The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является разработать экспертную систему для быстрой комплексной оценки распространения острых респираторных вирусных инфекций в воздушной среде с учетом различных внешних факторов методами математического моделирования.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны - математикалық моделдеу әдістерімен әртүрлі сыртқы факторларды ескере отырып, ауа ортасында жедел респираторлық вирустық инфекциялардың таралуын жылдам кешенді бағалау үшін сараптамалық жүйені әзірлеу.

Aim of work (in Russian) : Цель Проекта – разработка экспертной системы для комплексной оценки распространения острых респираторных вирусных инфекций в воздушной среде с учетом различных внешних факторов методами математического моделирования. Прогнозное моделирование и определение важных внешних факторов влияния на распространение вирусной инфекции воздушно-капельным путем в закрытых и открытых помещениях. А также рассмотрение возможности перепроектировать и оптимизировать систему вентиляции помещения с учетом различных температур тела человека и температуры комнаты и формирование рекомендаций по замедлению передачи заболевания COVID-19 воздушно-капельным путем между здоровым человеком и инфицированным человеком.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты - математикалық моделдеу әдістерімен әртүрлі сыртқы факторларды ескере отырып, ауа ортасында жедел респираторлы вирустық инфекциялардың таралуын кешенді бағалау үшін сараптамалық жүйені әзірлеу. Жабық және ашық бөлмелерде ауа-тамшы жолымен вирустық инфекцияның таралуына әсер етудің маңызды сыртқы факторларын болжамдық моделдеу және анықтау. Сондай-ақ, адам денесінің әртүрлі температурасын және бөлме температурасын ескере отырып, бөлменің желдету жүйесін қайта жобалау және оңтайландыру мүмкіндігін қарастыру және сау адам мен жұқтырған адам арасында ауа тамшыларымен COVID-19 ауруының таралуын бәсеңдету бойынша ұсыныстар қалыптастыру.

Методы исследования (на русском) : Метод или методология проведения работы: построение математических моделей, численная реализация математических моделей, вычислительный эксперимент.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс әдісі немесе әдістемесі: математикалық модельдерді құру, математикалық модельдерді сандық жүзеге асыру, есептеу эксперименті.

Obtained results and novelty (in Russian) : проведено моделирование распространения частиц семейства коронавирусов SARS-CoV-2 при различных рефлексах человека. Разработана математическая модель и численное моделирование распространения частиц при представителе семейства коронавирусов SARS-CoV-2. Проведены серии вычислительных экспериментов с целью предсказания распределения аэрозольных капель в закрытом вентилируемом помещении с учетом различных температур тела человека и температуры комнаты. Дана оценка влияния различных рефлексов человека, возникающих при раздражении слизистой оболочки полости носа или носоглотки (чихание и кашель), на дальность переносимых по воздуху капель-переносчиков заболеваний. Разработан программный пакет, реализующий математическую модель распространения частиц при представителе семейства коронавирусов SARS-CoV-2.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : SARS-CoV-2 коронавирустар отбасы бөлшектерінің таралуын модельдеу адамның әртүрлі рефлекстерімен жүргізілді. SARS-CoV-2 коронавирус тобының өкілімен бөлшектердің таралуының математикалық моделі және сандық модельдеу әзірленді. Адам денесінің әртүрлі температурасы мен бөлме температурасын ескере отырып, жабық желдетілетін бөлмеде аэрозоль тамшыларының таралуын болжау үшін бірқатар есептеу эксперименттері жүргізілді. Мұрын қуысының немесе мұрын-жұтқыншақтың шырышты қабығының тітіркенуінен (түшкіру және жөтелу) туындайтын адамның әртүрлі рефлекстерінің ауа-тамшылы ауруын тасымалдаушы тамшылардың қашықтығына әсерін бағалау жүргізіледі. SARS-CoV-2 коронавирусы отбасының өкілінде бөлшектердің таралуының математикалық моделін жүзеге асыратын бағдарламалық пакет әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Зачастую проведение натурных экспериментов по исследованию инфекционных заболеваний приносит больше вреда, чем пользы. Для проведения опасного эксперимента в лабораториях специально заражают животных смертельными вирусами для получения наиболее точных результатов. Помимо этической стороны вопроса экспериментальных исследований, существует потенциальная опасность и для человека, работающего с зараженными животными. Дороговизна проведения лабораторных экспериментов также играет существенную роль в сложности их проведения. На сегодняшний день численное моделирование является актуальной заменой клиническим исследованиям. В силу относительно небольших затрат, численное моделирование позволяет получить максимально возможные реальные результаты.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Көбінесе жұқпалы ауруларды зерттеу бойынша табиғи эксперименттер жүргізу пайдадан гөрі көп зиян келтіреді. Зертханаларда қауіпті эксперимент жүргізу үшін олар дәл нәтиже алу үшін жануарларды өлімге әкелетін вирустармен жұқтырады. Эксперименттік зерттеулер мәселесінің этикалық жағынан басқа, жұқтырған жануарлармен жұмыс істейтін адамға да қауіп төнеді. Зертханалық эксперименттерді жүргізудің қымбаттығы оларды жүргізудің күрделілігінде де маңызды рөл атқарады. Бүгінгі таңда сандық моделдеу клиникалық зерттеулердің өзекті алмастырушысы болып табылады. Салыстырмалы түрде аз шығындарға байланысты сандық моделдеу мүмкін болатын шынайы нәтижелерді алуға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : научно-исследовательские институты, высшие учебные заведения, национальные холдинги, медицинские учреждения и больницы.

Field of application (in Kazakh) : ғылыми-зерттеу институттары, жоғары оқу орындары, ұлттық холдингтер, медициналық мекемелер мен ауруханалар.