The object of research, development or design (in Russian) : Культовые мемориалы, сложенные из сырцового кирпича, являющиеся важными объектами историко-культурного наследия.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Тарихи-мәдени мұраның маңызды объектілері болып табылатын өңделмеген кірпіштен қаланған ғибадат ескерткіштері.

Aim of work (in Russian) : Цифровая реконструкция культовых мемориалов сакрального ландшафта Тенгиз-Коргалжынской впадины. Создание базы данных с научным описанием выявленных сырцовых мавзолеев, обработка полученных данных, создание 3D-моделей и виртуальных реконструкций.

Aim of work (in Kazakh) : Теңгіз-Қорғалжын ойпатының киелі ландшафтының ғибадат ескерткіштеріне цифрлық қайта қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу. Табылған өңделмеген кірпіштен салынған кесенелердің ғылыми сипаттамасымен мәліметтер базасын құру, алынған мәліметтерді өңдеу, виртуалды қайта құру мен 3D модельдер жасау.

Методы исследования (на русском) : Археологические, палеогеографические, ландшафтоведческие, методы дистанционного исследования, компьютерного моделирования, историко-философские, археолого-этнографические методы.

Методы исследования (на казахском) : Археологиялық, палеогеографиялық, ландшафттану, қашықтықтан зерттеу әдістері, компьютерлік модельдеу, тарихи-философиялық, археологиялық-этнографиялық әдістер.

Obtained results and novelty (in Russian) : систематизированы сведения, накопленные по археологии Сарыарки; исследованы истоки и эволюция культовой архитектуры Сарыарки, составлена карта базы данных по сырцовым мавзолеям Тенгиз-Коргалжынского региона; проведено археологическое разведочное обследование в Тенгиз-Коргалжынском регионе, были обследованы берега озера Тенгиз, рек Кон и Куланотпес; описана методика трехмерного документирования и визуализации, сделано архитектурное описание исследованных сырцовых мавзолеев. Созданы трехмерные модели мавзолеев, визуализированные различными способами, постобработка полученных данных. Это работа была выполнена при участии зарубежного исполнителя – Михаила Вавулина, научного сотрудника лаборатории социально-антропологических исследований Томского государственного университета.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сарыарқаның археологиясы бойынша жинақталған мәліметтер жүйеленді; Сарыарқаның ғұрыптық сәулет өнерінің шығу тегі мен эволюциясы зерттелді, Теңіз-Қорғалжын өңірінің шитті кесенелері бойынша деректер базасының картасы жасалды; Теңіз-Қорғалжын аймағында археологиялық барлау зерттеуі жүргізілді; Теңіз көлінің, Қон және Құланөтпес өзендерінің жағалаулары зерттелді; үш өлшемді құжаттама және визуалдау әдістемесі сипатталды; зерттелген өңделмеген кірпіштен салынған кесенелерге сәулеттік сипаттама жасалды. Әртүрлі тәсілдермен бейнеленген кесенелердің үш өлшемді модельдері жасалды, алынған деректер кейінгі өңдеуден өтті. Бұл жұмыс шетелдік орындаушы – Томск мемлекеттік университетінің әлеуметтік-антропологиялық зерттеулер зертханасының ғылыми қызметкері Михаил Вавулиннің қатысуымен жүргізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : За 2022 г. опубликовано 4 статьи, из них – 2 в журналах, входящих в базу Scopus, 2 – в журнале, рекомендованном КОКСОН, принято участие в 2 международных научно–практических археологических конференциях, 1 Международной археологической полевой школе. В выполнении проекта принимают участие молодые специалисты и магистранты специальности «Археология и этнология» ЕНУ им. Л.Н. Гумилева. Ссылка на скачивание 3D – моделей https://sketchfab.com/k.a.akishevinstitute

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 2022 жылы 4 мақала жарияланды, оның ішінде 2– Scopus базасына кіретін журналдарда, 2 - БҒСБК ұсынған журналда, 2 халықаралық ғылыми-практикалық археологиялық конференцияға, 1 Халықаралық археологиялық далалық мектепке қатысу. Жобаны жүзеге асыруға Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ «Археология және этнология» мамандығының жас мамандары мен магистранттары қатысуда.

Level of implementation (in Russian) : Материалы исследования готовы к использованию. Значимым результатом работы над проектом стала успешная защита магистерской диссертации на тему: «Культовая архитектура cтепной Сарыарки: проблема генезиса и эволюция» исполнителем проекта Гайса А.М.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу материалдары пайдалануға дайын. Жобаның орындаушысы Ғайса А.М.-ның «Сарыарқа даласының культ архитектурасы: генезисі мен эволюциясы мәселесі» тақырыбындағы магистрлік диссертациясын сәтті қорғауы жоба бойынша жұмыстың маңызды нәтижесі болды.

Efficiency (in Russian) : Сохранение памятников сырцовой архитектуры степи в цифровом формате – настоятельная необходимость, т.к. мы имеем исчезающий вид позднесредневекового мемориального зодчества, ведущего свое начало с древних эпох. В результате получена база данных по памятникам определенной локальной территории, насыщенной сырцовой культовой архитектурой. Обоснована необходимость включения этой сакральной территории в список охраняемых историко–культурных ландшафтов республиканского значения. Социально-экономический эффект связан с реконструкцией духовной культуры и истории хозяйственного освоения степного Казахстана. Применимость научных результатов заключаются в разработке рекомендаций по сохранению и бережному использовании сакральных территорий как национального достояния и условия развития познавательного и научного туризма, делового бизнеса, мест проведения международных встреч, форумов.

Efficiency (in Kazakh) : Даланың шитті архитектурасының ескерткіштерін сандық форматта сақтау – қажеттілік болып табылады, себебі бұлар өз бастауын ежелгі дәуірлерден алатын кейінгі ортағасырлық мемориалдық сәулет өнерінің жоғалып бара жатқан түрі болып табылады. Нәтижесінде шитті архитектурасына қанық белгілі бір жергілікті аймақтың ғұрыптық ескерткіштері бойынша деректер базасы алынатын болады. Бұл киелі аймақты республикалық маңызы бар күзетілетін тарихи-мәдени ландшафттар тізіміне қосу қажеттілігі негізделетін болады. Әлеуметтік-экономикалық әсері далалық Қазақстанның рухани мәдениеті мен тарихын шаруашылық игерумен байланысты. Ғылыми нәтижелердің қолданылуы киелі аймақтарды ұлттық мұра және танымдық және ғылыми туризм, іскерлік бизнес, халықаралық кездесулер мен форумдар өткізілетін орындар ретінде сақтау және ұқыпты пайдалану бойынша ұсыныстар дайындауда болып табылады.

Field of application (in Russian) : Научно-исследовательские институты, музеи и центры, занимающиеся исследованием археологии, истории архитектуры, культуры; вузы, где ведется подготовка археологов, этнографов, историков.

Field of application (in Kazakh) : Археологияны, архитектураның тарихын, мәдениетті зерттеумен айналысатын ғылыми-зерттеу институттары, музейлер мен орталықтар; археологтар, этнографтар, тарихшылар дайындайтын жоғарғы оқу орындары.