The object of research, development or design (in Russian) : древние костные останки людей

The object of research, development or design (in Kazakh) : ежелгі адамдардың сүйек қалдықтары

Aim of work (in Russian) : Изучение геномов возбудителей заболеваний в древних останках человека из некрополей Центрально-Евразийского региона

Aim of work (in Kazakh) : Орталық Еуразия аймағындағы некропольдардан ежелгі адамдардың сүйек қалдықтарындағы ауру қоздырғыштарының геномын зерттеу.

Методы исследования (на русском) : молекулярно-генетические, биоинформатические и статистические

Методы исследования (на казахском) : молекулалық-генетикалық, биоақпарттық және статистикалық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Выделены образцы палео-ДНК 360 древних индивидов с, территории современного Казахстана, России и Кыргызстана, проведено высокопроизводительное секвенирование, проведен биоинформатический скрининг ДНК древних патогенных организмов, определены индивидуальные спектры патогенов. Впервые установлено, что самыми распространенными патогенами древнего мира эпохи бронзы и железного века были микроорганизмы, вызывающие кариес, заболевания десен и других мягких тканей ротовой полости. Отмечены такие паразитарные заболевания, такие как гельминтоз, сальмонеллез, брюшной тиф. Такие опасные заболевания, как гепатит B (HBV), чума (Yersinia pestis), сальмонеллез (Salmonella enterica) выявлены только у единичных индивидов. Проведено детальное исследование древних штаммов HBV и Yersinia pestis. В структуре штамма Y. pestis из некрополя Кызыл впервые установлены обширные делеции, ослабляющие его патогенность. Новым открытием является то, что средневековые штаммы Y. pestis из несторианского кладбища Караджигач являются генетическими предшественниками «Черной смерти» (второй пандемии чумы в Европе).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазіргі Қазақстан, Ресей және Қырғызстанның іргелес аймақтарынан 360 ежелгі жеке тұлғалардан палео-ДНҚ үлгілері бөлініп алынды, жоғары өнімді секвенирлеу жүргізілді, ежелгі патогенді ағзалардың ДНҚ-на биоинформатикалық скрининг жүргізілді, патогендердің жеке спектрлері анықталды. Алғаш рет ежелгі дүниенің қола және темір дәуірінің ең көп таралған қоздырғыштар кариес, қызыл иектің ауруын және ауыз қуысының жұмсақ ұлпаларында ауру тудыратын микроорганизмдер екендігі анықталды. Гельминтоз, сальмонеллез, іш сүзегі сияқты паразиттік аурулар болатындығы байқалды. В гепатиті (HBV), оба (Yersinia pestis), сальмонеллез (Salmonella enterica) сияқты қауіпті аурулар тек жеклеген адамдарда анықталды. HBV және Y. pestis көне штаммдарына егжей-тегжейлі зерттеулер жүргізілді. Қызыл қорымынан табылған Y. pestis штаммының құрылымында алғаш рет оның патогенділігін әлсірететін көлемді делециялар табылды. «Қара өлімнің» (Еуропадағы екінші оба пандемиясы) генетикалық прекурсорлары болатын Караджигач несториандық қорымында табылған Y. pestis ортағасырлық штамдары жаңа ашылым болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : 326 просеквенированных библиотек образцов палео-ДНК.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : секвенирленген 326 палео-ДНҚ үлгілері базасы.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : генетика, микробиология, археология, история

Field of application (in Kazakh) : генетика, микробиология, археология, тарих