The object of research, development or design (in Russian) : Целевые группы населения, образцы воды, почвы, растений, животных, вирусы животных и микроорганизмов

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жергілікті тұрғындар топтары, су, топырақ, өсімдіктер, жануарлар, жануарлар вирустары мен микроорганизмдерді үлгілері

Aim of work (in Russian) : Изучение генетической изменчивости организмов на основе геномных и биоинформационных технологий для анализа генетического разнообразия, идентификации ценных генотипов, прогнозирования эффектов действия средовых факторов, понимания механизмов развития патологий и улучшения качества жизни населения

Aim of work (in Kazakh) : Генетикалық әртүрлілікті талдау үшін геномдық және биоақпараттық технологиялар негізінде организмдердің генетикалық өзгергіштігін зерттеу, құнды генотиптерді анықтау, қоршаған орта факторларының әсерін болжау, патологияның даму механизмін түсіну және тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсарту

Методы исследования (на русском) : Методы химического, молекулярно-генетического, биоинформационного, цитогенетического, морфологического, биохимического, физиологического и статистического анализов

Методы исследования (на казахском) : Химиялық, молекулалы-генетикалық, биоақпараттық, цитогенетикалық, морфологиялық, биохимиялық, физиологиялық және статистикалық талдау әдістері

Obtained results and novelty (in Russian) : Генбанки пополнены биообразцами 337 человек. Проведено широкогеномное микрочиповое генотипирование целевых когорт населения (733 чел.) и NGS секвенирование 96 чел. Биоинформатическая обработка данных микрочипового генотипирования и секвенирования позволила определить новые патогенные и условно патогенные мутации, а также выделить генетические маркеры предрасположенности и характера течения заболеваний. Изолированы и охарактеризованы вирусы свиней и птиц с разных регионов Казахстана. Впервые выделена перспективная группа бактериофагов для разработки потенциальных терапевтических препаратов. Предложена новая гибридная форма павлонии для фиторемедиации почв. Разработаны новые способы повышения продуктивности БАВ лекарственных растений путем стрессирования. Впервые проведен анализ генов казеина, ассоциированный с молочной продуктивностью казахстанских верблюдов. Разработаны новые технологии получения 2 кормовых добавок для животных на основе природного монтмориллонитового сырья, обогащенного витаминами и микроэлементами. Разработаны новые методологические подходы к оценке совокупного индивидуального долгосрочного и краткосрочного риска на здоровье населения экологически неблагоприятных регионов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Генбанктер 337 адамнан алынған биологиялық үлгілермен толықтырылды. Тұрғындардың мақсатты когорталарына (733 адам) геномдық микрочиптік генотиптеу және 96 адамға NGS секвенирлеу жүргізілді. Микрочиптік генотиптеу және секвенирлеу деректерін биоинформатикада өңдеу жаңа патогенді және шартты патогендік мутацияларды анықтауға, сонымен қатар ауру ағымының бейімділігің және сипатының генетикалық маркерлерін анықтауға мүмкіндік берді. Қазақстанның әртүрлі аймақтарынан шошқа және құстар вирустары анықталды және сипаттама жасалды. Алғаш рет потенциалды емдік препараттарды жасау үшін бактериофагтардың перспективалық тобы бөлініп алынды. Топырақты фиторемедиациялау үшін павлонияның жаңа гибридті түрлері ұсынылды. Дәрілік өсімдіктердің ББЗ өнімділігін стресс жасау арқылы арттырудың жаңа әдістері жасалды. Алғаш рет қазақстандық түйелердің сүт өнімділігіне байланысты казеин геніне талдау жүргізілді. Витаминдермен және микроэлементтермен байытылған табиғи монтмориллониттік шикізат негізінде жануарларға арналған 2 азық қоспасын алудың жаңа технологиялары әзірленді. Экологиялық қолайсыз елді мекендер тұрғындарының денсаулығына жалпы жеке ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді қауіптілікті бағалау үшін жаңа әдістемелік тәсілдер әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Опубликовано 70 работ, из них 21 входит в базы данных Web of Science/Scopus

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 70 жұмыс жарияланды, оның 21-і WebofScience/Scopus мәліметтер базасына енгізілген

Level of implementation (in Russian) : 3 патента, 1 заяка на патент, 2 акта внедрения, 6 методических рекомендаций

Level of implementation (in Kazakh) : 3 патент, 1 патентке өтінім, 2 жүзеге асыру актісі, 6 әдістемелік нұсқаулықтар

Efficiency (in Russian) : Разработка информативных методов анализа, выбор эффективных способов диагностики и лечения ряда социально-значимых заболеваний, создание новых лекарственных препаратов, технологий, направленных на улучшение среды обитания человека и качество его жизни

Efficiency (in Kazakh) : Талдаудың ақпараттық әдістерін әзірлеу, бірқатар әлеуметтік маңызы бар ауруларды диагностикалау мен емдеудің тиімді әдістерін таңдау, жаңа препараттарды құру, адамның өмір сүру ортасы мен сапасын жақсартуға бағытталған технологиялар

Field of application (in Russian) : Популяционная, экологическая, медицинская генетика, биотехнология

Field of application (in Kazakh) : Популяциялық, экологиялық, медициналық генетика, биотехнология