The object of research, development or design (in Russian) : Студенческие общежития, дворцы культуры, студенческие культурно-досуговые здания, как наиболее важная часть вузовской инфраструктуры.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Студенттік жатақханалар, мәдениет сарайлары, студенттік мәдени-демалыс ғимараттары жоғары оқу орындары инфрақұрылымының маңызды бөлігі ретінде.

Aim of work (in Russian) : Разработка рекомендации социально-экономической оценки расширения фонда общежитий и объектов социального назначения при вузах Казахстана. Провести анализ социальной значимости наличия общежитий, различных студенческих культурно-досуговых зданий, дать оценку эффективности инвестирования строительства жилищных, социальных объектов вузовской инфраструктуры в Казахстане.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның ЖОО жанындағы жатақханалар мен әлеуметтік мақсаттағы объектілер қорын кеңейтудің әлеуметтік-экономикалық бағалау ұсынымдарын әзірлеу. Жатақханалардың, әртүрлі студенттік мәдени-демалыс ғимараттарының болуының әлеуметтік маңыздылығына талдау жүргізу, Қазақстандағы жоғары оқу орындары инфрақұрылымының тұрғын үй, әлеуметтік объектілерінің құрылысын инвестициялаудың тиімділігіне баға беру.

Методы исследования (на русском) : Использовались классические и современные методы, применимые для проведения исследований в области экономической науки. Применяемая методология обоснована использованием эмпирических методов и научного наблюдения для сбора первичной информации, сравнительных и расчетно-аналитических методов, статистического анализа в экономике, через проведение анкетирования и применение метода экспертных оценок. В целях выявления состояния исследуемых объектов применялся метод натурного обследования с выездом в различные регионы, были использованы методы хронометража, фиксирования реальных состояний студенческих общежитий, дворцов студентов, объектов культуры и досуга при университетах, изучения хода модернизации объектов. Были использованы методы опроса ответственных работников (руководителей подразделений) за содержание и эксплуатацию объектов. Для проведения социологического обследования был применён метод анкетирования с использованием функций интернет-опросов через систему google. Для анкетирования разработаны специальные вопросники (анкеты на русском, казахском и английском языках), содержащие 20 вопросов. Результаты были сгруппированы с использованием методов систематизации базы данных. Полученные материалы систематизировались и классифицировались с применением табличных методов отражения результатов исследования. Для наглядности изложения материала и результатов исследования применены методы графического иллюстрирования.

Методы исследования (на казахском) : Экономикалық ғылым аясында зерттеулерді жүргізу үшін қолданылатын классикалық және заманауи әдістер пайдаланды. Қолданылған әдіснама, сауалнама жүргізу және сараптамалық бағалау әдісі арқылы, алғашқы ақпаратты жинау үшін эмпирикалық әдістер мен ғылыми бақылауды, салыстырмалы және есептеу-аналитикалық әдістерді, экономикадағы статистикалық талдауды пайдаланумен негізделеді. Зерттелетін нысандардың жағдайын анықтау мақсатында әр түрлі аймақтарға барумен табиғы зерттеу әдісі қолданылды, студенттік жатақханалардың, студенттер сарайларының, университеттер жанындағы мәдени және демалыс орындарының нақты жағдайын анықтау, нысандарды жаңғыртудың барысы зерделеу үшін хронометраж әдістері қолданылды. Нысандарды күту және пайдалану бойынша жауапты қызметкерлермен (бөлім бастықтары) сұрау әдістері қолданылды. Социологиялық зерттеу жүргізу үшін google жүйесі арқылы интернет-сұраулар функцияларын пайдаланумен сауалнама әдісі қолданылды. Сауалнама үшін арнайы сұрақ-кітапшалар әзірленді (орыс, қазақ және ағылшын тілдеріндегі сауалнамалар), олар 20 сұрақты қамтыды. Нәтижелер мәліметтер қорын жүйелеу әдістері арқылы топтастырылды. Зерттеу нәтижелерін көрсетудің кестелік әдістерін қолдану арқылы алынған материалдар жүйеленді және жіктелді. Материалды баяндау және зерттеу нәтижелерін көрсету үшін графикалық иллюстрация әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : На основе исследования состояния студенческих общежитий, дворцов культуры и культурно-досуговых объектов вузов раскрыты реальное положение идинамика развития жилищных и социальных объектов инфраструктуры, степени их изношенности, состояние коммунального обслуживания, обхвата доступности для обучающихся, строительства или модернизации студенческих общежитий и студенческих культурно-досуговых зданий, необходимости расширения их фонда. Результаты анкетного анализа позволили вывить социальные аспекты значимости расширения вузовской жилищной и социальной инфраструктуры: (износ объекта, обеспеченность местами в общежитиях, качество жилищно-коммунального и сервисного обслуживания; показатели оплаты проживания в общежитии и другие данные, свойственные для объектов исследования). Актуализированы инструменты инвестирования строительства новых и модернизации действующих жилищных и социальных вузовских инфраструктурных объектов с учетом бюджетной и коммерческой эффективности проектных решений в зависимости от источников финансирования (использование механизмов государственно-частного партнерства). Проведен анализ состояния и хода строительства и модернизации объектов вузовской жилищной и социальной инфраструктуры. Подготовлена информационная база фонда объектов вузовской жилищной и социальной инфраструктуры в Казахстане.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоғары оқу орындарының студенттік жатақханаларының, мәдениет және мәдени-демалыс нысандары сарайларының жағдайын зерттеу негізінде инфрақұрылымның тұрғын үй және әлеуметтік нысандарының нақты жағдайы мен даму динамикасы, олардың тозу дәрежесі, коммуналдық қызмет көрсету жағдайы, білімалушылар үшін қолжетімділіктің қамтылуы, студенттік жатақханалар мен мәдени-демалыс ғимараттарын салу және жаңғырту, олардың қорын кеңейту қажеттілігі анықталды. Сауалнамалық талдау нәтижелері жоғары оқу орындарының тұрғын үй және әлеуметтік инфрақұрылымын кеңейту маңыздылығының әлеуметтік аспектілерін ашуға мүмкіндік берді: (объектінің тозуы, жатақханаларда орындармен қамтамасыз етуі, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және қызмет көрсету сапасы; жатақханада тұру төлемінің көрсеткіштері және зерттеу объектілеріне тән басқа да деректер). Жобалық шешімдердің бюджеттік және коммерциялық тиімділігін есепке алумен жоғары оқу орындарының тұрғын үй және әлеуметтік инфрақұрылымдық нысандарының жаңа құрылысы мен қолданыстағыларын жаңғыртуға қаржыландыру көздеріне байланысты (мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерін пайдалану) инвестициялау құралдары анықталды. Жоғары оқу орындарының тұрғын үй және әлеуметтік инфрақұрылым нысандарының құрылысы мен жаңғыртудың жай-күйі мен барысына талдау жасалды. Қазақстандағы жоғары оқу орындарының тұрғын үй және әлеуметтік инфрақұрылым нысандарының қорының ақпараттық базасы дайындалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : 1) Оценка архитектурно-планировочных решений по показателям: 1.Показатель объема здания на одну единицу площади: 1.1для студенческих общежитий: Кобщеж. =V/Sж.п (Кобщеж - объемный показатель на единицу жилой площади студенческого общежития; V – объем здания, м3; Sж.п - общая жилая площадь, м2); 1.2 для культурно-досуговых объектов: Кк-д.=V/S (Кк-д.- объемный показатель на единицу рабочей площади; V – объем здания, м3, Sр - рабочая площадь, м2). 2.Коэффициент компактности объемно-планировочных решений рассчитывается отношением общей площади всех наружных стен здания к общей площади или объему здания. 2) Алгоритм возмещения затрат на строительство студенческих общежитий предпринимателю от государства: 1.Возмещение затрат от государства - 80–90 % от стоимости объекта (инвестиции на строительство 1 койко-места 2,7 млн тенге (6353 $); 2. Период компенсации затрат – 8 лет; 3.Ежегодная компенсация 338916 тенге (797,5 $) за 1 койко-место; 4.Период аренды государством – 20 лет. 5.Строительство студенческого общежития на 500 мест частным предпринимателем: 5.1 ежегодные выплаты государством - 159 млн тенге (374118 $); 5.2 общий объем возмещения затрат – 1,2 млрд. тенге (2823,53 тыс.$); 6.Модернизация студенческого общежития на 500 мест частным предпринимателем: 6.1 ежегодные выплаты государством - 61 млн тенге (143529,4 $); 6.2 общий объем возмещения затрат - 491 млн тенге (1155,3 тыс.$).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 1) Сәулет-жоспарлау шешімдерін келесі көрсеткіштер бойынша бағалау: 1. Аудан бірлігіне келетін құрылыс көлемінің көрсеткіші: 1.1 студенттік жатақхана үшін: Кобщеж. =V/Sж.п (Кобщеж – студенттік жатақхананың тұрғын ауданы бірлігіне келетін көлемдік көрсеткіш; V – ғимараттың көлемі, м3; Sж.п - жалпы тұрғын ауданы, м2); 1.2 мәдени-демалыс объектілері үшін: Кк-д.=V/S (Кк-д.– жұмыс алаңының бірлігіне келетін көлемдік көрсеткіш; V – ғимарат көлемі, м3, Sр - жұмыс алаңы, м2). 2. Көлемдік-жоспарлық шешімдердің ықшамдылық коэффициенті ғимараттың барлық сыртқы қабырғаларының жалпы ауданының ғимараттың жалпы ауданына немесе көлеміне қатынасымен анықталады. 2) Мемлекеттен кәсіпкерге студенттік жатақханалар құрылысына кеткен шығындардын өтеу алгоритмі: 1. Шығындарды мемлекеттен өтеу - нысан құнының 80-90% (инвестиция 1 төсек-орын құрылысына 2,7 млн теңге (6353 $); 2. Шығындарды өтеу мерзімі – 8 жыл; 3. Жылдық өтемақы 1 төсек-орын үшін 338 916 теңге (797,5 $); 4. Мемлекеттің жалға беру мерзімі - 20 жыл. 5. Жеке кәсіпкермен 500 орындық студенттік жатақхананың салуы: 5.1 мемлекеттің жылдық төлемдері – 159 млн теңге (374118 $); 5.2 жалпы шығындарды өтеу – 1,2 млрд теңге (2823,53 тыс.$); 6. Жеке кәсіпкермен 500 орындық студенттік жатақхананың жаңғыртылуы: 6.1 мемлекеттің жылдық төлемдері – 61 млн теңге (143529,4 $); 6.2 жалпы шығындарды өтеу – 491 млн теңге (1155,3 тыс.$).

Level of implementation (in Russian) : 1) Студенческие общежития и социальные объекты университетов Казахстана (в рамках проекта № АР09260210). //Свидетельство о внесении сведений в государственный реестр прав на объекты, охраняемые авторским правом. - № 28063 от 27 июля 2022 года. 2) Тұрғын үй және әлеуметтік инфрақұрылым: оқу құралы (AP09260210 жобасы аясында) // Свидетельство о внесении сведений в государственный реестр прав на объекты, охраняемые авторским правом. - № 28991от 23 сентября 2022 года.

Level of implementation (in Kazakh) : 1) Шалболова У. Ж. Студенческие общежития и социальные объекты университетов Казахстана (в рамках проекта № АР09260210). // Авторлық құқықпен қорғалатын Объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізілімге мәліметтерді енгізу туралы куәлік 2022 жылғы 27 шілде № 28063. 2) Шалболова У. Ж., Егембердиева С. М. Тұрғын үй және әлеуметтік инфрақұрылым: оқу құралы (AP09260210 жобасы аясында) // Авторлық құқықпен қорғалатын объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізілімге мәліметтерді енгізу туралы куәлік 2022 жылғы 23 қыркүйек № 28991.

Efficiency (in Russian) : 1) Опубликованы статьи в рецензируемом научном издании базы Scopus (процентиль – 60) – 1; в журнале перечня КОКСОН - 1; в сборниках трудов международных конференций -3; в казахстанском издании, входящим в базу РИНЦ -1. 2) Разработана методическая рекомендация «Механизм инвестирования и оценка проектных решений строительства студенческих общежитий: методическая рекомендация (в рамках проекта AP09260210)» - Астана: ЕНУ им. Л. Н. Гумилева, 2022. – 28 с. 3) Подготовлено учебное пособие «Тұрғын үй және әлеуметтік инфрақұрылым: Оқу құралы». - Астана, 2022. – 148 б. (выписка из протокола № 2 Ученого совета университета от 29 сентября 2022 года) 4) Промежуточные результаты исследования апробированы на IV международной конференции «Устойчивое развитие в условиях глобальных вызовов» 6 июня 2022 года в Санкт-Петербургском государственном экономическом университете (Россия) с выездом. Тема доклада: «Социально-экономические аспекты расширения жилищных и социальных объектов вузовской инфраструктуры в Казахстане».

Efficiency (in Kazakh) : 1) Мақалалар жарияланды: Scopus дерекқорының рецензияланатын ғылыми басылымда (процентилі - 60) - 1; БҒССҚК тізімі журналында – 1; халықаралық конференциялар еңбектері жинағында -3; РИНЦ деректер қорына енгізілген қазақстандық басылымда -1. 2) Әдістемелік нұсқау әзірленді «Механизм инвестирования и оценка проектных решений строительства студенческих общежитий: методическая рекомендация (АР09260210 жобасы аясында)» - Астана: Л.Н.Гумилев, 2022. - 28 б. 3) Оқу құралы дайындалды: «Тұрғын үй және әлеуметтік инфрақұрылым: Оқу құралы». - Астана, 2022. – 148 б. (2022 жылғы 29 қыркүйектегі Университеттің Ғылыми кеңесінің № 2 хаттамасынан үзінді). 4) Зерттеудің аралық нәтижелері Санкт-Петербург мемлекеттік университетінде (Ресей) 2022 жылғы 6 маусымда «Устойчивое развитие в условиях глобальных вызовов» атты IV халықаралық конференцияда апробацияланды. Баяндама тақырыбы: «Социально-экономические аспекты расширения жилищных и социальных объектов вузовской инфраструктуры в Казахстане».

Field of application (in Russian) : Будут использованы при оценке экономической эффективности инвестиционных проектов строительства или модернизации студенческих общежитий и студенческих культурно-досуговых зданий для выбора результативного варианта инвестиционного решения. При проектировании объектов жилищной и социальной сфера наличие комплексной методики оценки экономической эффективной инвестиционных проектов будет вкладом в развитие следующих отраслей народного хозяйства: строительство, жилищно-коммунальное хозяйство.

Field of application (in Kazakh) : Инвестициялық шешімнің тиімді нұсқасын таңдау үшін студенттік жатақханалар мен студенттік мәдени-демалыс ғимараттарының құрылысы немесе жаңғырту инвестициялық жобаларының экономикалық тиімділігін бағалау кезінде пайдаланады. Тұрғын үй және әлеуметтік сала объектілерін жобалау кезінде экономикалық тиімді инвестициялық жобаларды бағалаудың кешенді әдістемесінің болуы халық шаруашылығының келесі салаларын дамытуға үлес қосатын болады: құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы.