The object of research, development or design (in Russian) : фрагменты древних человеческих костей и зубов

The object of research, development or design (in Kazakh) : ежелгі адам сүйектері мен тістерінің қалдықтары

Aim of work (in Russian) : Изучение геномов бактерии Salmonella enterica, извлеченных из древних человеческих останков с территории Центральной Азии

Aim of work (in Kazakh) : Орталық Азия аймағынан табылған ежелгі адам қалдықтарынан алынған Salmonella enterica бактериясының геномын зерттеу

Методы исследования (на русском) : молекулярно-генетические, биоинформатические и статистические

Методы исследования (на казахском) : молекулалы-генетикалық, биоинформатикалық және статистикалық

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведена биоинформатическая обработка данных полногеномного секвенированя библиотек палео-ДНК с использованием программы EAGER. Самое высокое содержание эндогенной ДНК обнаружено в образце из некрополя Каспан - CPA002 (61,106%). Вместе с тем присутствуют образцы с очень низким содержанием эндогенной ДНК (0,008%-0,097%). Проведен скрининг образцов древней ДНК на наличие ДНК основных референсных таксономических классов патогенных бактерий и вирусов (73 вида) с помощью программного обеспечения HOPS (Heuristic Operations for Pathogen Screening). Данная программа обеспечивает универсальный и быстрый скрининг микробной ДНК из археологического материала с целью выявления кандидатов для последующего анализа на уровне генома. Скрининг древней ДНК на бактериальные позволил подтвердить 12, положительных в отношении Salmonella enterica, образцов. Предварительный анализ образцов, в которых было обнаружено присутствие ДНК Salmonella еnterica, свидетельствует о частоте встречаемости сальмонеллеза на территории современного Кыргызстана. Также, 2 случая обнаружения Salmonella еnterica в древних образцах с территории современного Казахстана, относятся к Алматинской области. Один случай сальмонеллеза отмечен в Центральном Казахстане и один – в Западном Казахстане. Изучение древних геномов бактерии Salmonella enterica, впервые проводится в казахстанском археологическом материале, имеющем историческое значение и относящемся к ключевым культурам I тысячелетий до нашей эры и нашей эры.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Палео-ДНҚ кітапханаларының тұтас геномдық реттілігі нәтижесінде алынған мәліметтерді биоинформатикалық өңдеу EAGER бағдарламасы арқылы жүзеге асырылды. Эндогендік ДНҚ-ның ең көп мөлшері Қаспан қорымынан алынған сынамада табылды – CPA002 (61,106%). Дегенмен, эндогендік ДНҚ-ның өте төмен мөлшері бар үлгілер бар. (0,008%-0,097%). Ежелгі ДНҚ үлгілері HOPS (Heuristic Operations for Pathogen Screening) бағдарламалық құралын пайдалану арқылы патогендік бактериялар мен вирустардың (73 түр) негізгі анықтамалық таксономиялық кластарының ДНҚ бар-жоғына тексерілді. Бұл бағдарлама геном деңгейінде кейінгі талдауға үміткерлерді анықтау үшін археологиялық материалдан микробтық ДНҚ-ның жан-жақты және жылдам скринингін қамтамасыз етеді. Бактерияға ежелгі ДНҚ скринингі Salmonella enterica бар 12 үлгіні анықтады. Salmonella enterica ДНҚ бар екені анықталған сынамалардың алдын ала талдауы қазіргі Қырғызстан аумағында сальмонеллездің жиі кездесетінін көрсетеді. Сондай-ақ қазіргі Қазақстан аумағынан ежелгі үлгілерде Salmonella enterica табылған 2 жағдай Алматы облысынан тиесілі. Сальмонеллездің бір жағдайы Орталық Қазақстанда және Батыс Қазақстанда бір оқиға тіркелді. Salmonella enterica бактериясының ежелгі геномдарын зерттеудің тарихи маңызы бар және ол біздің эрамызға дейінгі І мыңжылдық пен біздің дәуірімізге дейінгі мәдениеттерге жататын қазақстандық археологиялық материалдарға алғаш рет жүргізіліп отыр.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : выявлено 12, положительных в отношении Salmonella enterica, образцов

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Salmonella enterica анықталған 12 үлгі анықталды

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : генетика, микробиология, археология, история

Field of application (in Kazakh) : генетика, микробиология, археология, тарих