The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является деятельность предприятия оборонно-промышленного комплекса Республики Казахстан.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі – Қазақстан Республикасының қорғаныс-өнеркәсіп кешені кәсіпорнының қызметі болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью данного исследовательского проекта является разработка на основе модели системной динамики программно-инструментального комплекса для повышения эффективности деятельности оборонного предприятия в интересах Вооруженных сил Республики Казахстан других войск и воинских формирований.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеу жобасының мақсаты – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының мүддесінде қорғаныс кәсіпорны қызметінің тиімділігін арттыру үшін бағдарламалық-аспаптық кешеннің жүйелік динамикасының моделі негізінде әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : В реализации исследовательского проекта применялись методы кабинетного и полевого исследований. Сбор и обработка данных в основном базировалась на кабинетных методах. Поиск информации и данных проведен из открытых и достоверных источников. Проведен опрос персонала исследуемых предприятий, в том числе интервью руководителей исследуемых дочерних предприятий Казахстан инжиниринг и внешних экспертов (в том числе международных) по вопросам применения системной динамики в деятельности предприятий ОПК. Проведены наблюдения за протекающими процессами в деятельности исследуемых предприятий ОПК. Собранные и обработанные данные внесены в разрабатываемые модели. В данном направлении применены статистические методы анализа, математические и финансовые. Применено имитационное моделирование деятельности предприятия для формирования уровней, потоков, функций решений, и другие переменных. Разработка компьютерной модели системной динамики по сути является экспериментальным образцом программно-инструментального комплекса, разработанным на программном обеспечении Vensim или Anylogic.

Методы исследования (на казахском) : Ғылыми жобаны жүзеге асыруда үстелдік және далалық зерттеу әдістері қолданылды. Деректерді жинау және өңдеу негізінен үстелдік әдістерге негізделген. Ақпарат пен деректерді іздеу ашық және сенімді көздерден жүргізілді. Зерттелетін кәсіпорындардың персоналы арасында сауалнама жүргізілді, оның ішінде қазақстандық машина жасаудың зерттелген еншілес кәсіпорындарының басшыларымен және қорғаныс өнеркәсібі кәсіпорындарының қызметінде жүйелік динамикасын қолдану мәселелері бойынша сыртқы сарапшылармен (соның ішінде халықаралық) сұхбат жүргізілді. Әскери-өнеркәсіптік кешеннің зерттелген кәсіпорындарының қызметінде болып жатқан процестерге бақылаулар жасалды. Жиналған және өңделген деректер әзірленген модельдерге енгізілген. Бұл бағытта математикалық және қаржылық талдаудың статистикалық әдістері қолданылады. Кәсіпорын қызметін имитациялық модельдеу форма деңгейлеріне, ағындарға, шешім функцияларына және басқа айнымалыларға қолданылды. Жүйе динамикасының компьютерлік моделін жасау, шын мәнінде, Vensim немесе Anylogic бағдарламалық қамтамасыз ету негізінде әзірленген бағдарламалық және аспаптық кешеннің тәжірибелік үлгісі болып табылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате проведенных работ впервые разработан программно-инструментальный комплекс на основе системной динамики с внедрением на оборонном предприятии. Задача решена путем постановки экспериментов функционирования разработанной модели системной динамики на действующих процессах предприятия. Полученные результаты позволили найти наиболее эффективные пути и направления применения системной динамики. В ходе имитационных экспериментов учитывались внешние и внутренние факторы деятельности оборонно-промышленного предприятия и конечные цели предприятий оборонного-промышленного комплекса. Проведено пилотное внедрение на предприятии, разработана схема интеграции в действующие процессы и системы управления предприятия.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жүргізілген жұмыстардың нәтижесінде алғаш рет қорғаныс кәсіпорнында енгізе отырып, жүйелік динамика негізінде бағдарламалық-аспаптық кешен әзірленді. Мәселе кәсіпорынның қолданыстағы процестерінде жүйелік динамиканың дамыған моделінің жұмыс істеуіне эксперименттер қою арқылы шешілді. Алынған нәтижелер жүйелік динамиканы қолданудың ең тиімді жолдары мен бағыттарын табуға мүмкіндік берді. Имитациялық эксперименттер барысында қорғаныс-өнеркәсіптік кәсіпорын қызметінің сыртқы және ішкі факторлары және қорғаныс-өнеркәсіптік кешен кәсіпорындарының түпкі мақсаттары ескерілді. Кәсіпорында пилоттық енгізу жүргізілді, кәсіпорынның қолданыстағы процестері мен басқару жүйелеріне интеграциялау схемасы жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Значимым результатом является разработанная схематически модель создания и внедрения программно-инструментального комплекса системной динамики оборонного предприятия.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Маңызды нәтиже қорғаныс кәсіпорнының жүйелік динамикасының бағдарламалық-аспаптық кешенін құру мен енгізудің схемалық түрде жасалған моделі болып табылады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Эффективность научных результатов заключаются в том, что в рамках полученных данных осуществлена разработка программно-инструментального комплекса для предприятий ОПК и прочих позволяющая осуществлять системно-динамическое моделирование с учетом текущих показателей деятельности на среднесрочный и долгосрочный периоды. Кроме того, разработанная схема внедрения позволяет без специальных квалификационных требований и больших инвестиций осуществить интеграцию данного программно-инструментального комплекса в IT-инфраструктуру предприятия. Разработанный программно-инструментальный комплекс подан на получение патента на полезную модель и готов к коммерциализации. Экономический эффект заключается в ускорении процессов принятия стратегических решений и повышении качества принимаемых решений.

Efficiency (in Kazakh) : Ғылыми нәтижелердің тиімділігі алынған деректер шеңберінде ҚӨК кәсіпорындары үшін бағдарламалық-аспаптық кешенді әзірлеу және орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңдердегі қызметтің ағымдағы көрсеткіштерін ескере отырып, жүйелік-динамикалық модельдеуді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін өзге де жүзеге асырылғандығында. Сонымен қатар, әзірленген енгізу схемасы арнайы біліктілік талаптарынсыз және үлкен инвестицияларсыз осы бағдарламалық-аспаптық кешенді кәсіпорынның IT-инфрақұрылымына біріктіруге мүмкіндік береді. Экономикалық нәтиже стратегиялық шешімдер қабылдау процестерін жеделдету және қабылданған шешімдердің сапасын арттыру болып табылады.

Field of application (in Russian) : Область применения результатов: результаты работы носят как теоретический, так и практический характер, применение результатов позволят повысить качество принимаемых решений при разработке, модернизации и производстве военной продукции.

Field of application (in Kazakh) : Нәтижелерді қолдану саласы: жұмыс нәтижелері теориялық және практикалық сипатта болады, нәтижелерді қолдану әскери өнімді әзірлеу, жаңғырту және өндіру кезінде қабылданатын шешімдердің сапасын арттыруға мүмкіндік береді.