The object of research, development or design (in Russian) : Особи осетровых видов рыб и их гибридов, выращиваемых в УЗВ.

The object of research, development or design (in Kazakh) : ТСҚеҚ-да өсірілген бекіре тұқымдас балықтар мен олардың будандары.

Aim of work (in Russian) : Охарактеризовать аллелофонд популяций осетровых рыб и их гибридов, выращиваемых в условиях установок замкнутого водоснабжения, разработать рекомендации, направленные на сохранение генетического разнообразия рыб из ремонтно-маточного стада на основании методов молекулярно-генетической идентификации.

Aim of work (in Kazakh) : Тұйық сумен қамтамасыз ету қондырғылары жағдайында өсірілетін бекіре тұқымдас балықтардың популяциялары мен олардың будандарының аллельдік қорын сипаттау, молекулярлық-генетикалық сәйкестендіру әдістері негізінде өндіруші аналық табын балықтарының генетикалық әртүрлілігін сақтауға бағытталған ұсынымдар әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Материалом для исследования послужила ДНК, выделенная из фрагментов грудных плавников, отобранных от ремонтно-маточного поголовья осетровых рыб, выращиваемых в УЗВ. Опытно-производственная часть исследований проведена на базе лаборатории ихтиологии и аквакультуры НАО «Западно-Казахстанский аграрно-технический университет имени Жангир хана», а лабораторная часть – в лаборатории биотехнологии и диагностики инфекционных болезней Испытательного центра университета. ДНК экстрагирована из тканей плавников стандартной экстракцией с использованием коммерческого набора «ДНК-Экстран-2» (ООО «Синтол», РФ), который позволяет качественно выделить геномную ДНК с высоким выходом и чистотой из самых разнообразных типов образцов. После выделения ДНК будут проведены измерение концентрации с помощью спектрофотометра Cary 60, стандартизизация до определенной концентрации (т.е. 50 нг/мкл для реакций ПЦР). Проведение микросателлитного анализа. Для оценки генетического полиморфизма будут протестированы микросателлитные локусы AoxD161, Afug41, LS19, Afug135, Afug37, Spl173, AoxD165. Электрофоретическое разделение продуктов амплификации проведена в системе капиллярного электрофореза «АBI 3500 Genetic аnаlyzer», длины аллелей определены с применением программного обеспечения GeneMаpper (Version 6.0).

Методы исследования (на казахском) : Зерттеуге арналған материал ретінде ТСҚеҚ-да өсірілген бекіре тұқымдас балықтардың жөндеу-аналық басының алынған кеуде жүзбе қанаттарының фрагменттерінен бөлінген ДНҚ болып танылды. Зерттеудің тәжірибелік-өндірістік бөлігі «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті» КеАҚ-ның Ихтиология және акваөсіру зертханасының базасында, ал зертханалық бөлігі – университеттің Сынау орталығының биотехнология және жұқпалы ауруларды балау зертханасында жүргізілді. Үлгілердең алуан түрінен жоғары өнімділігі мен тазалығы бар геномдық ДНҚ-ны сапалы бөлуге мүмкіндік беретін «ДНК-Экстран-2» («Синтол» ЖШҚ, РФ) коммерциялық жиынтығын пайдалана отырып, стандартты экстракция арқылы жүзбе қанат тіндерінен ДНҚ бөлініп алынады. Cary 60 спектрофотометрі көмегімен бөлінген ДНҚ концентрациясын өлшеніп, қажетті концентрацияға дейін стандарттау (яғни ПТР реакциясы үшін 50 нг/мкл) жүргізілді. Микросателлиттік талдау жүргізу. Генетикалық полиморфизмді бағалау үшін AoxD161, Afug41, LS19, Afug135, Afug37, Spl173, AoxD165 микросателлиттік локустары сыналады. Күшейту өнімдерінің электрофоретикалық бөлінуі «АBI 3500 Genetic аnаlyzer» капиллярлық электрофорез жүйесінде жүргізілді, аллельдердің ұзындығы GeneMаpper (Version 6.0) бағдарламалық жасақтамасын қолдану арқылы анықталды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Сформированы опытные группы осетровых рыб, содержащихся в условиях установок замкнутого водоснабжения (УЗВ). Отобранным особям осетров (n=40) установлены подкожные микрочипы в игле T-VAS Datamars. Произведен отбор исходного биологического материала для проведения микросателлитного анализа путем взятия эктодермальной ткани – фрагмента грудного плавника осетров способом прижизненного отбора биологических образцов, без использования методики декапитации. Для качественной и количественной оценки выделенного ДНК из биологического материала провели измерение ее концентрации на спектрофотометре Agilent Cary 60. Концентрация ДНК в среднем составила 156,8 нг/мкл. Проведено STR-типирование на генетическом анализаторе АВ 3500 (AppliedBiosystem, США) 40 особей осетровых рыб, содержащихся в условиях УЗВ. Для амплификации каждого STR-локуса использованы пара праймеров, обеспечивающих эффективную и высокоспецифичную ПЦР-амплификацию. Разделение фрагментов ДНК проводилось методом капиллярного электрофореза в полимерном геле. По результатам STR-типирования составлен генетический профиль для каждого из исследуемых осетров, результаты которых опубликованы в статье в рецензируемом отечественном издании, рекомендованном КОКСНВО МНВО РК. Новизна проекта обусловлена изучением STR-профилей ремонтно-маточного поголовья осетровых видов рыб и их гибридов, выращиваемых в УЗВ и изучением их генетической структуры.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Тұйық сумен жабдықтау қондырғылары (ТСҚеҚ) жағдайында өсірілетін бекіре балықтарының тәжірибелік топтары жасақталды. Таңдалған бекірелерге (n=40) T-VAS Datamars инедегі тері асты микрочиптер орнатылды. Микросателлиттік талдау жүргізу үшін бастапқы биологиялық материалды ретінде балықтарды декапитациялаусыз тірілей әдістемесін эктодермальды тінін – бекірелердің кеуде жүзбе қанатының фрагментін кесу арқылы биологиялық үлгілер алынды. Биологиялық материалдан бөлінген ДНҚ сапалық және сандық бағалау үшін оның концентрациясы Agilent Cary 60 спектрофотометрімен өлшенді. ДНҚ концентрациясы орта есеппен 156,8 нг/мкл құрады. АВ 3500 (AppliedBiosystem, АҚШ) генетикалық анализаторында ТСҚеҚ жағдайында өсірілетін бекіре балықтарының 40 дарасына STR-типтеу жүргізілді. Әрбір STR-локусты амплификациялау үшін жұп праймерлер пайдаланылады, бұл тиімді және жоғары спецификалық ПТР-амплификациялауға мүмкіндік береді. ДНҚ фрагменттерін бөлу полимерлі гельдегі капиллярлық электрофорез әдісімен жүргізілді. STR-типтеу нәтижелері бойынша зерттелетін бекіре тұқымдас балықтардың әрқайсысы үшін генетикалық бейін жасалды, олардың нәтижелері бойынша ҚР ҒжЖБМ ҒЖБССҚЕК ұсынған рецензияланатын отандық басылымда мақалада шықты. Жобаның жаңалығы ТСҚеҚ-да өсірілетін бекіре тұқымдас балық түрлерінің және олардың будандарының жөндеу-аналық басының STR-профильдерін зерделеуге және олардың генетикалық құрылымын зерттеуге байланысты.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты исследований позволят значительно улучшить селекционные мероприятия по повышению продуктивности, что позволит увеличить объем и повысить качество получаемой продукции осетроводства, в соответствии с требованиями к безопасности рыбы и рыбной продукции, установленным законодательством Республики Казахстан о безопасности пищевой продукции.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеулер нәтижелері Қазақстан Республикасының тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы заңнамасында белгіленген балық және балық өнімдерінің қауіпсіздігіне қойылатын талаптарға сәйкес бекіре тұқымдас балық өнімдерінің көлемін ұлғайту және сапасын арттыру бойынша селекциялық іс-шараларды жақсартуға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Изучение генетического состояния осетровых рыб и их гибридов, выращиваемых в условиях УЗВ, позволит оптимизировать схемы скрещивания; исключить возможность свободного скрещивания особей или использования близкородственных пар, ведущих к потере природного генетического полиморфизма, адаптивного потенциала популяции; не допустить деградацию и обеднение генофонда рыб, выращиваемых в условиях индустриальной аквакультуры.

Efficiency (in Kazakh) : ТСҚеҚ жағдайында өсірілетін бекіре балықтары мен олардың будандарының генетикалық күйін зерттеу будандасытыру сызбанұсқаларын оңтайландыруға; табиғи генетикалық полиморфизмнің және популяцияның бейімделу әлеуетінің жоғалуына әкелетін еркін шағылысу немесе жақын туыстас жұптарды пайдалану мүмкіндігін болдырмауға; өнеркәсіптік акваөсіру жағдайында өсірілетін балықтардың генофондының тозуын мен сарқылуын болдырмауға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Сельскохозяйственные науки

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы ғылымдары