The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследований – неоднородная шерсть (пух) казахских грубошерстных коз, неоднородная полугрубая шерсть горно-алтайской пуховой породы и помесей по советской шерстной породе

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі – қазақы қылшық жүнді ешкілердің біртекті емес жүні (түбіті), горно-алтай түбітті ешкі тұқымының және советтік жүнді ешкі тұқымы бойынша будандардың біртекті емес жартылай қылшықты жүні.

Aim of work (in Russian) : Цель исследования – усовершенствование способов получения нового для республики шерстной продукции в виде товарного козьего пуха (очищенный от остевых волокон), при традиционном ручном методе - стимулированием у козы искусственной линьки пуховых волокон, а при испытанной ранее промышленной технологии - корректировкой кратности прочеса шерсти и технических параметров кардочесальных машин.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеу мақсаты – тауарлық ешкі түбіті (қылшықтардан тазартылған) түріндегі республика үшін жаңаша жүн өнімін алу әдістерін жетілдіру: қолмен тарау әдісі бойынша түбітті талшықтарды жасанды жолмен түлетуді ынталандыру, ал ертеректе сыналған өнеркәсіптік технология бойынша жүнді тарау реттілігін және кардты тарау машиналарының техникалық параметрлерін түзеу.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования: аналитический, сравнительный и экспериментальный.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: сараптамалық, салыстырмалы және тәжірибелік.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты исследований: По методу ручной чески установлено, что использование гребенки зарубежного образца обеспечивает повышение выхода пуха на 12,2% и снижение в нем остаточного содержания остевых волокон на 2,3%, но производительность труда ниже на 23%, по сравнению с традиционным методом чески и использованием гребенки усовершенствованной формы. Результаты ручного метода производства пуха показали, что наибольший выход характерен для чистопородного и помесного молодняка горно-алтайской породы, в зависимости от методов чески, 215-228 и 148 г. По помесному молодняку и маткам по советской шерстной породе этот показатель составил, соответственно, 124 и 234 г, а по казахским грубошерстным козам 84-92 и 114-128 г. Качественные показатели по механизированным методом получения пуха, произведенного из шерсти коз горно-алтайской пуховой породы при технологии 6-ти кратного прочеса соответствовала пуху кашгор по стандарту международного рынка ISO|FDIS 17751. Также установлено, что пух из шерсти всех трех изучаемых пород, при производстве на основе техологии 4-х кратного прочеса соотвествует требованиям стандарта «Пух козий немытый классированный. Технические условия», утвержденного для республик СНГ.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері: Ешкілерді қолмен тарау әдісі бойынша анықталғандай, дәстүрлі тарау әдісін және жетілдірілген тарақ нұсқасын пайдаланумен салыстырғанда шетелдік нұсқадағы тарақты пайдалану түбіт шығымын 12,2%-ға арттырып, қылшықты түктердің қалдық мөлшерін 2,3%-ға азайтты, бірақ еңбек өнімділігі 23%-ға төмендеді. Түбітті қолмен тарау нәтижесінде ен жоғарғы түбіт шығымы горно-алтай тұқымының асыл тұқымды және будан ешкілеріне тән екендігі анықталды. тарау әдістеріне байланысты 215-228 және 148 г. Советтік жүнді ешкілердің будан төлі мен аналықтарында бұл көрсеткіш тиісінше 124 және 234 г, ал қазақы ешкілерде 84-92 және 114-128 г құрады. Механикалық әдіс бойынша сыналған горно-алтай түбітті ешкілерінің жүнін 6 рет тарау технологиясы бойынша алынған түбіттің сапалық көрсеткіштері ISO|FDIS 17751 халықаралық нарық стандарты аясында кашгор түбітіне сай келеді. Сонымен қатар зерттелген 3 ешкі тұқымының жүнін 4 рет тарау нәтижесінде алынған түбіт ТМД елдерінде бекітілген «Жуылмаған, класталған ешкі түбіті. Техникалық талаптар» стандартының талаптарына сай келетіні анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные и технико-экономические показатели: - пух из шерсти грубошерстных коз: тонина 16,9 мкм, длина 33 мкм, остаточное содержание ости 7,5%. Относится к классу - Пух 1 чески, подклассу – Тонкий. Себестоимость 1 кг - 46,9$. Длина пуха соответствует пределам для аппаратного типа прядения; - пух из шерсти помесных шерстных коз по советской шерстной породе: тонина 20,4 мкм, длина 78 мм, остаточное содержание ости 5,7%. Относится к классу - Пух 1 чески, подклассу – Средний. Себестоимость 1 кг - 22,2$. Длина пуха соответствует пределам для камвольного типа прядения; - пух из шерсти коз горно-алтайской породы от 6-ти кратного прочеса шерсти: тонина 19,4 мкм, длина 71,2 мкм, остаточное содержание ости 1,9%. Относится по стандарту ISO|FDIS 17751 к пуху кашгор. Себестоимость 1 кг - 34,4$. Длина пуха соответствует пределам для камвольного типа прядения.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі конструктивтік және техникалық-экономикалық көрсеткіштер: - қылшық жүнді ешкілердің жүнінен алынған түбіт: жіңішкелігі 16,9 мкм, ұзындығы 33 мкм, қалдық құрамы 7,5%. Бірінші таралған класқа, оның ішінде – жіңішке. Өзіндік құны 1 кг-46,9 доллар. Түбіттің ұзындығы аппараттық иірімжіп өндіруге сәйкес келеді; - советтік ешкі тұқымынан алынған түбіт: жіңішкелігі 20,4 мкм, ұзындығы 78 мм, қалдық құрамы 5,7%. Бірінші таралған класқа, оның ішінде – орташа. Өзіндік құны 1 кг-22,2 доллар. Түбіттің ұзындығы камвольді иірімжіп өндіруге сәйкес келеді; - Таулы-Алтай тұқымды ешкілердің жүнін 6 рет тарағаннан алынған түбіт : тонинасы 19,4 мкм, ұзындығы 71,2 мкм, қалдық құрамы 1,9%. ISO|FDIS 17751 стандартына сәйкес қашқор түбітіне жатады. Құны 1 кг-34,4 доллар. Түбіттің ұзындығы камвольді иірімжіп өндіруге сәйкес келеді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Эффективность: По видам пуха, ориентированного на внутренний рынок, наименьшая себестоимость характерна для продукции из отходов шерсти коз горно-алтайской породы. Отнсительно низкая себестоимость производства пуха от помесных коз по советской шерстной породе - 22,2$ за 1 кг, что обеспечено более низкой стоимостью их шерсти. Наиболее высокая - производство пуха из шерсти казахских грубошерстных коз - 46,9$ за 1 кг, что 23,0$ или в 2 раза выше себестоимости пуха из аналогичной по стоимости шерсти коз горно-алтайской породы. Это результат качественных особенностей грубой шерсти, а именно низкого уровня выхода пуха, почти в 2 раза ниже чем у коз горно-алтайской породы.

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділігі: Ішкі нарыққа бағытталған түбіт түрлеріңнің арасында ең төменгі өзіндік құн горно-алтай ешкілерінің жүн қалдықтарынан алынған өнімге тән. Советтік жүнді ешкі тұқымы бойынша будандардан түбіт өндірудің өзіндік құны салыстырмалы түрде төмендеу – 1 кг - 22,2$. Бұған олардың жүнін сатып алу бағаларының төмендігі әсер етті. Қазақы қылшық жүнді ешкілердің жүнінен түбіт өндірудің өзіндік құны – ең жоғары: 1 кг - 46,9$. Бұл бағасы бірдей горно-алтай ешкілерінің жүнінен түбіт өндірумен салыстырғанда 23,0$-ға немесе 2 есе қымбат. Бұған қылшық жүннің сапалық көрсеткіштері әсер етті, атап айтқанда горно-алтай ешкілерімен салыстырғанда 2 есе төмен түбіт шығымы.

Field of application (in Russian) : Область применения: отечественные предприятия по первичной обработке шерсти.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы: жүнді алғашқы өңдеумен айналысатын отандық кәсіпорындар.