The object of research, development or design (in Russian) : Сокральные места Сыра, легенды, литературные наследия акынов-импровизаторов Сыра

The object of research, development or design (in Kazakh) : Сыр өңірінің киелі жерлері, аңыз әңгімелер, Сыр өңiрi ақын-жырауларының әдеби мұралары

Aim of work (in Russian) : Изучить литературно-познавательные особенности сакральных мест землиСыра на основе художественного мышления. Пересмотреть ранее не изученное наследие в истории казахского народа, дать ему научную оценку и представить вкачестве национального кода. Проанализировать познавательно-фольклорные сборники, в которых имеются сведения о сакральных местах землиСыра, определить их роль в освещении проблем ислама ивразвитии нашей национальной литературы.

Aim of work (in Kazakh) : Сыр еліндегі киелі орындардың әдеби-танымдық ерекшеліктерін көркемдік ойлау негізінде айқындай түсу мәнінде зерделеу. Қазақ тарихындағы ақтаңдақ мұраларды қайта қарап, ғылыми тұрғыда баға беріп, ұлттық кодымыз ретінде таныту. Сыр өңірінің киелі орындарына қатысты танымдық-фольклор жинақтарына талдау жүргізіп, ұлттық әдебиетіміздегі ислам діні мәселелерінің әдеби дамудағы маңызды орнын айқындау.

Методы исследования (на русском) : 1.В целях реализации научного проекта созданы ссылки на использованную научную литературу, архивные материалы, публикации в периодических изданиях, интернет-сайты; использованы методы статистического, сравнительно-исторического анализа. 2. Материалы из личного архивного, рукописного фонда с разрешения владельцев рукописей используются в научном исследовании; используются методы текстологического, аналитического анализа, сбора. 3. При изучении сакральных мест, связанных с ними легенд, влияния ислама на литературу используются методы исторической систематизации, литературного анализа, сравнения.

Методы исследования (на казахском) : 1. Ғылыми жобаны жүзеге асыру мақсатында пайдаланылған ғылыми әдебиеттерге, мұрағаттық материалдарға, мерзімді басылымдардағы жарияланымдарға, интернет сайттарға сілтемелер жасалып, статистикалық, салыстырмалы-тарихи талдау әдістері қолданылады. 2. Жеке тұлғалардың архив қорынан, қолжазба қорынан алынатын материалдар қолжазба иесінің рұқсатымен ғылыми зерттеу жұмысына пайдаланылып, текстологиялық талдау, аналатитикалық талдау, жинақтау әдістері пайдаланылады. 3. Киелі жерлер, оған қатысты туған аңыздар, ислам дінінің әдебиеттегі ықпалын зерттеу барысында тарихи жүйелеу, әдеби талдау, салыстыру әдістері қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Земля Сыра издавна богата святыми местами, легендами и преданиями, религиозными деятелями, мудрыми ахунами, ишанами. В регионе сосредоточено большое количество важных объектов культуры: древних городов и памятников, сакральных мест и мавзолеев. Политическая и социальная судьба кочевников Великой степи тесно переплетена с низовьями Сыра. Все эти процессы оказывали влияние и на традиции искусства. Значимые события в духовной жизни нашего народа, связанные с ними сакральные места являются бесценным наследием. Новизна работы заключается в раскрытии значения сакральных мест в истории национальной культуры, рассмотрении сказаний и легенд в рамках истории литературы, оценке вклада поэтов-жырау, ахунов-наставников в развитие просвещения духовного (исламского) содержания. В результате проделанной работы из научных трудов и исследований были собраны материалы, имеющие отношение к объекту исследования. В отечественных журналах, рекомендованных ККСОН, опубликована 1 статья. Организована республиканская научно-практическая конференция «Сыр өңіріндегі киелі орындар және діни-ағартушылық ой-сана» (Сакральные места земли Сыра и религиозно-просветительская мысль).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сыр өңірі ежелден қасиетті, киелі жерлерге және діни қайраткерлерге, ғұлама ахун, ишандарға, аңыз-әпсаналарға бай. Сыр өңірінде аса маңызды мәдени нысандар: ежелгі қалалар мен ескерткіштер, киелі орындар мен мазар-кесенелер көп шоғырланған. Ұлы дала көшпенділері саяси-әлеуметтік тағдырын Сырдың бойында тоғыстырып отырған. Осынау тарихи үдерісі өнерпаздық дәстүрге де ықпал етіп, халқымыздың рухани өміріндегі айшықты уақиғалар, киелі орындар баға жетпес мұраға айналғанына зер салынды. Киелі жерлердің ұлттық мәдениет тарихындағы маңызын таныту, аңыз-әңгімелерді әдебиет тарихы ауқымында қарастыру, ақын-жырау, ахун-ұстаздардың исламдық мазмұндағы ағартушылықты дамытуға қосқан еңбектерін бағалау жұмыстың жаңалығы болып табылады. Атқарылған жұмыстар нәтижесінде Ғылыми еңбектер мен зерттеулерден объектіге қатысты материалдар жинақталды. БҒССҚК ұсынған отандық ғылыми басылымда 1 мақала жарияланды. «Сыр өңіріндегі киелі орындар және діни-ағартушылық ой-сана» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция ұйымдастырылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : жоқ

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : нет

Level of implementation (in Russian) : Магистранты образовательной программы 7М01724 -Подготовка педагогов казахского языка и литературы работают над магистерскими диссертациями по следующим темам: «Молдахмет Дабылұлы – Сыр сүлейлері дәстүрін жалғастырушы» (Молдахмет Дабылулы – продолжатель традиций сказителей земли Сыра), «Сейтжан Бекшентайұлы шығармаларының поэтикасы» (Поэтика творчества Сейтжана Бекшентайулы).

Level of implementation (in Kazakh) : 7М01724-Қазақ тілі мен әдебиеті педагогтарын даярлау білім беру бағдарламасының магистранттарына Сыр өңірінің ақындары шығармаларындағы діни-ағартушылықты айқындауда «Молдахмет Дабылұлы – Сыр сүлейлері дәстүрін жалғастырушы», «Сейтжан Бекшентайұлы шығармаларының поэтикасы» тақырыптарында магистрлік диссертация тақырыптары беріліп, жұмыс жазылуда.

Efficiency (in Russian) : Земля Сыра богата сакральными, священными местами. При рассмотрении сакральных мест с социальной точки зрения раскрывается их религиоведческий характер. Определены сакральные места региона, имеющие позиции на национальном уровне. Ведется работа по обобщению и систематизации истории сакральных мест, связанных с ними легенд, с точки зрения их жанра и тематики. Раскрывается влияние исламской культуры на возникновение легенд, связанных с сакральными местами, её роль в историческом процессе. Результаты исследования могут пополнить теоретические, практические исследования в области литературоведения, истории, культурологии.

Efficiency (in Kazakh) : Сыр өңірі қасиетті, киелі орындарға бай. Киелі жерлерді әлеуметтік қырынан қарастырғанда дінтанушылық сипаты ашыла түседі. Өңірдегі қасиетті киелі орындар анықталып, ұлттық ұстаным деңгейінде айқындалады. Киелі орындардың тарихы, оларға қатысты аңыз-әпсаналар жинақталып, жанрлық, тақырыптық жағынан жүйеленеді. Сыр өңіріндегі киелі орындарға байланысты аңыз-әпсаналардың шығуына ислам мәдениетінің ықпалын ашу, тарихи процестегі маңызы көрсетіледі. Жоба нәтижелері әдебиеттану, тарих, мәдениеттану мәселелері бойынша теориялық, практикалық зерттеулерді толықтыра алады.

Field of application (in Russian) : Литературоведение

Field of application (in Kazakh) : Әдебиеттану