The object of research, development or design (in Russian) : Наследие М.Шокая

The object of research, development or design (in Kazakh) : М.Шоқай мұралары

Aim of work (in Russian) : Цель проекта – в контексте идеи духовного возрождения исследовать биографию и наследие деятеля Алаш Мустафы Шокая на основе его ранее неопубликованных рукописей, перевести их на казахский язык, пополнить историю национально-освободительного движения новыми фактами, результаты ввести в научно-педагогический оборот.

Aim of work (in Kazakh) : Жоба мақсаты – Рухани жаңғыру контекстінде алаш қайраткері Мұстафа Шоқайдың өмірі мен мұрасын бұрын жарияланбаған қолжазбалардың түпнұсқасы негізінде зерттеу, қазақ тіліне аудару, ұлт-азаттық қозғалыс тарихын жаңа деректермен толықтыру, нәтижесін ғылыми-педагогикалық айналымға енгізу.

Методы исследования (на русском) : В целях комплексного изучения рукописей Мустафы Шокая, написанных на других языках, не переведенных на казахский язык, будут использованы такие методы и приемы, как источниковедческие, библиографические, исторические, историко-сравнительные, систематические, группировочные, ретроспективные, интерпретационные методы и способы перевода, резюмирование, отбор, обработка, описание.

Методы исследования (на казахском) : Мұстафа Шоқайдың өзге тілде жазылған, қазақ тіліне аударылмаған қолжазбаларын кешенді түрде зерттеу мақсатында деректанулық, библиографиялық, тарихи, салыстырмалы-тарихи, жинақтау, жүйелеу, топтау, түйіндеу, сұрыптау, өңдеу, сипаттау, ретроспективті, интерпретациялау әдістері мен аударма тәсілдері қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Копии архивных документов и рукописей, привезенные из личного архивного фонда М. Шокая с архивных фондов Турции/Стамбула, Грузии/Тбилиси, России/Москвы, с библиотеки Института восточных языков и цивилизаций Франции, Парижа, использовались в научных исследованияхв качестве первоисточника.Все вновь обнаруженные копии документов переданы в Центральный архив РК в Фонд №2362 «Мустафа Шокай (1890-1941) государственный и общественный деятель» и Национальную библиотеку Казахстана. Ранее не переведенные статьи Мустафы Шокая, написанные на тюркском литературном языке, французском языке, переведены на казахский язык, проведен сравнительный, текстологический анализ.Переведено 94 статьи, ранее не переведенные с тюркского литературного языка, 130 статей с французского, 7 статей с английского языка. В качестве основного источника в текстоведческом исследовании статей Мустафы Шокая, написанных на тюркском литературном языке, использовались факсимиле журнала «Яш Туркестан» (асылмәтін), материалы газеты «Иени Туркестан». В связи с сужением сферы применения или другим значением некоторых древнетюркских слов перевод был ориентирован на соответствие оригиналу. Эти статьи также ценны тем, что ранее не публиковались на казахском языке. В результате было опубликовано 3 статьи в журналах, рекомендованных ККСОН.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ғылыми іс сапарлар барысында Түркия/Стамбул, Грузия/Тбилиси, Ресей/Мәскеу қалаларындағы мұрағат қорларындағы, Франция, Париж қаласындағы Шығыс тілдері және өркениеттер институтының кітапханасындағы Мұстафа Шоқайдың жеке мұрағаттық қорынан әкелінген архивтік құжаттар мен қолжазбалар көшірмелері ғылыми зерттеу жұмыстарында негізгі дереккөз ретінде қолданылды. Жаңадан табылған барлық құжаттар көшірмелері ҚР Орталық архивіне №2362 «Мұстафа Шоқай (1890-1941) мемлекет және қоғам қайраткері» қорына және Қазақстан Ұлттық кітапханасына өткізілді. Мұстафа Шоқайдың түркі әдеби тілінде, француз тілінде жазылған бұрын аударылмаған мақалалары қазақ тіліне аударылып, салыстырмалы, тестологиялық талдау жасалынды. Бұрын түркі әдеби тілінен аударылмаған 94 мақала, француз тілінен 130 мақала, ағылшын тіліндегі 7 мақала аударылды. Мұстафа Шоқайдың түркі әдеби тілінде жазылған мақалаларын мәтінтанулық зерттеуде «Яш Түркістан» журналының факсимилесі (асылмәтін), «Иени Түркістан» газеті материалдары негізгі дереккөз ретінде қолданылды. Кейбір көне түркі сөздерінің қолданылу аясының тарылуына немесе басқа мағынада қолданылуына байланысты аударма түпнұсқамен сәйкестікке бағытталды. Бұл мақалалар қазақ тілінде бұрын жарық көрмегендігімен де құнды. Нәтижесінде БҒССҚК ұсынған журналдарға 3 мақала жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жоқ

Level of implementation (in Russian) : В целях пропаганды наследия Мустафы Шокая на телеканалах «Кызылорда-Казахстан» и «Ел арна» были сняты специальные передачи с участием исполнителей проекта А. Бакира, С. Т. Таймана, Г. А. Туякбаева, С. Т. Жарбуловой, опубликованы статьи в республиканских и местных газетах и журналах. В 2021-2022 учебном году под руководством исполнителя проекта к.и.н., доцента С.Т.Таймана была защищена дипломная работа на тему «Проблема образования в Советском Казахстане и Мустафа Шокай». Под руководством исполнителя проекта к.ф.н. Г.А. Туякбаева в 2023 г. будет защищена магистерская диссертация на тему «Научные основы преподавания в эпистолярном жанре (на материале наследия М. Шокая)». В 2022-2023 учебном году под руководством исполнителей проекта утверждены темы магистерских диссертации на темы «Роль деятелей Алашв формировании национального исторического сознания в начале ХХ века: исторические исследования и взгляды», «Политическая ситуация в мире в 20-30-е годы 20 века и международная экспертная деятельность М. Шокая», проводятся исследования.

Level of implementation (in Kazakh) : Мұстафа Шоқай мұраларын насихаттау мақсатында жоба орындаушылары Ә.Бәкір, С.Т.Тайман, Ғ.Ә.Тұяқбаев, С.Т.Жарбуловалардың қатысуымен Қызылорда – Қазақстан, Ел арна телеарнасынан арнайы хабарлар түсіріліп, республикалық және жергілікті газет, журналдарда мақалалар жарияланды. 2021-2022 оқу жылында жоба орындаушысы т.ғ.к., доцент С.Т.Тайманның жетекшілігімен «Кеңестік Қазақстандағы оқу-ағарту мәселесі және Мұстафа Шоқай» тақырыбында дипломдық жұмыс қорғалды. 2023 жылы жоба орындаушысы, ф.ғ.к. Ғ.Ә. Тұяқбаевтың жетекшілігімен «Эпостолярлық жанрда оқытудың ғылыми негіздері (М.Шоқай мұрасы негізінде)» атты тақырыпта магистрлік диссертация қорғалады. 2022-2023 оқу жылында жоба орындаушыларының жетекшілігімен «ХХ ғасырдың бас кезіндегі ұлттық тарихи сананы қалыптастырудағы Алаш қайраткерлерінің орны: тарихи зерттеулері мен көзқарастары», «ХХ ғасырдың 20-30 жылдардағы әлемдегі саяси ахуал және М.Шоқайдың халықаралық сарапшылық қызметі» тақырыптарында магистрлік диссертациятақырыптары бекітіліп, зерттеу жүргізілуде.

Efficiency (in Russian) : Государственный центральный архивно-библиотечный фонд Республики Казахстан пополнился за счет сбора наследия Мустафы Шокая в одном месте. По результатам проекта теоретические выводы и работы, которые будут опубликованы, станут основой для исследования мустафаведение. Результаты исследования мустафаведения способствуют формированию методологических основ изучения науке о личности. Возможность дополнения истории национально-освободительного движения новыми данными путем перевода ранее непереведенных статей из наследия Мустафы Шокая на казахский язык и использования их в качестве источника в исследовании повышает эффективность исследования.Материалы, переведенные на казахский язык, могут быть использованы в своих исследованиях филологами, историками, политологами.

Efficiency (in Kazakh) : Мұстафа Шоқай мұраларын саралап бір жерге жинақтау арқылы Қазақстан Республикасы мемлекеттік орталық архиві мен кітапханалар қорын толықтырылды. Жоба нәтижелері бойынша алынған теориялық тұжырымдар мен жарияланатын еңбектер мұстафатану бойынша зерттеулерге негіз болады. Зерттеу нәтижелері енді қалыптасып келе жатқан тұлғатану ғылымының мұстафатану саласын зерттеудің әдіснамалық негіздерінің қалыптасуына ықпал етеді. Мұстафа Шоқай мұраларындағы бұрын қазақ тіліне аударылмаған мақалаларын қазақ тіліне аудару, оны зерттеуде дереккөзі ретінде қолдану арқылы ұлт-азаттық қозғалыс тарихы жаңа деректермен толықтырылу мүмкіндіктері зерттеудің тиімділігін арттырады. Қазақ тіліне аударылған материалдарды филологтар, тарихшылар, саясаттанушылар өз зерттеу жұмыстарында пайдалана алады.

Field of application (in Russian) : история, языкознание

Field of application (in Kazakh) : тарих, тіл білімі