліметтер алу, энзоотия ядроларының құрылу себептерін анықтау, геномдық биоқорепозиторий құру, деркезінде профилактикалық және эпидемияға қарсы іс-шаралар жүргізу үшін молекулярлық-генетикалық зерттеулер жүргізу.

Методы исследования (на русском) : Микробиологические, зоопаразитологические, статистические, молекулярно-генетические, методы ГИС-технологии

Методы исследования (на казахском) : Микробиологиялық, зоопаразитологиялық, статистикалық, молекулалық-генетикалық, ГАЖ-технологиялардың әдістері

Obtained results and novelty (in Russian) : В работе будут определены точные географические координаты 4-х ядер энзоотии природных очагов чумы Казахстана с учетом эпидпотенциала данной территории, сбор материала (почва, субстраты нор, содержимое кормовой камеры, костные останки, паразитирующие и непаразитирующие биологические объекты и др.) для проведения лабораторных исследований для выяснения образования ядер энзоотии чумы. Предлагаемая научная работа и разработка алгоритма соответствует современным требованиям к молекулярной диагностике и генотипированию Y. pestis, который соответствует по приоритетным и специализированным направлениям науки в области здравоохранения республики. Молекулярно-генетические исследования являются высокоэффективными, позволяют определять видовую и внутривидовую принадлежность штаммов, устанавливать происхождение и географическую приуроченность изолята, в том числе с атипичными свойствами. Впервые будет создано генный банк данных и геномного биорепозитория штаммов Y. pestis.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыста осы аумақтың эпидәлеуетін ескере отырып, Қазақстанның табиғи оба ошақтарының 4 энзоотия ядроларының нақты географиялық координаттарын, оба энзоотиясы ядроларының түзілуін айқындау үшін зертханалық зерттеулер жүргізу үшін материал жинау (топырақ, індердің субстраттары, қоректену камерасының қалдықтары, сүйектік қалдықтары, сыртамсылдық және сыртмасылдық емес биологиялық нысандар және т.б.) жүргізілетін болады. отырған ғылыми жұмыс және оның алгоритмін әзірлеу республиканың денсаулық сақтау саласындағы ғылымның басым және мамандандырылған бағыттары бойынша сәйкес келетін Y. pestis молекулалық диагностикасы және генотиптеуіне қойылатын заманауи талаптарына сәйкес келеді. Молекулалық-генетикалық зерттеулер жоғары тиімді болып келеді, штаммдардың түрлік және түрішілік тиесілігін анықтауға, изоляттың шығу тегі мен географиялық шектелуін, оның ішінде атиптік қасиеттерін белгілеуге мүмкіндік береді. Алғаш рет Y. pestis штаммдарының гендік деректер банкі және геномдық биорепозиторийі құрылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Мониторинг за чумной инфекцией является не коммерческой деятельностью, но прерогативой выполнения государственных и международных программ по биологической безопасности согласно требованиям Международных медико-санитарных правил (ММСП ВОЗ, 2005 г.). Внедрение современных высокочувствительных методов экспресс-диагностики, молекулярной генетики и информационной цифровой технологии сыграют огромную роль в подготовке научных специалистов и работников практического здравоохранения.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Оба инфекциясына мониторинг жүргізу коммерциялық қызмет емес, алайда халықаралық медициналық-санитариялық талаптарына сәйкес биологиялық қауіпсіздік жөніндегі мемлекеттік және халықаралық бағдарламаларды орындаудың басым бағыты болып табылады (ХМСТ ДДҰ, 2005 ж.). Экспресс-диагностиканың, молекулалық генетиканың және ақпараттық цифрлық технологияның заманауи жоғары сезімтал әдістерін енгізу ғылыми мамандар және практикалық денсаулық сақтау қызметкерлерін даярлауда үлкен рөл атқарады.

Level of implementation (in Russian) : Результаты научных исследований будут использованы специалистами общей медицинской сети при проведении профилактических прививок, в общей деятельности ветеринарных и сельскохозяйственных служб, земельных и геолого-разведывательных предприятий и других заинтересованных ведомств. В проекте предусмотрено прохождения 3-х молодых ученых стажировку за рубежом. Планируется публикация 3 (трех) статей и (или) обзоров в рецензируемых научных изданиях, индексируемых в Science Citation Index Expanded базы Web of Science (The Journal of Infection in Developing Countries, импакт-фактор 1,2; World Journal of Microbiology and Biotechnology, импакт-фактор 1,4; PLOS ONE, импакт-фактор 1,4) или имеющих процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 35 (тридцати пяти). Получение национальных патентов РК по результатам исследований. По результатам научно-технической деятельности будут составлены инструктивно-методические документы для практических работников здравоохранения.

Level of implementation (in Kazakh) : Ғылыми зерттеулердің нәтижелерін алдын алулық егулерді жүргізу кезінде, ветеринариялық және ауыл шаруашылық қызметтерінің, жер және геологиялық-барлау кәсіпорындарының және басқа да мүдделі ведомстволардың жалпы қызметінде жалпы медициналық желі мамандары пайдаланатын болады. Жобада 3 жас ғалымның шетелде тағылымдамадан өтуі көзделген. Web of Science (The Journal of Infection in Developing Countries, импакт-фактор 1,2) базасының Science Citation Index Expanded индекстелетін, World Journal of Microbiology and Biotechnology, импакт-фактор 1,4; PLOS ONE, импакт-фактор 1,4) немесе Scopus базасында Citescore бойынша кемінде 35 (отыз бес) процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымдарда 3 (үш) мақала және (немесе) шолулар жариялау жоспарлануда; Зерттеу нәтижелері бойынша ҚР Ұлттық патенттерін алу. Ғылыми-техникалық қызмет көрсетудің нәтижелері бойынша практикалық денсаулық сақтау қызметкерлері үшін нұсқаулық-әдістемелік құжаттар жасалады.

Efficiency (in Russian) : Проведение молекулярно-генетических исследований для получения сведений о географическом распределении и генетическом разнообразии возбудителя чумы циркулирующих на энзоотичной по чуме территории страны, определения причин сохранения микроорганизма в пределах ядер энзоотий, создания геномного биорепозитория, для выявления источника и происхождения во время вспышек этой инфекций, для проведения своевременных профилактических и противоэпидемических мероприятий

Efficiency (in Kazakh) : Елдің энзоотиялық оба бойынша аумақтарындағы айналымда жүрген оба қоздырғышының географиялық таралуы және генетикалық әртүрлілігі туралы мәліметтер алу үшін молекулярлық-генетикалық зерттеулер жүргізу, уақытылы алдын алу және індетке қарсы шараларды жүргізу үшін энзоотия ядроларының шегінде микроағзалардың сақталу себептерін анықтау, геномдық биорепозиторий құру, осы инфекциялардың өршуі кезінде қайнар көзі мен шығу тегін анықтау.

Field of application (in Russian) : Целевые потребители полученных результатов (ПЦР тест-систем): учреждения санитарно-эпидемиологической службы: 14 областных Департаментов Комитета государственного санитарно-эпидемиологического надзора МЗ РК, 14 областных Центров санитарно-эпидемиологической экспертизы Комитета государственного санитарно-эпидемиологического надзора, городские и районные управления государственного санитарно-эпидемиологического надзора, 9 противочумных станций, противочумные отделения, районные, областные и городские клинико-диагностические и ветеринарные лаборатории. Потенциальные потребители продукта – структуры аналогичные вышеперечисленным в странах Центральной Азии (Узбекистан, Кыргызстан, Таджикистан и Туркменистан) и др. стран.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелердің нысаналы тұтынушылары (тест-жүйелердің ПТР): санитариялық-эпидемиологиялық қызмет мекемелері: ҚР ДСМ мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау комитетінің 14 облыстық департаменті, мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау комитетінің 14 облыстық санитариялық-эпидемиологиялық сараптама орталығы, қалалық және аудандық мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау Басқармасы, 9 обаға қарсы станция,обаға қарсы бөлімшелер, аудандық, облыстық және қалалық клиникалық-диагностикалық және ветеринариялық зертханалар. Өнімнің әлеуетті тұтынушылары-Орталық Азия елдерінде (Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан және Түрікменстан) және т.б. елдерде жоғарыда аталғандарға ұқсас құрылымдар.