The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются системы управления сложными объектами промышленной автоматизации в нефтегазовой отрасли.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі – мұнай-газ саласындағы күрделі өнеркәсіптік автоматтандыру объектілерін басқару жүйесі болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью исследования является разработка теоретических основ искусственных иммунных систем (ИИС) и создание высокоэффективной интеллектуальной технологии для систем управления сложными динамическими объектами промышленной автоматизации нефтегазовой отрасли на основе унифицированной искусственной иммунной системы (УИИС) с использованием современной микропроцессорной техники, способствующей технологическому и экономическому прогрессу национальной экономики.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеудің мақсаты – жасанды иммундық жүйелердің (ЖИЖ) теориялық негіздерін әзірлеу және ұлттық экономиканың технологиялық және экономикалық прогресіне ықпал ететін қазіргі заманғы микропроцессорлық техниканы пайдалана отырып, біріздендірілген жасанды иммундық жүйенің (БЖИЖ) негізінде мұнай-газ саласындағы өнеркәсіптік автоматтандырылған күрделі динамикалық объектілерін басқару жүйелері үшін тиімділігі жоғары зияткерлік технологиялар жасау болып табылады.Зерттеудің мақсаты – жасанды иммундық жүйелердің (ЖИЖ) теориялық негіздерін әзірлеу және ұлттық экономиканың технологиялық және экономикалық прогресіне ықпал ететін қазіргі заманғы микропроцессорлық техниканы пайдалана отырып, біріздендірілген жасанды иммундық жүйенің (БЖИЖ) негізінде мұнай-газ саласындағы өнеркәсіптік автоматтандырылған күрделі динамикалық объектілерін басқару жүйелері үшін тиімділігі жоғары зияткерлік технологиялар жасау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы проведения работы. В ходе исследований использовались принципы иммунологического гомеостаза и модифицированные алгоритмы ИИС.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс жүргізу әдістері. Зерттеу барысында иммунологиялық гомеостаз принциптері және модификацияланған ЖИЖ алгоритмдері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : - Разработана интеллектуальная технология принятия решений для управления сложным объектом нефтегазовой отрасли на основе унифицированной искусственной иммунной системы (УИИС), принципов гомеостаза и симметрии с целью поддержания динамического баланса и работоспособности системы. Представлены основные этапы инновационной технологии для трансформации в распределенную систему управления Experiоn PKS фирмы Honeywell. - Разработана система дистанционной диагностики промышленного оборудования с использованием методологии анализа режимов, отказов их влияния, степени критичности и унифицированной искусственной иммунной системы, построенной на основе систематизации и классификации модифицированных алгоритмов искусственных иммунных систем. Унификация используется для выбора наиболее эффективного модифицированного алгоритма ИИС для обработки неоднородных данных. УИИС особенно эффективна при анализе динамически изменяющихся производственных данных и малом количестве обучающей выборки, соответствующей отказам оборудования. Результаты моделирования получены на реальных данных с оборудования фирм Schneider Electric, Siemens и Honeywell нефтеперерабатывающего предприятия ТенгизШевройл.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - Бірыңғай жасанды иммундық жүйе (БЖИЖ), динамикалық тепе-теңдікті және жүйе өнімділігін сақтау мақсатында, гомеостаз және симметрия принциптеріне негізделген күрделі мұнай-газ өнеркәсібінің объектісін басқару үшін шешім қабылдаудың интеллектуалды технологиясы әзірленді. Honeywell компаниясының Experiоn PKS таратылған басқару жүйесіне айналдырудың инновациялық технологиясының негізгі кезеңдері ұсынылды. - Режимдерді, олардың әсер ету ақауларын, критикалық дәрежесін және жасанды иммундық жүйелердің модификацияланған алгоритмдерін жүйелеу және жіктеу негізінде құрылған біртұтас жасанды иммундық жүйені талдау әдістемесін пайдалана отырып, өнеркәсіптік жабдықты қашықтықтан диагностикалау жүйесі әзірленді. Біртекті емес деректерді өңдеу үшін ең тиімді өзгертілген ЖИЖ алгоритмін таңдау үшін унификация қолданылады. БЖИЖ әсіресе динамикалық өзгеретін өндірістік мәліметтерді және жабдықтың ақауларына сәйкес келетін оқу үлгілерінің аз санын талдауда тиімді. Модельдеу нәтижелері ТеңізШевройл мұнай өңдеу зауытының Schneider Electric, Siemens және Honeywell фирмаларының жабдықтарынан нақты деректер бойынша алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Ожидаемый социальный, экономический и научно-технический эффект связан с внедрением передовой инновационной интеллектуальной технологии, основанной на биологических принципах искусственной иммунной системы, в реальное промышленное производство, что способствует успешному выполнению программы «Индустриализация 4.0» в Казахстане.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Күтілетін әлеуметтік, экономикалық, ғылыми-техникалық нәтиже жасанды иммундық жүйенің биологиялық принциптеріне негізделген озық инновациялық интеллектуалды технологияны нақты өнеркәсіптік өндіріске енгізумен байланысты, бұл Қазақстанда «Индустрияландыру 4.0» бағдарламасын табысты жүзеге асыруға ықпал етеді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Эффективность заключается в снижении отказов и простоя оборудования за счёт своевременного прогнозирования аварийных ситуаций на основе унифицированной искусственной иммунной системы.

Efficiency (in Kazakh) : Бұл біртұтас жасанды иммундық жүйе негізінде төтенше жағдайларды уақтылы болжау есебінен жабдықтың істен шығуы мен тоқтап қалуын азайтудың тиімділігі болып табылады.

Field of application (in Russian) : Область применения результатов: промышленные предприятия нефтегазовой отрасли Республики Казахстан.

Field of application (in Kazakh) : Нәтижелерді қолдану саласы: Қазақстан Республикасының мұнай-газ саласының өнеркәсіптік кәсіпорындары.