The object of research, development or design (in Russian) : Направления развития лингвоэкологии, методологическая основа лингвоэкологического образования

The object of research, development or design (in Kazakh) : Лингвоэкологияның даму бағыттары, лингвоэкологиялық білім берудің әдіснамалық негізі

Aim of work (in Russian) : Разработка модели лингвоэкологического образования путем определения лингвоэкологических проблем, предложить методику формирования лингвоэкологической компетентности обучающихся.

Aim of work (in Kazakh) : Білім беру жүйесіндегі лингвоэкологиялық мәселелерді анықтау арқылы лингвоэкологиялық білім берудің моделін жасау және білімгерлердің лингвоэкологиялық құзыреттілігін қалыптастыру әдістемесін ұсыну

Методы исследования (на русском) : Методологическую основу составили исследовании в общей и казахской языкознании касающиеся языковых процессов, сохранения языка, обучения речевой культуре, формирования языковой личности, экстралингвистических и интралингвистических факторов, влияющие на язык; в ходе исследования были использованы теоретические методы (анализ, обобщение, наблюдение) эмпирические методы (проведение эколингвистического мониторинга, педагогический эксперимент).

Методы исследования (на казахском) : Зерттеудің әдіснамалық негізін тілге ықпал ететін сыртқы және ішкі факторлар, тілдік үдерістер, тілді қорғау, сөз мәдениетін меңгерту, тілдік тұлға қалыптастыру мәселелеріне қатысты жалпы тіл біліміндегі, қазақ тіл біліміндегі зерттеулер құрады және зерттеу барысында теориялық әдістер (талдау, жалпылау, бақылау) эмпирикалық әдістер (эколингвистикалық мониторинг жүргізу, педагогикалық эксперименті) қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Уточнены теоретические проблемы, определены этапы и направления развития экологии казахского языка; выявлены направления лингвоэкологических суждений Алашской интеллигенции; составлена аннотационная библиография научных трудов по лингвоэкологии; даны определения основным понятиям лингвоэкологии и проведен анализ языковой среды обучающихся на лингвоэкологическом аспекте; выявлены экстралингвистические и интралингвистические факторы, способствующие развитию языковой личности обучающихся, даны характеристики структурных компонентов дидактической единицы «лингвоэкологическая компетентность»; определены философские, психологические и педагогические основы преподавания экологии языка, систематизированы эффективные методы и приемы, разработан учнбно-методический комплекс лингвоэкологического образования, представлен модель лингвоэкологического образования, который обеспечить здоровую языковую среду.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақ тілі экологиясының теориялық мәселелері дәйектелді, даму кезеңдері, бағыттары айқындалды; Алаш зиялыларының лингвоэкологиялық пайымдауларының бағыттары анықталды; лингвоэкологияға арналған ғылыми еңбектердің аннотациялық библиографиясы жасалды; лингвоэкологияның негізгі ұғымдарына анықтама берілді және білімгерлердің тілдік ортасына лингвоэкологиялық тұрғыда талдау жасалды; білімгерлер тілдік тұлғасының дамуына ықпал ететін экстралингвистикалық және интралингвистикалық факторлар анықталды, «лингвоэкологиялық құзыреттіліктің» құрамдас бөліктері сипатталды, тіл экологиясын оқытудың философиялық, психологиялық және педагогикалық негіздері айқындалды; лингвоэкологияны меңгертудің әдіс-тәсілдері жүйеленіп, оқу-әдістемелік кешені дайындалды; білім беруде саламатты тілдік ортаны қамтамасыз ететін лингвоэкологиялық білім беру модель ұсынылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные результаты систематизирует основные понятия, термины лингвоэкологии; дополняет теоретическую и эмпирическую базу данных лингвоэкологии; служит основой анализу виртуальной коммуникации экологичном/неэкологичном модусе, внедрит в научный оборот дидактическое понятие «лингвоэкологическая компетентность»; позволит исследовать проблемы преподавания экологии языка.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған зерттеу нәтижелері лингвоэкологияның басты ұғымдарын, терминдерін жүйелейді; лингвоэкологияның теориялық және эмпирикалық мәліметтер базасын толықтырады; виртуалды қатысымды экологиялық/экологиялық емес модусында талдауға негіз болады, «лингвоэкологиялық құзыреттілік» дидактикалық ұғымы ғылыми айналымға енгізіледі; тіл экологиясы мәселелерін оқытуды зерттеуге мүмкіндік береді. Болашақ мектеп мұғалімдерінің кәсіби құзыреттілігін айқындауда пайдаланылады.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения: опубликованы: 1 учебное пособие, 1 монография, разработан 1 электронный словарь, статьи: 3 – в зарубежном научном журнале с ненулевым импакт-фактором; 7 – в изданиях, рекомендованных ККСОН МОН РК; 21 – в материалах международной научно-практической конференции; 5 – в изданиях базы РИНЦ, 3 – в периодических изданиях; результаты исследования обсуждены в международном научном семинаре «Лингвистическая экология в коммуникативных практиках», в цикле лекций на тему «Лингвоэкология современного казахского языка», подготовлены и защищены магистерские диссертации на тему «Языковая агрессия школьников и методика его профилактики», «Языковое сознание: теория и парадигма», дипломные работы на тему «Концепт «ложь» в казахском языке», «Языковая манипуляция в медиатекстах».

Level of implementation (in Kazakh) : 1 оқу-әдістемелік құрал, 1 монография шығарылды, 1 электронды сөздік жасалды; нөлдік емес импакт-факторлы шетелдік ғылыми журналда 1 мақала; ҚР БҒССБК ұсынған басылымдарда 7 мақала; халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдарында 21 мақала; РҒДИ базасындағы басылымдарда 5 мақала, мерзімді басылымдарда 3 мақала жарияланды; «Лингвистическая экология в коммуникативных практиках» атты халықаралық ғылыми семинарда, «Қазақ лингвоэкологиясының өзекті мәселелері» атты республикалық семинарда талқыланды; «Қазіргі қазақ тілінің лингвоэкологиясы» атты дәрістер циклында баяндама жасалды; «Оқушылардың тілдік агрессиясы және оның алдын алу әдістемесі», «Тілдік сана: теориясы мен парадигмасы» тақырыптарында магистрлік диссертациялар, «Қазақ тіліндегі «өтірік» концептісі», «Медиамәтіндердегі тілдік манипуляция» тақырыбында дипломдық жұмыстар дайындалып қорғалды.

Efficiency (in Russian) : Результаты исследования внесут огромный вклад в систематизацию ключевых понятий, терминов экологии казахского языка и развитие лингвоэкологических исследований; дополнит теоретическую и эмпирическую базу данных, касающуюся лингвоэкологии; сформирует термины; в научный оборот будет внедрен дидактическое понятие «лингвоэкологическая компетентность»; позволит исследовать проблемы преподавания экологии языка. Служит основой для анализа виртуального общения в экологическом/не экологическом модусе, будут использованы в определении профессиональной компетентности учителей будущей школы. Внедрение подготовленного курса «Лингвоэкология» в учебный процесс способствует подготовке кадров, адаптированных к глобальной конкуренции в области гуманитарного образования. Также используется в полиязычном образовании для сохранения языкового баланса, определения педагогических условий формирования полиязычной личности и реализации трехъязычной языковой политики.

Efficiency (in Kazakh) : Жоба нәтижелері қазақ тілі экологиясының басты ұғымдарын, терминдерін жүйелеуге және лингвоэкологиялық зерттеулерді дамытуға үлес қосады; қазақ лингвоэкологиясына қатысты теориялық және эмпирикалық мәліметтер базасын толықтырады; «лингвоэкологиялық құзыреттілік» дидактикалық ұғымы ғылыми айналымға енгізіледі; тіл экологиясы мәселелерін оқытуды зерттеуге мүмкіндік береді. Виртуалды қатысымды экологиялық/экологиялық емес модусында талдауға негіз болады. Болашақ мектеп мұғалімдерінің кәсіби құзыреттілігін айқындауда пайдаланылады; жоба аясында білім беру үдерісіне енгізілген «Лингвоэкология» курсы гуманитарлық білім саласында жаһандық бәсекелестікке бейімделген кадрларды дайындауға үлесін тигізеді. Сондай-ақ көптілді білім беруде тілдік балансты сақтау, көптілді тұлға қалыптастырудың педагогикалық шарттарын анықтау және үштұғырлы тіл саясатын іске асыруда пайдаланылады.

Field of application (in Russian) : Полученные результаты исследования используются на лекциях по дисциплинам «Стилистика казахского языка», «Культура речи», «Новые направления языкознания», а также используется в работе Управления по развитию языков Алматинской области для эффективной реализации направления «Сохранение национальной идентичности» программы «Рухани жаңғыру».

Field of application (in Kazakh) : Алынған зерттеу нәтижелері «Қазақ тілінің стилистикасы», «Сөйлеу мәдениеті», «Тіл білімінің жаңа бағыттары» пәндері бойынша дәріс оқуда қолданылады, сондай-ақ облыста тіл саясатын тиімді жүргізу үшін, «Рухани жаңғыру» бағдарламасын іске асырудың «Ұлттық бірегейлікті сақтау» бағытын тиімді іске асыруда Алматы облысы Тілдерді дамыту жөніндегі басқармасының жұмысында пайдаланылады.