The object of research, development or design (in Russian) : Схемы открытых распределительных устройств (ОРУ) электрических станций.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Электрлік станциялардың ашық тарату құрылғыларының (АТҚ) сұлбалары.

Aim of work (in Russian) : Энергосбережение путем разработки новых схем ОРУ электрических станций.

Aim of work (in Kazakh) : Электрлік станциялардың АТҚ жаңа сұлбаларын құрастыру жолымен энергияны үнемдеу.

Методы исследования (на русском) : Применяемая при реализации научных исследований методология выстроена с соблюдением общепринятых научных подходов, применяются известные и апробированные методы исследований: основные положения математической статистики, теории надежности, таблично-логического метода оценки надежности.

Методы исследования (на казахском) : Ғылыми зерттеулерді жүзеге асыруда қолданылатын әдістеме жалпы қабылданған ғылыми тәсілдерге сәйкес құрылған, белгілі және сыналған зерттеу әдістері қолданылады: математикалық статистиканың негізгі ережелері, сенімділік теориясы, сенімділікті бағалаудың кестелік-логикалық әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : В рамках поставленных задач в процессе реализации проекта в 2022 году получены следующие результаты: 1) Развита теория построения схем ОРУ электрических станций, а именно проведена оценка влияния частоты отказов блоков генератор-трансформатор и линий электропередач на аварийный недоотпуск электроэнергии в схемах ОРУ. 2) Разработаны две новые схемы ОРУ связанных многоугольников (связанный «четырехугольник», связанный «шестиугольник»). 3) Разработана схема централизованного устройства для обеспечения работоспособности схемы ОРУ в аварийных ситуациях и выполнено компьютерное моделирование её работы в программе MATLAB. 4) Изготовлен опытный образец основной части этого устройства. 5) Согласно календарного плана, по теме проекта опубликована статья в рецензируемом отечественном издании, рекомендованном КОКСОН. Опубликована статья в рецензируемом научном издании по научному направлению проекта, имеющем процентиль по Citescore в базе Scopus 61 на момент подачи (22.07.2021). Получен патент Российской Федерации № 2769277. Исходя из вышеизложенного, в научную новизну проекта входят: развитие теории построения схем ОРУ электрических станций; разработка новых схем ОРУ путем ввода дополнительных выключателей и их технико-экономическое сравнение с известными схемами; разработка модели и опытного образца основной части централизованного устройства для обеспечения работоспособности схемы ОРУ в аварийных ситуациях.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жобаны іске асыру процесінде қойылған міндеттер ішінде 2022 жылы мынадай нәтижелер алынды: 1) Электрлік станциялардың АТҚ сұлбалар құрастыру теориясы әзірленді, оның ішінде генератор-трансформатор блоктарының және электр жеткізу желілерінің істен шығу жиілігінің АТҚ сұлбаларындағы электр энергиясының апаттық жеткіліксіз жіберілуіне әсерін бағалау жүргізілді. 2) Байланысты көпбұрыштардың АТҚ-ның екі жаңа сұлбасы құрылды (байланысты "төртбұрыш", байланысты "алтыбұрыш"). 3) Апаттық жағдайларда АТҚ сұлбасының жұмысқа қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін орталықтандырылған сұлбасы жасалды және MATLAB бағдарламасында оның жұмысын компьютерлік модельдеу орындалды. 4) Құрылғының негізгі бөлігінің тәжірибелік үлгісі жасалды. 5) Күнтізбелік жоспарға сәйкес жоба тақырыбы бойынша БССҚЕК ұсынған рецензияланатын отандық басылымда мақала жарияланды. Ұсынылған кезде Scopus базасында Сitescore бойынша 61 процентилі бар жобаның ғылыми бағыты бойынша рецензияланатын ғылыми басылымда мақала жарияланды (22.07.2021). Ресей Федерациясының патенті № 2769277 алынды. Жоғарыда айтылған негізінде, жобаның ғылыми жаңалығына мыналар кіреді: электрлік станциялардың АТҚ сұлбалар құрастыру теориясын әзірлеу; қосымша ажыратқыштарды енгізу арқылы АТҚ жаңа сұлбаларын құру және оларды белгілі сұлбалармен техникалық-экономикалық салыстыру; апатты жағдайларда АТҚ сұлбасының жұмысқа қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін орталықтандырылған құрылғының негізгі бөлігінің моделі мен тәжірибелік үлгісін әзірлеу.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проведенное технико-экономическое сравнение известных и разработанных в 2022 году в проекте схем ОРУ связанных многоугольников показало, что предлагаемый ввод дополнительных выключателей для схем ОРУ КЭС напряжением 330÷750 кВ с воздушными и элегазовыми выключателями при мощности блоков 300÷1200 МВт позволит снизить аварийный недоотпуск электроэнергии на 7÷59 ГВт∙ч/год. Экономический эффект при этом за счет снижения приведенных затрат составит от 1 до 10 млрд. долларов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобада 2022 жылы байланыс көпбұрыштардың белгілі және құрастырлған АТҚ сұлбалардың өткізілген технико-экономикалық салыстыру көрсетті, блоктардың қуаты 300÷1200 МВт кезінде ауа және элегазды ажыратқыштары бар кернеуі 330÷750 кВ КЭС АТҚ сұлбалары үшін ұсынылатын қосымша ажыратқыштарды енгізу, апатты электр энергиясының жеткіліксіз беру 7÷59 ГВт∙сағ/жыл төмендетуге мүмкіндік береді. Бұл ретте келтірілген шығындарды төмендету есебінен экономикалық тиімділік 1-ден 10 млрд. долларға дейін құрайды.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген.

Efficiency (in Russian) : Срок окупаемости для разработанных в 2022 году в проекте схем ОРУ связанных многоугольников с учетом стоимости дополнительно введенных выключателей не превышает 4 месяцев.

Efficiency (in Kazakh) : Жобада 2022 жылы құрастырылған байланыс көпбұрыштардың АТҚ сұлбалардың әрқайсысы үшін қосымша енгізілген ажыратқыштардың құнын ескере отырып өтелу мерзімі 4 айдан аспайды.

Field of application (in Russian) : Результаты проекта могут быть применены и коммерциализованы на любых электрических станциях с напряжением 110÷750 кВ. Потребителями результатов проекта являются электрические станции всего мира, а также научные и проектные организации.

Field of application (in Kazakh) : Жоба нәтижелерін кернеулі 110÷750 кВ кез-келген электрлік станцияларында қолдануға және коммерцияландыруға болады. Жоба нәтижелерінің тұтынушылар бүкіл әлемдегі электрлік станциялары, сондай-ақ ғылыми және жобалық ұйымдар болып табылады.