The object of research, development or design (in Russian) : рукопись труда «Тарджуман» (XIII-XIV вв.)

The object of research, development or design (in Kazakh) : «Тәржүман...» (XIII-XIV ғғ.) еңбегінің қолжазбасы

Aim of work (in Russian) : Повторное изучение труда «Тарджуман» с оригинала

Aim of work (in Kazakh) : «Тәржүман» еңбегін түпнұсқадан қайта зерделеу

Методы исследования (на русском) : В исследовательской работе используются методы описания, систематизации, группировки, сравнения, сравнительно-исторический, историко-семантический, компонентный/семантический/анализ, сравнительно-типологические методы и методы перевода.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу жұмысында сипаттама жасау, жүйелеу, топтау, салыстыру, салыстырмалы˗тарихи, тарихи-семантикалық, компоненттік /семалық/ талдау, салғастырмалы-типологиялық әдістер мен аударма тәсілдері қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты исследования: В результате реализации проекта написана коллективная монография «Памятник древнекипчакского языка «Тарджуман…»: фонетика, лексика, морфология» (25 печатных листов). Новизна исследования: сравнивались между собой и с оригиналом кыпчакские слова в трудах М.Т. Хоутсмы, А. Курышжанова, Р. Топарлы, А.Н. Гаркавца; проведен сравнительный, сопоставительный анализ фонетики кыпчакского языка на основе его интерпретации на арабском языке и разработана единая транскрипция звуков кыпчакского языка по кириллице, латинским иероглифам; различные транскрипции кыпчакских слов, представленные в предыдущих исследованиях идентифицированы на основе разработанной транскрипции. Комментарии к кыпчакским словам на арабском языке были проанализированы с помощью толковых словарей, изданных в стране мамлюков, и выделены различные значения, приписываемые кыпчакским словам в предыдущих работах. Морфология кипчакского языка сопоставлялась с его арабскими аналогами; «Кипчакско-арабско-казахский словарь» составлен дополнительно к монографии на основе произведения «Тарджуман».

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері: Жобаны жүзеге асыру нәтижесінде «Ескі қыпшақ тілі ескерткіші «Тәржүман...»: фонетикасы, лексикасы, морфологиясы» атты (25 баспа табақ) ұжымдық монография жарияланды; Зерттеу жаңалығы: М.Т.Хоутсма, Ә.Құрышжанов, Р.Топарлы, А.Н.Гаркавец еңбектеріндегі қыпшақ сөздері өзара және түпнұсқамен салыстырылды; Қыпшақ тілінің фонетикасына араб тіліндегі түсіндірмесі негізінде салыстырмалы, салғастырмалы талдау жасалды және кирилл, латын таңбалары бойынша қыпшақ тілі дыбыстарының бірыңғай транскрипциясы әзірленді; Бұған дейінгі зерттулерде берілген қыпшақ сөздерінің әртүрлі транскрипциясы әзірленген транскрипция негізінде бірегейленді; Қыпшақ сөздеріне берілген араб тіліндегі түсіндірмелеріне мәмлүктер елінде жарық көрген түсіндірме сөздіктер арқылы талдау жасалып, бұған дейінгі еңбектердегі қыпшақ сөздеріне берілген әртүрлі мағыналар бірегейленді; Қыпшақ тілінің морфологиясы түсіндірмесінде келген араб тіліндегі баламаларымен салғастырылды; «Тәржүман» еңбегі негізінде монографияға қосымша «Қыпшақша-арабша-қазақша сөздік» құрастырылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Значимость работы: Результаты исследования могут быть источником для тюркологов при транскрипции звуков старокыпчакского языка, изучении исторической фонетики, лексики и морфологии современного казахского языка.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жұмыстың маңыздылығы: Зерттеу жұмысының нәтижелері ескі қыпшақ тілі дыбыстарын транскрипциялауда, қaзіргі қaзaқ тілінің тарихи фонетикасын, лексикасын, морфологиясын зерттеуде түркітaнушылaрғa дереккөз болa aлaды.

Level of implementation (in Russian) : Публикации по календарному плану проекта на 2020-2022 годы. Опубликованы 1 монография, 7 статей в отечественных изданиях с ненулевым импакт-фактором, рекомендованных КОКСОН, 4 статьи представлены на отечественную международную конференцию. Две статьи были опубликованы в журналах, входящих в базу данных Scopus (см. Приложение Ә).

Level of implementation (in Kazakh) : Жобаның 2020-2022 жылдарға жасалған күнтізбелік жоспары бойынша жарияланымдар. 1 монография, БҒССҚК ұсынған отандық нөлдік емес импакт-факторы бар басылымдардағы жарияланымдарда 7 мақала жарияланды, отандық халықаралық конференцияға 4 мақала ұсынылды. Ал скопус базасына енетін журналдарда 2 мақала жарияланды (Қосымша Ә қараңыз)

Efficiency (in Russian) : Результаты исследования могут быть источником для тюркологов при транскрипции звуков старокыпчакского языка, изучении исторической фонетики, лексики и морфологии современного казахского языка.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыстың маңыздылығы: Зерттеу жұмысының нәтижелері ескі қыпшақ тілі дыбыстарын транскрипциялауда, қaзіргі қaзaқ тілінің тарихи фонетикасын, лексикасын, морфологиясын зерттеуде түркітaнушылaрғa дереккөз болa aлaды.

Field of application (in Russian) : Результаты востребованы предназначены для тюркологов, востоковедов, филологов, преподавателей вузов, докторантов, магистрантов и студентов.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу жұмысының нәтижелері түркологтар, шығыстанушы, филологтар мамандар мен жоғары оқу орнынының оқытушылары, студент, магистрант, докторанттар тарапынан сұранысқа ие болады.