The object of research, development or design (in Russian) : Самоизливающиеся гидрогеологические скважины

The object of research, development or design (in Kazakh) : Өздігінен ағатын гидрогеологиялық ұңғымалар

Aim of work (in Russian) : Научное обоснование и геоинформационное обеспечение управленческих решений по использованию потенциала напорных подземных вод при фонтанной (на самоизливе) эксплуатации для устойчивого развития сельских территорий Жамбылской области.

Aim of work (in Kazakh) : Жамбыл облысының ауылдық жерлерін тұрақты дамыту үшін шапшымалық (өзінше ағу) пайдалану кезіндегі арынды артезиандық жерасты суларының потенциалын пайладану бойынша ғылыми негіздеу және геоақпараттық басқару шешімдерін қамтамасыз ету.

Методы исследования (на русском) : Методы исследований 1. Анализ фондовых материалов, параметров и проб воды самоизливающихся гидрогеологических скважин. 2. Полевые изыскания с установлением географической привязки самоизливающихся гидрогеологических скважин и оценкой влияния самоизлива на состояние окружающей среды. 3. Химический анализ проб воды из самоизливающихся скважин для оценки возможности их использования для хозяйственно-питьевого водоснабжения и орошения земель. 4. Геоинформационное сопровождение работ для накопления данных о состоянии самоизливающихся скважин и окружающей природной среды (почв, растительности и др.) и оценки потенциала фонтанной (на самоизливе) эксплуатации напорных артезианских подземных вод. 5. Анализ материалов для разработки прогнозных сценариев эксплуатации самоизливающихся скважин с использованием географической информационной системы.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: 1. Өздігінен ағатын гидрогеологиялық ұңғымалардың қор материалдарын, параметрлерін және су үлгілерін талдау. 2. Өздігінен ағатын гидрогеологиялық ұңғымалардың геореференциясын орнату және өздігінен ағуд кезіндегі қоршаған орта жағдайына деген әсерін бағалау арқылы далалық зерттеулер жүргізу 3. Ауыз сумен жабдықтау және жерді суару үшін пайдалану мүмкіндігін бағалау үшін өздігінен ағатын ұңғымалардан алынған су үлгілеріне химиялық талдау жүргізу 4. Өздігінен ағатын ұңғымалардың және табиғи ортаның (топырақтар, өсімдіктер және т.б.) жай-күйі туралы мәліметтерді жинақтау және қысымды артезиан жерасты суларын фонтандық (өздігінен төгілу бойынша) пайдалану мүмкіндігін бағалау жұмыстары бойынша геоақпаратпен қамтамасыз ету. 6. Географиялық ақпараттық жүйені пайдалана отырып, өздігінен ағатын ұңғымаларды пайдаланудың болжамдық сценарийлерін әзірлеуге арналған материалдарды талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Проведены экспедиционные обследования и опробованы самоизливающиеся скважины Жамбылской области с оценкой санитарно-экологического и технического состояния водопунктов. 2. Проанализированы и оценены тенденции изменения упругих и емкостных запасов, возобновляемых ресурсов самоизливающихся артезианских подземных вод под влиянием климатических факторов и антропогенных нагрузок, потенциал их фонтанной эксплуатации, состояние и перспективы их использования для устойчивого развития сельских территорий по административным районам Жамбылской области. 3. Разработаны и созданы геоинформационные базы данных самоизливающихся скважин и напорных артезианских водоносных горизонтов для оценки возможностей их освоения при фонтанной эксплуатации для орошения земель и обводнения пастбищ по административным районам Жамбылской области. 4. Разработана и создана геоинформационно-аналитическая подсистема ресурсов самоизливающихся артезианских подземных вод Жамбылской области для оценки, прогнозирования и принятия управленческих решений по их использованию и охране. 5. Опубликована статья в рецензируемом отечественном журнале Известия НАН РК, входящим в базу данных Scopus Cite Score Tracкer и рекомендованном ККСОН

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Су айдындарының санитарлық-экологиялық және техникалық жағдайын бағалаумен Жамбыл облысының әкімшілік аудандарының өзінше ағатың гидрогеологиялық ұңғымаларын экспедициялық зерттеулермен сынаулар жүргізілді. 2. Климаттық факторлармен антропогендік жүктемелер әсерінен серпімді және сыйымдылық қорларының, суы өздігінен төгілетін артезиандық жерасты суларының жерасты су ресурстарын қалпына келтіру өзгеру тенденциялары, олардың субұрқақ жұмысының потенциалы, Жамбыл облысының әкімшілік аудандарындағы ауылдық аймақтарды тұрақты дамыту үшін оларды пайдалану жағдайы мен болашағы талданды және бағаланды. 3. Жамбыл облысының әкімшілік аудандарындары бойынша суармалы жерлер және суарылатың жайылымдар үшін шапшымалық пайдалану кезінде олардың игеруге бағалау мүмкіндігі үшін суы өздігінен төгілетін ұңғымалар мен арынды артезиандық сулы қабаттардың геоақпараттық деректер базасы жасалынды және құрылды. 4. Бағалау, болжау меноларды пайдалану және қорғау туралы басқару шешімдерін қабылдау үшін Жамбыл облысының суы өздігінен төгілетін артезиандық жерасты су ресурстарының геоақпаратты-аналитикалық ішкі жүйесі жасалынады және құрылады. 5. Scopus Cite Score Tracker дерекқорына енгізілген және БҒСБЛ ұсынған Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының рецензияланатын отандық «Известия» журналында мақала жарияланды

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Общая производительность перспективных для практического использования самоизливающихся скважин Жуалынского района оценивается в 0,147 м3/с.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Тәжірибелік пайдалану үшін перспективалы Жуалы ауданының өздігінен ағатын ұңғымаларының жалпы өнімділігі 0,147 м3/с құрайды.

Level of implementation (in Russian) : По календарному плану работ (пп 2.3 Конечный результат) акт внедрения научно-технической продукции (геоинформационные базы данных, рекомендации для решения проблем, гидрогеологические и другие тематические карты) предусмотрены на 2023 год.

Level of implementation (in Kazakh) : Күнтізбелік жұмыс жоспарына сәйкес (Қорытынды нәтиженің 2.3 тармағы бойынша) ғылыми-техникалық өнімді енгізу актісі (геоақпараттық деректер базасы, есептерді шешу бойынша ұсыныстар, гидрогеологиялық және басқа да тақырыптық карталар) 2023 жылға қарастырылған.

Efficiency (in Russian) : При фонтанной эксплуатации суммарный объем выведенных на поверхность подземных вод из 11 самоизливающихся скважин по Жуалынскому району в течение вегетационного периода оценивается в 1,9431 млн.м3. Этим может быть обеспечен полив 69,4 га земли дополнительно. При фонтанной эксплуатации суммарный объем выведенных на поверхность подземных вод из 3 самоизливающихся скважин по району имени Т. Рыскулова оценивается в 0,5132 млн.м3, чем может быть обеспечен полив 30,7 га сельскохозяйственных культур дополнительно.

Efficiency (in Kazakh) : Субұрқақты пайдалану кезінде Жуалы ауданындағы 11 өздігінен ағатын ұңғымадан жер бетіне шығарылған жерасты суларының вегетациялық кезеңде жалпы көлемі 1,9431 млн.м3 құрайды. Бұл қосымша 69,4 гектар жерді суаруды қамтамасыз ете алады. Субұрқақты пайдалану кезінде Т.Рысқұлов атындағы аудандағы 3 өздігінен ағатын ұңғымадан жер бетіне шығарылған жерасты суларының жалпы көлемі 0,5132 млн м3 болып бағаланды, бұл қосымша 30,7 га егінді суаруды қамтамасыз ете алатын корсетеды.

Field of application (in Russian) : Результаты научно-прикладных исследований представляются в виде справок, тематических карт и практических рекомендаций для государственных органов (Комитеты геологии и по водным ресурсам МЭГПР РК и др.), акимата Жамбылской области и районных акиматов, областных городских и сельских коммунальных предприятия, занимающиеся обеспечением сельскохозяйственного водоснабжения, природоохранных организаций, водопользователей и водопотребителей (жилищно-коммунальные хозяйства, фермерские и крестьянские хозяйства), проектных организаций в области водного хозяйства и гидрогеологии.

Field of application (in Kazakh) : Ғылыми және қолданбалы зерттеулердің нәтижелері мемлекеттік органдарға сертификаттар, тақырыптық карталар мен практикалық ұсынымдар түрінде ұсынылады (ҚР ЭБЖМ Геология және су ресурстары комитеттері және т.б.), сол сияқты Жамбыл облысының әкімдігі және аудандық әкімдіктер, ауыз сумен және ауылшаруашылық сумен жабдықтаумен айналысатын облыстық қалалық және ауылдық коммуналдық кәсіпорындар, табиғатты қорғау ұйымдары, су пайдаланушылар мен су тұтынушылар (тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, шаруа қожалықтары мен шаруалар), су шаруашылығы және гидрогеология саласындағы жобалау ұйымдары, жоғары білім мекемелерге ұсынылады.