The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследований являются территорий населенных пунктов, расположенных в зонах влияния горных работ.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері тау-кен жұмыстарының әсер ету аймақтарында орналасқан елді мекендердің аумақтары болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Разработать системы мониторинга за сдвижением и оценки риска проявления геодинамических процессов земной поверхности населенных пунктов, расположенных в зонах влияния горных работ на основе технологии радарной интерферометрий, ГИС и математического моделирования

Aim of work (in Kazakh) : Радарлық интерферометрия, ГАЖ және математикалық модельдеу технологиялары негізінде тау-кен жұмыстарының әсер ету аймақтарында орналасқан елді мекендердің жер беті геодинамикалық процестерінің пайда болу қаупін бағалау және ығысуын мониторингілеу жүйесін әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы исследований – Метод SAR интерферометрии, наземно-спутниковой геодезии (GPS, Электронные тахеометры, цифровые нивелиры), математическое моделирование.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері – SAR интерферометрия, жерүсті-спутниктік геодезия (GPS, электрондық тахеометрлер, цифрлық нивелирлер) әдісі, математикалық модельдеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : – 2022 г. –Проведена интерферометрическая обработка радарных данных среднего и высокого разрешения методом постоянных отражателей (PS) и малых базовых линий (SBAS). По результатам обработки построены карты вертикальных смещений для территорий шахтных выработок и городской территории (здания, дороги, объекты инфраструктуры). Анализ полученных смещений позволил выявить участки со значительными просадками, которые хорошо коррелируют с расположением подземных проходок стволов шахт и расположением подработанных территорий. Данные интерферометрической обработки по выявлению смещений земной поверхности хорошо коррелируют с результатами наземных наблюдений (GPS). Подробный анализ амплитуд смещений позволил определить участки с критическими значениями деформаций, тем самым позволив районировать территории просадок по степени риска. Разработаны схематические карты возможных рисковых участков сдвижений и оседаний земной поверхности территорий населенных пунктов на основе методов радарной интерферометрии и геопространственного моделирования. Наиболее высокие амплитуды движений находятся в районе шахт Костенко и Карагандинская (-350 мм), на шахтах Саранская и Кузембаева значения достигают -300 мм за наблюдаемый период.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : – 2022 г. –Тұрақты рефлекторлар (PS) және шағын базалық сызықтар (SBAS) әдісімен орташа және жоғары дәлдіктегі радиолокациялық деректерді интерферометриялық өңдеу жүргізілді. Өңдеу нәтижелері бойынша тау-кен қазбаларының аумақтары мен қалалық аумақтар (ғимараттар, жолдар, инфрақұрылым объектілері) үшін тік жылжу карталары жасалды. Алынған ығысуларды талдау шахта оқпандарының жер асты енулерінің орналасуымен және бұзылған учаскелердің орналасуымен жақсы сәйкес келетін айтарлықтай шөгуі бар учаскелерді анықтауға мүмкіндік берді. Жер беті мен ғимараттардың жылжуы анықталды. Интерферометриялық өңдеу нәтижелері бойынша жер бетінің жылжу деректері жердегі Бақылау деректерімен (GPS) жақсы корреляцияға ие. Ығысу амплитудаларының егжей-тегжейлі талдауы деформациялардың критикалық мәндері бар аймақтарды анықтауға мүмкіндік берді, осылайша шөгу аймақтарын қауіп дәрежесіне қарай аудандастыруға мүмкіндік берді. Радиолокациялық интерферометрия және геокеңістіктік модельдеу әдістері негізінде елді мекендер аумақтарының жер бетінің ығысуы мен шөгуінің ықтимал қауіпті аймақтарының схемалық карталары әзірленді. Қозғалыстардың ең жоғары амплитудасы Костенко және Қарағанды ​​шахталарының ауданында (-350 мм), Саранская және Күзембаева шахталарында бақылау кезеңде мәндер -300 мм-ге жетеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проект имеет научно-исследовательский характер некоммерческой направленности.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоба коммерциялық емес бағыттағы ғылыми-зерттеу сипатына ие.

Level of implementation (in Russian) : Результаты работ могут быть использованы организациями в области защиты населения, объектов хозяйств и окружающей среды от ЧС, недропользования.

Level of implementation (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелерін халықты, шаруашылық объектілерін және қоршаған ортаны ТЖ-дан қорғау, жер қойнауын пайдалану саласындағы ұйымдар пайдалана алады.

Efficiency (in Russian) : Эффективность определяется тем, что система мониторинга предупреждения о ЧС техногенного характера и оценка опасных объектов и участков с аномальными смещениями на территории населенных пунктов, расположенных в зонах влияния горных работ может служить для снижения социально-экономических потерь при ЧС и выработки рекомендации по ликвидации их последствии.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның тиімділігі техногендік сипаттағы ТЖ туралы ескертуді мониторингілеу жүйесі және тау-кен жұмыстарының әсер ету аймақтарында орналасқан елді мекендер аумағындағы ығысулар бар қауіпті объектілер мен учаскелерді бағалау ТЖ кезінде әлеуметтік-экономикалық шығындарды төмендетуге және олардың салдарын жою жөнінде ұсынымдар әзірлеуге қызмет ете алатындығымен айқындалады.

Field of application (in Russian) : Гражданская защита, органы ЧС, предприятия по недропользованию, местные органы власти, информационные технологии, геодинамика, сейсмология.

Field of application (in Kazakh) : Азаматтық қорғау, ТЖ органдары, жер қойнауын пайдалану жөніндегі кәсіпорындар, жергілікті билік органдары, ақпараттық технологиялар, геодинамика, сейсмология.