The object of research, development or design (in Russian) : Процессы, а также информационные потоки, циркулирующие в аналитических информационных системах районов падения, космодрома и конструкторского бюро для выработки рекомендаций по определению районов запуска и падений ракет-носителей сверхлёгкого класса с учетом требований экологической безопасности

The object of research, development or design (in Kazakh) : Экологиялық қауіпсіздік талаптарын ескере отырып, өте жеңіл зымыран тасығыштардың ұшырылу және құлау аймақтарын анықтау бойынша ұсыныстар әзірлеу үшін процестер, сондай-ақ құлау аймақтарының, ғарыш айлағының және конструкторлық бюроның аналитикалық ақпараттық жүйелерінде айналымда болатын ақпараттық ағындар

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является разработка а) модели информационно-прогностической системы космодрома Байконур для определения районов запуска и падений отделяющихся в полёте частей ракет-носителей сверхлёгкого класса (отработавшие ускорители ступеней, межступенные переходные отсеки, створки головного обтекателя) и б) комплекса технологий, обеспечивающих требования по экологической безопасности пусков ракет-носителей сверхлёгкого класса.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты а) ұшу кезінде бөлінген аса жеңіл зымыран тасымалдағыштардың бөліктерін ұшыру және құлау аудандарын анықтау үшін «Байқоңыр» ғарыш айлағының ақпараттық-болжау жүйесінің моделін әзірлеу (жұмсалған кезең күшейткіштері, кезеңаралық бөлімдер, мұрын қалқандары) және б) аса жеңіл зымыран тасымалдағыштарды ұшырудың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін талаптарға жауап беретін технологиялар жиынтығы.

Методы исследования (на русском) : Для достижения поставленных целей в состав программного обеспечения ИПС включены комплексы программ и алгоритмы принятия решений, разработанные на основе методов теории управления, теории игр и решений, теории планирования эксперимента, регрессионного анализа временных рядов, а также методов математического моделирования с использованием численных методов решения.

Методы исследования (на казахском) : 1) жобаның жалпыланған моделін құру үшін қолданылатын геолокацияның есептеу схемасының компьютерлік модельдері әзірленді, атап айтқанда, АЖК ЗТ ұшыру сипаттамалары бөлігінде ақпараттық-болжау жүйесі бойынша жобалық шешімдер ұсынылды, аса жеңіл класты зымырандар мен пайдалы жүктемені ұшыру ауданында ұшыру алаңының орналасуы бөлігінде ақпараттық-болжау жүйесінің блоктары әзірленді, интерфейстің Графикалық дизайны әзірленді ақпараттық-болжау моделі. 2) бөлінетін бөліктердің құлау аудандарының алаңдарын азайтуға, өрт-жарылыс қауіпсіздігінің ықтималдығын төмендетуге, құлау аудандарының аумақтарын химиялық ластауға бағытталған әдістер мен тәсілдер, атап айтқанда конструкцияларды дайындау үшін жағылатын полимерлі композициялық материалдарды дайындау әдістемесі, сутегі асқын тотығын пайдалану негізінде газдандыру әдістемесі, пайдаланылған сатыны түсіру алгоритмдері ұсынылды. 3) Математикалық және физикалық модельдерді қамтитын миссияны орындағаннан кейін АЖК ЗТ конструкцияларында және бөлінетін элементтерінде болып жатқан процестерді зерттеудің теориялық-эксперименттік әдістері әзірленді, сандық және эксперименттік зерттеулердің нәтижелері алынды, атап айтқанда, шығарудың дәстүрлі схемасы ретінде ескеріле отырып, жұмыс істеген с сатысының түсу алгоритмі әзірленді (бірінші саты траекториясының белсенді учаскесі ББ құлауын қамтамасыз етеді берілген ҚА-да) және ұсынылған шығару схемасы (бүкіл траекторияда оңтайлы шығару), соның ішінде қадам бағдарламасын оңтайландыру.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1) Разработаны компьютерные модели расчетной схемы геолокации, применяемые для построения обобщенной модели проекта, в частности, предложены проектные решения по информационно-прогностической системе в части стартовых характеристик ракет сверхлегкого класса, разработаны блоки информационно-прогностической системы в части локации стартовой площадки в районе запуска ракет сверхлегкого класса и полезной нагрузки, разработан графический дизайн интерфейса информационно-прогностической модели. 2) Предложены методы и подходы, направленные на снижение площадей районов падения отделяющихся частей, снижение вероятности пожаровзрывобезопасности, химического загрязнения территорий районов падения, в частности методика изготовления сжигаемых полимерных композиционных материалов для изготовления конструкций, методика газификации на основе использования перекиси водорода, алгоритмы спуска отработавшей ступени: 3) Разработаны теоретико-экспериментальные методы исследования процессов, происходящих в конструкциях и отделяющихся элементов РН СЛК после выполнения миссии, включающие в себя математические и физические модели, получены результаты численного и экспериментального исследований, в частности, разработан алгоритм спуска отработавшей ступени ч учетом как традиционной схемы выведения (активный участок траектории первой ступени обеспечивает падение ОС в заданный РП), так и предлагаемой схемы выведения (оптимальное выведение на всей траектории), включающей оптимизацию программы тангажа.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1) жобаның жалпыланған моделін құру үшін қолданылатын геолокацияның есептеу схемасының компьютерлік модельдері әзірленді, атап айтқанда, аса жеңіл класты зымырандардың ұшыру сипаттамалары бөлігінде ақпараттық-болжау жүйесі бойынша жобалық шешімдер ұсынылды, аса жеңіл класты зымырандар мен пайдалы жүктемені ұшыру ауданында ұшыру алаңының орналасуы бөлігінде ақпараттық-болжау жүйесінің блоктары әзірленді, интерфейстің Графикалық дизайны әзірленді ақпараттық-болжау моделі. 2) бөлінетін бөліктердің құлау аудандарының алаңдарын азайтуға, өрт-жарылыс қауіпсіздігінің ықтималдығын төмендетуге, құлау аудандарының аумақтарын химиялық ластауға бағытталған әдістер мен тәсілдер, атап айтқанда конструкцияларды дайындау үшін жағылатын полимерлі композициялық материалдарды дайындау әдістемесі, сутегі асқын тотығын пайдалану негізінде газдандыру әдістемесі, пайдаланылған сатыны түсіру алгоритмдері ұсынылды. 3) Математикалық және физикалық модельдерді қамтитын миссияны орындағаннан кейін АЖК ЗТ конструкцияларында және бөлінетін элементтерінде болып жатқан процестерді зерттеудің теориялық-эксперименттік әдістері әзірленді, сандық және эксперименттік зерттеулердің нәтижелері алынды, атап айтқанда, шығарудың дәстүрлі схемасы ретінде ескеріле отырып, жұмыс істеген с сатысының түсу алгоритмі әзірленді және ұсынылған шығару схемасы (бүкіл траекторияда оңтайлы шығару), соның ішінде қадам бағдарламасын оңтайландыру.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Предложение по оптимизации мест запусков и падении ОЧ РН СЛК, сокращение и(или) выбор точек прицеливания с учетом эколого-экономических требований и проектирование ИПС.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : АЖК ЗТ ұшыру және бөлінетін бөліктерінің құлау орындарын оңтайландыру бойынша ұсыныс. Экологиялық-экономикалық талаптарды ескере отырып, дәлдеу нүктелерін қысқарту және(немесе) таңдау және АБЖ жобалау.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Полученные результаты могут быть применены при проектировании и модернизации РН СЛК.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған нәтижелер АЖК ЗТ жобалау және жаңғырту кезінде қолданылуы мүмкін.

Field of application (in Russian) : Аэрокосмическая, оборонная отрасли, природоохранные ведомства РК и РФ, космические агентства Казахстана, Китая и России; предприятия Роскомоса: ЦНИИМАШ, НПО Тайфун, ЦСКБ Прогресс, эксплуатанты РН СЛК; ВУЗы при подготовке специалистов по специальности «Космическая техника и технологии»; конструкторские бюро предприятий Казкосмоса и научных организаций. Результаты исследований могут быть применены при проектировании перспективных и модернизированных РН СЛК; при модернизации программного обеспечения наземных комплексов управления полетами КА различного назначения.

Field of application (in Kazakh) : Аэроғарыш, қорғаныс өнеркәсібі, Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының қоршаған ортаны қорғау департаменттері, Қазақстан, Қытай және Ресей ғарыш агенттіктері; Роскомос кәсіпорындары: Орталық ғылыми-зерттеу машина жасау институты », "Тайфун" Үкіметтік емес ұйымдар, Прогресс ОМКБ, ӨЖК зымыран тасығышының операторлары; «Ғарыштық техника және технологиялар» мамандығы бойынша мамандар даярлауға арналған университеттер; Қазғарыштың кәсіпорындары мен ғылыми ұйымдарының конструкторлық бюролары. Зерттеу нәтижелерін жетілдірілген және жаңартылған ӨЖК зымыран тасығыштарының дизайнында қолдануға болады; әр түрлі мақсаттағы ғарыш аппараттарына арналған ұшуды басқарудың жердегі жүйелерінің бағдарламалық жасақтамасын жаңарту кезінде.