Inventory number IRN Number of state registration
0322РК00089 AP09258966-KC-22 0121РК00102
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 7
International publications: 5 Publications Web of science: 1 Publications Scopus: 1
Patents Amount of funding Code of the program
0 22983449 AP09258966
Name of work
Исследование стохастической обратной задачи Гельмгольца и устойчивости заданного интегрального многообразия
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Тлеубергенов Марат Идрисович
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
"Институт математики и математического моделирования"
Abbreviated name of the service recipient ИМММ
Abstract

Объектом исследования являются стохастические дифференциальные уравнения, разностно-динамические системы.

Зерттеу нысаны стохастикалық дифференциалдық теңдеулер, айырымды-динамикалық жүйелер болып табылады.

Цель работы состоит в разработке методов решения обратной задачи Гельмгольца и задачи устойчивости аналитически заданного интегрального многообразия при наличии случайных возмущений.

Жұмыстың мақсаты кездейсоқ түрткі болғанда Гельмгольц стохастикалық кері есебін және аналитикалық түрде берілген бағдарламалық көпбейненің орнықтылық есебін шешудің әдістерін жасауда болып табылады.

В работе использованы методы качественной теории дифференциальных уравнений, методы стохастического анализа, методы аналитической механики и метод функций Ляпунова.

Жұмыста дифференциалдық теңдеулердің сапалық теориясы әдістері, стохастикалық талдау әдістері, аналитикалық механика әдістері және Ляпунов функциялар әдісі қолданылған.

Решена стохастическая задача Гельмгольца в классе дифференциальных уравнений эквивалентных в среднем и в среднем квадратическом. По заданным линейным стохастическим уравнениям Ито второго порядка построены уравнения лагранжевой структуры как в пространстве моментных функций первого порядка, так и в пространстве моментных функций второго порядка. В этих пространствах получены необходимые и достаточные условия прямого и непрямого представления лагранжиана. Решена стохастическая задача Гельмгольца с ограничениями, линейно зависящими от скоростей: a) прямая задача Гельмгольца для стохастической системы Чаплыгина; b) косвенная задача Гельмгольца для стохастической неголономной системы. Получены достаточные условия устойчивости программного многообразия систем управлений с учетом как внешней нагрузки, так и с учетом тахометрической связи. Путем построения функций Ляпунова для системы в канонической форме получены достаточные условия абсолютной устойчивости программного многообразия, в виде некоторого равенства. Получены достаточные условия тотальной устойчивости решения нелинейных разностно-динамических систем. Получены достаточные условия тотальной устойчивости состояния, определяемого решением разностно-динамической системы с возмущениями по отношению к заданным возмущениям. Новизна постановки обратной задачи Гельмгольца заключается в дополнительном предположении о наличии случайных возмущающих сил.

Орташалық және квадраттық орташалық эквивалентті дифференциалдық теңдеулер класында стохастикалық Гельмгольц есебі шешілді. Берілген екінші ретті Ито сызықтық стохастикалық теңдеулеріне сәйкес Лагранж құрылымының теңдеулері бірінші ретті моменттік функциялар кеңістігінде де, екінші ретті моменттік функциялар кеңістігінде де құрастырылды. Бұл кеңістіктерде лагранжианды тікелей және жанама түрде көрсету үшін қажетті және жеткілікті шарттары алынды. Жылдамдықтан сызықты тәуелді шектеулері бар дифференциалдық теңдеудер класында стохастикалық Гельмгольц есебі шешілді, а) Чаплыгин стохастикалық жүйесі үшін Гельмгольц тура есебі; ә) стохастикалық голономды емес жүйе үшін Гельмгольц жанама есебі. Сыртқы жүктеуді және тахометриялық байланысты ескере отырып, басқару жүйелерінің бағдарламалық көпбейнесінің орнықтылығының жеткілікті шарттары алынды. Жүйе үшін Ляпунов функцияларын канондық формада құру арқылы бағдарламалық көпбейнесінің абсолютті орнықтылығының жеткілікті шарттары қандай да бір теңдік түрінде алынды. Бейсызық айырымды-динамикалық жүйелердің шешімдерінің тоталды орнықтылығының жеткілікті шарттары алынады. Берілген ауытқұларға қатысты ауытқулары бар айырымды-динамикалық жүйенің шешімімен анықталатын күйдің толық тұрақтылығы үшін жеткілікті шарттары алынған. Гельмгольц кері есепбінің қойылуының жаңалығы, кездейсоқ түрткілеуші күштердің болуы қосымша болжамдалуында.

Результаты исследования носят теоретический характер и конечным результатом предполагаются публикации, в том числе и в высокорейтинговых научных журналах.

Зерттеу нәтижелерінің теориялық маңызы бар және соңғы нәтижесі жарияланым болуы болжанылады, оның ішінде жоғары рейтингті журналдарда.

Исследование фундаментальное и его результаты внедряются в практику в виде докладов на конференциях, публикаций результатов и лекций для обучения в этом направлении.

Зерттеу іргелі болып табылады және оның нәтижелері конференцияларда баяндамалар, нәтижелерді жариялау және осы бағытта оқыту үшін лекциялар түрінде тәжірибеде қолданылады.

Исследование фундаментальное и может найти применение при математическом моделировании динамики реальных процессов.

Зерттеу іргелі болып табылады және оны нақты процестердің динамикасын математикалық модельдеуде қолдануға болады.

Результаты исследования носят теоретический характер и могут быть использованы при построении математических моделей динамики реальных процессов с учетом действия случайных возмущающих сил.

Зерттеу нәтижелерінің теориялық маңызы бар және кездейсоқ түрткілеуші күштерді ескере отырып нақты үдерістердің динамикасының математикалық моделдерін тұрғызуда пайдалануға болады.

UDC indices
517.925, 519.21
International classifier codes
27.29.17; 27.35.30;
Key words in Russian
Обратные задачи динамики; задача Гельмгольца; устойчивость; интегральное многообразие; стохастические дифференциальные уравнения;
Key words in Kazakh
Динамиканың кері есептері; Гельмгольц есебі; орнықтылық; интегралдық көпбейне; стохастикалық дифференциалдық теңдеулер;
Head of the organization Садыбеков Махмуд Абдысаметович д.ф.-м.н. / профессор
Head of work Тлеубергенов Марат Идрисович Доктор физико-математических наук / профессор