The object of research, development or design (in Russian) : коллекционные и выделенные штаммы бактерий, микроводорослей, микроскопических грибов из различных объектов окружающей среды, лишайники, биопрепараты

The object of research, development or design (in Kazakh) : қоршаған ортаның әртүрлі нысандарының бактериялары, микробалдырлары мен микроскопиялық саңырауқұлақтарының коллекциялық штаммдары мен оқшауланған штамдар, қыналар, биопрепараттар

Aim of work (in Russian) : Является создание и пополнение коллекции промышленно-ценных микроорганизмов Республиканской коллекции микроорганизмов для сохранения биологического разнообразия и обеспечения их востребованности в биотехнологии, медицине и сельском хозяйстве

Aim of work (in Kazakh) : Биологиялық әртүрлілікті сақтау мен биотехнология, медицина және ауыл шаруашылығы салаларындағы сұранысты қамтамасыз ету үшін Республикалық микроорганизмдер коллекциясының өнеркәсіптік құнды микроорганизмдер коллекциясын құру және толықтыру

Методы исследования (на русском) : микробиологические, биотехнологические, биохимические, молекулярно-биологические, гидробиологические, биоинформатические

Методы исследования (на казахском) : микробиологиялық, биотехнологиялық, биохимиялық, молекулалық биологиялық, гидробиологиялық, биоинформатикалық

Obtained results and novelty (in Russian) : Создана электронная база данных геномных последовательностей, проведено выделение ДНК 625 образцов. Проведены сличительные испытания. Полученные сличительные результаты оказались близки тем, что зафиксировано в РКМ. Установлен программный пакет BLAST+ (BasicLocalAlignmentSearchTool) согласно инструкции с сайта NCBI (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK52640). Выделено 47 видов и отобрано 14 активных видов грибов из лишайников с антимикробными и антифунгальными свойствами. Определены антимикробные свойства различных фракций и полученной смеси по отношению условно-патогенным микроорганизмам: Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Serrata marcescens, Candida albicans. Определены антивирусные свойства грибковых клеток на моделях короновируса парамиксовируса и вируса гриппа птиц. Выделено биологическое активное вещество, которое обладает антимикробной и антивирусной способностью 2-метилантрахинон. Разработан биопрепарат на основе консорциума КВ4 для биоочистки водоемов на основе выделенных штаммов: Pseudomonas extremorientalis БС-4 В-РКМ 0957, Arthrobacter nicotinovorans БТ-2 В-РКМ 0956, Serratia marcescens БТ-4 В-РКМ 0955, Chryseobacterium gleum У1-2ж В-РКМ 0958. Проведена отработка технологических параметров методом поверхностного и глубинного культивирования штаммов консорциума для получения и изучения действия биопрепарата.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Геномдық тізбектердің электронды базасы құрылды, 625 үлгінің ДНҚ экстракциясы жүргізілді. Салыстырмалы сынақтар жүргізілді. Алынған салыстырмалы нәтижелер RCM-де тіркелген нәтижелерге жақын болды. BLAST+ бағдарламалық пакеті (BasicLocalAlignmentSearchTool) NCBI веб-сайтындағы нұсқауларға сәйкес орнатылды (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK52640). Микробқа қарсы және саңырауқұлаққа қарсы қасиеттері бар қыналар арасынан саңырауқұлақтардың 47 түрі анықталып, 14 белсенді түрі таңдалды. Түрлі фракциялардың және алынған қоспаның микробқа қарсы қасиеттері шартты микроорганизмдерге қатысты анықталды: ішек таяқшасы, алтын стафилококк, Serrata marcescens, Candida albicans. Саңырауқұлақ жасушаларының вирусқа қарсы қасиеттері парамиксовирус коронавирусы мен құс тұмауы вирусының үлгілері бойынша анықталды. Микробқа қарсы және вирусқа қарсы қабілетке ие 2-метилантрахинон биологиялық белсенді зат бөлініп алынды. Оқшауланған штаммдар негізінде су объектілерін биотазарту үшін KV4 консорциумы негізіндегі биопрепарат әзірленді: Pseudomonas extremorientalis BS-4 V-RKM 0957, Arthrobacter nicotinovorans BT-2 V-RKM 0956, Serratia marcescens VRKM59, Chryseobacterium gleum U1-2zh V -RKM 0958.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : По результатам исследований опубликованы 4 статьи в рейтинговых журналах индексируемых в Web of Science, 2 статьи направлены в журналы индексируемые в Scopus, что в свою очередь улучшит позиции Казахстана в рейтинге Глобального индекса конкурентоспособности Всемирного экономического форума по индикатору «Способность к инновациям»

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері бойынша Web of Science индекстелетін рейтингтік журналдарда 4 мақала жарияланды, 2 мақала Scopus индекстелетін журналдарға жіберілді, бұл өз кезегінде "инновацияларға қабілеттілік"индикаторы бойынша Дүниежүзілік экономикалық форумның Жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексі рейтингінде Қазақстанның позициясын жақсартады

Level of implementation (in Russian) : По результатам исследований получены 3 патента на полезную модель и поданы 2 заявки в Евразийское патентное ведомство, опубликовано 21 статья и 2 монографии, разработано методическое пособие «Комплексные подходы в мониторинге и биочистке поверхностных водоемов северного региона для улучшения качества окружающей среды», разработаны 3 биопрепарата, что свидетельствует об высокой степени внедрения.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері бойынша пайдалы модельге 3 патент алынды және Еуразиялық патенттік ведомствоға 2 өтінім берілді, 21 мақала мен 2 монография жарияланды, "қоршаған ортаның сапасын жақсарту үшін Солтүстік өңірдің жер үсті су айдындарын мониторингілеу мен био тазартудағы кешенді тәсілдер" әдістемелік құралы әзірленді, 3 биопрепарат әзірленді, бұл енгізудің жоғары дәрежесін көрсетеді.

Efficiency (in Russian) : Эффективность проекта ПЦФ подтверждена полученными результатами отраженными в заключительном отчете (объем 172 стр., приложении 23, рисунков 77, таблиц 46, источников 94) согласно календарного плана и актом мониторинга хода реализации и результативности научных, научно-технических проектов, программ от 01 сентября 2022 г.

Efficiency (in Kazakh) : ПЦФ жобасының тиімділігі күнтізбелік жоспарға және 2022 жылғы 01 қыркүйектегі ғылыми, ғылыми-техникалық жобалардың, бағдарламалардың іске асырылу барысы мен нәтижелілігіне мониторинг актісіне сәйкес қорытынды есепте (көлемі 172 бет, 23-қосымша, 77-сурет, 46-кесте, 94-көздер) көрсетілген алынған нәтижелермен расталды.

Field of application (in Russian) : микробиология, биотехнология, молекулярная биология, медицина, экология, гидробиология, сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : микробиология, биотехнология, медицина, экология, гидробиология, ауыл шаруашылығы