Inventory number IRN Number of state registration
0322РК01080 AP14872289-KC-22 0122РК00614
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 0
International publications: 0 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 9973042 AP14872289
Name of work
Лингвокультурологическое исследование исторических топонимов северных и северо-восточных регионов Казахстана в контексте национальной государственности
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Рысберген Қыздархан Кұрмашқызы
0
2
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного пользования "Институт языкознания имени А.Байтурсынова"
Abbreviated name of the service recipient РГП на ПХВ "ИЯ им. А.Байтурсынова" КН МОН РК
Abstract

Топонимы 18-20 вв. в русскоязычных историко-географических, картографических данных

18-20 ғғ. орыстілді тарихи-географиялық, картографиялық деректердегі жер-су атаулары

Ввыявить и установить на основе научных фактов, на основе всестороннего историко-географического, этнографического, картографического, языкового, лингвокультурологического анализа топонимов северных областей Казахстана по зарубежным, русскоязычным историческим, картографическим источникам, содержащих топонимические сведения доколониального и колониального периода, что указанные территории издревле беспрерывно населяли казахские племена, были и являются исконной территорией казахского этноса

Қазақстанның солтүстік облыстарындағы ХVII ғ.-XX ғ. басындағы топонимдер шетелдік, орыстілді тарихи дереккөздердегі тарихи жер-су атауларына отарланғанға дейінгі, отарлану кезеңіндегі жан-жақты тарихи-географиялық, этнографиялық, картографиялық, тілдік, лингвомәдени талдау жүргізу арқылы отарланған аумақтардың ежелден қазақ ру-тайпаларына тиесілі, қазақ этносының үздіксіз мекен еткен төл территориясы екендігін (болғандығын) ғылыми фактілермен дәлелдеу, көрсету мақсаты қойылды.

Описательный метод. Сравнительно-исторический и исторический методы. Контрастивный метод. Конструктивные методы. Дистрибутивный метод. Метод компонентного анализа. Количественные методы и математическая статистика.

Сипаттамалық әдіс. Салыстырмалы тарихи және тарихи әдістер. Контрастивті әдіс. Конструктивті әдіс. Дистрибутивті әдісі. Компоненттік талдау әдісі. Сандық әдістер және математикалық статистика.

Проведена научно-организационная работа, распределена научная нагрузка среди исполнителей. Работы ведутся по трем направлениям: историко-картографический, историко-географический, историко-лингвистический. Проведен и продолжается сбор старинных топографических карт и атласов XVIIІ-XIX вв. по историческим районам: Акмолинской, Семипалатинской, Уральской, Торгайской историческим областям в единый специальный каталог, Начато исследование и сбор микротопонимов по «Материалам по киргизскому землепользованию в 12 томах» 1898-1908 гг., Ф.А.Щербины, по материалам «Географического словаря Российского государства» 1805 г. и других источников.

Ғылыми-ұйымдастыру жұмыстары жүргізілді, орындаушылар арасында ғылыми жүктеме бөлінді. Жұмыс үш бағыт бойынша жүргізілді: тарихи-картографиялық, тарихи-географиялық, тарихи-лингвистикалық. 18-19 ғасырлардағы көне топографиялық карталар мен атластарды жинақтау жүргізілді және жалғасуда. тарихи аймақтар бойынша: Ақмола, Семей, Орал, Торғай тарихи аймақтары әртүрлі дереккөздерден алынды. 1898-1908 жж. «Материалы по киргизскому землепользованию в 12 том», атты Ф.А.Щербинаның еңбектері бойынша және 1805 жылғы «Географический словарь Русского государства» сөздігінің материалдары және басқа да деректер негізінде микротопонимдерді зерттеу және жинақтаужұмыстары қолға алынды.

не предусмотрено

қарастырылмаған

не предусмотрено

қарастырылмаған

Актуальность проекта определяется необходимостью изучения сложившейся веками системы исторических топонимов, которая наряду с другими историческими фактами и свидетельствами (археологического, антропологического, архивного, историко-нарративного, этнографического, когнитивного, фольклорного и т.д. происхождения) выступает в качестве достаточно репрезентативной доказательной базы для научного обоснования исконности исторической географии современного Казахстана. Эта проблема особенно актуализируется с нарастанием в мире геополитического кризиса на почве территориальных претензий. В связи с чем оставлена цель - выявить и установить на основе научных фактов, на основе всестороннего историко-географического, этнографического, картографического, языкового, лингвокультурологического анализа топонимов Акмолинской, Уральской, Семипалатинской, Тургайской исторических областей Казахстана в ХVII-начале XX в. по зарубежным, русскоязычным историческим, картографическим источникам, содержащих топонимические сведения доколониального и колониального периода, что указанные территории издревле беспрерывно населяли казахские племена, были и являются исконной территорией казахского этноса.

Жоба тақырыбының ғылыми-танымдық және геосаяси өзектілігі ежелгі қазақ жерінде үздіксіз мемлекеттілік дәстүрдің, оның табиғи-тарихи шекараларының ежелден орныққандығын, осыған байланысты қазақ ру-тайпалары қоныстаған байырғы аймақтардың Қазақстанның қазіргі территориялық аумағымен тарихи сабақтастығын зерттеудің негізгі себепкерлері болып табылады. Бұл мәселенің өзектілігі, әсіресе, қазіргі халықаралық қатынастар жүйесіндегі орын алып отырған сан алуан жанжалдардың, әсіресе әскери қақтығыстардың негізгі себепкері территория екендігіне байланысты, яғни геосаяси дағдарыс өріс алып отырған кезеңде ерекше арта түсіп отыр. Сондықтан Қазақстанның Ақмола, Орал, Семей, Торғай тарихи облыстарындағы ХVII ғ.-XX ғ. басындағы топонимдер шетелдік, орыстілді тарихи дереккөздердегі тарихи жер-су атауларына отарланғанға дейінгі, отарлану кезеңіндегі жан-жақты тарихи-географиялық, этнографиялық, картографиялық, тілдік, лингвомәдени талдау жүргізу арқылы отарланған аумақтардың ежелден қазақ ру-тайпаларына тиесілі, қазақ этносының үздіксіз мекен еткен төл территориясы екендігін (болғандығын) ғылыми фактілермен дәлелдеу, көрсету маңызды болып отыр.

область ономастики, исторической географии, исторической этнологии, картографии

ономастика, тарихи география, тарихи этнология, картография саласы

UDC indices
81
International classifier codes
16.21.47;
Key words in Russian
исторические топонимы; историческая география; картография; старинные карты; электронный каталог исторических топонимов;
Key words in Kazakh
тарихи топонимдер; тарихи география; картография; көне карталар; тарихи топонимдердің электронды каталогы;
Head of the organization Фазылжанова Анар Муратовна Кандидат филологических наук / нет
Head of work Рысберген Қыздархан Кұрмашқызы Доктор филологических наук / доцент