Inventory number IRN Number of state registration
0222РК00609 AP08856359-OT-22 0120РК00447
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 1
International publications: 2 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 2
Number of books Appendicies Sources
1 1 312
Total number of pages Patents Illustrations
301 0 0
Amount of funding Code of the program Table
21387905.42 AP08856359 0
Name of work
Тюркский ренессанс (X–XVI вв.) в контексте интеллектуальной истории Центральной Азии
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Fundamental Другая (укажите)
Report authors
Каримова Рисалат-Биби Усмановна , Камалов Аблет Каюмович , Хамраев Алимжан Тиликович , Масимова Халминям Валет кизи , Каримов Нодар Исмаилович , Кутулуков Ширзат Пархатович , KABADAYI Osman , Юсупов Рахметжан Касымович ,
0
0
0
1
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Институт востоковедения имени Р.Б. Сулейменова
Abbreviated name of the service recipient ИВ КН МОН РК
Abstract

Объектом исследования является блестящая эпоха развития тюркской культуры (X–XVI вв.), названная нами эпохой Тюркского ренессанса, вклад эпохи Тюркского ренессанса в развитие центральноазиатской цивилизации и мирового культурного наследия в целом.

Зерттеу нысаны – түркі ренессансы дәуірі деп атаған түркі мәдениеті дамуының тамаша дәуірі (X-XVI ғғ.), Түркі ренессансы дәуірінің Орталық Азия өркениетінің дамуына қосқан үлесі және жалпы әлемдік мәдени мұра.

Цель работы заключается в раскрытии на основе комплексного междисциплинарного исследования особенностей интеллектуальной жизни тюрков в период с Х по XVI вв., характеризующих его как эпоху Ренессанса (Возрождения) в истории тюрков Центральной Азии, когда в рамках мусульманской идеологии и культуры происходит возрождение ценностей доисламской культуры древнетюркской эпохи.

Х-XVI ғасырлар аралығындағы түркілердің интеллектуалдық өмірінің ерекшеліктерін жан-жақты пәнаралық зерттеу негізінде ашып, оны тарихтағы Ренессанс (Ренессанс) деп сипаттау. Мұсылман идеологиясы мен мәдениеті аясында көне түркі дәуіріндегі исламға дейінгі мәдениет құндылықтарының жаңғыруы орын алған Орталық Азия түріктері.

Методы исследования являются принципы историзма, единства национальных и общечеловеческих ценностей и диалектического подхода к изучению исторических процессов. Интеллектуальная история Центральной Азии будет рассматриваться в контексте региональных интеграционных процессов, определявших ход исторического развития. Изучение интеллектуальной истории региона будет основано на анализе письменных источников и памятников, выявлении общего и специфичного в развитии региона обозначенной эпохи. Анализ памятников культуры и литературы будет поставлен в контекст историко-культурных процессов в регионе, основными составляющими которых были тюркизация и исламизация. Исламизация в Центральной Азии стала важным явлением, определявшим основные процессы в интеллектуальной жизни местного населения. Особенности интеллектуальной жизни в мусульманский период будут рассмотрены на примерах творчества гениальных мыслителей, ученых, поэтов, литературных и исторических памятников.

Зерттеу әдістері тарихшылдық принциптері, ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың бірлігі және тарихи процестерді зерттеуге диалектикалық көзқарас деп табылады. Орталық Азияның зияткерлік тарихы тарихи даму бағытын айқындаған аймақтық интеграциялық үдерістер контекстінде қарастырылады. Өлкенің зиялылық тарихын зерттеу жазба дереккөздер мен ескерткіштерді талдауға, белгіленген дәуірдегі өлкенің дамуындағы жалпы және ерекшеліктерді анықтауға негізделмек. Мәдениет және әдебиет ескерткіштерін талдау тарихи-мәдени контекстке қойылады. Мәдени-әдеби ескерткіштерді талдау өңірдегі тарихи-мәдени үдерістердің контекстіне қойылады, оның негізгі құрамдас бөліктері түркілену мен исламдану болды. Орталық Азиядағы исламдану жергілікті халықтың интеллектуалдық өміріндегі негізгі процестерді анықтаған маңызды құбылысқа айналды. Мұсылман дәуіріндегі интеллектуалдық өмірдің ерекшеліктері кемеңгер ойшылдардың, ғалымдардың, ақындардың шығармашылығы, әдеби және тарихи ескерткіштер мысалдары бойынша қарастырылады.

Полученные результаты и новизна: подтвержденный постулат об эпохе Тюркского ренессанса; реконструкцию эпохи Тюркского ренессанса (X–XVI вв.), взаимодействие тюркского населения с иными цивилизациями, реконструкция развития городов, городской среды, культуры, интеллектуальная история эпохи через анализ творчества выдающихся мыслителей; история тюрко-персидского культурного взаимодействия; феномен чагатайского языка; вклад тюркской культуры эпохи Ренессанса в формирование центральноазиатской цивилизации. Новизна заключается в постановке проблемы: выдвижении постулата об эпохе Тюркского ренессанса; в исследовании обозначенного периода как эпохи Тюркского ренессанса; идее исследования Тюркского ренессанса в аспекте интеллектуальной истории Центральной Азии. Впервые дан сравнительно-сопоставительный анализ истории и культуры ранних и средневековых тюрков. Впервые возрождение тюркской культуры показано в контексте исламизации региона. Впервые показано наличие центрально-азиатского общетюркского культурного пространства в средние века. Новизной стало изучение культурной среды в средневековых тюркских государствах, способствовавшей формированию личностей. Впервые 0исследовано развитие городов, городской культуры, стиля архитектуры эпохи. Впервые осуществлена попытка определения вклада тюркской культуры эпохи Ренессанса в формирование центральноазиатской цивилизации;

Алынған нәтижелер мен жаңалық: түркі ренессансы дәуірі туралы расталған постулат; түркі ренессансы дәуірін қайта құру (X-XVI ғғ.), түркі халқының басқа өркениеттермен қарым-қатынасы, қалалардың дамуын, қала ортасын, мәдениетін, дәуірдің интеллектуалдық тарихын талдау арқылы қайта құру. көрнекті ойшылдардың еңбектері; түркі-парсы мәдени өзара әрекеттесу тарихы; шағатай тілінің құбылысы; Қайта өрлеу дәуіріндегі түркі мәдениетінің Орталық Азия өркениетінің қалыптасуына қосқан үлесі. Жаңалық мәселенің тұжырымдалуында: түркі ренессансы дәуірі туралы постулатты алға тарту; түркі ренессансы дәуірі ретінде белгіленген кезеңді зерттеуде; Орталық Азияның интеллектуалдық тарихы аспектісінде түркі ренессансын зерттеу идеясы. Алғаш рет ерте және ортағасырлық түркілердің тарихы мен мәдениетіне салыстырмалы талдау жасалған. Алғаш рет ерте және ортағасырлық түркілердің тарихы мен мәдениетіне салыстырмалы талдау жасалған. Түркі мәдениетінің жаңғыруы өңірді исламдандыру аясында алғаш рет көрсетіліп отыр. Орта ғасырларда Орталық Азиялық пантүркілік мәдени кеңістіктің болуы алғаш рет көрсетілді. Жаңалық тұлғаның қалыптасуына ықпал еткен ортағасырлық түркі мемлекеттеріндегі мәдени ортаны зерттеу болды. Алғаш рет қалалардың дамуы, қала мәдениеті, дәуірдегі сәулет стилі зерттелді. Алғаш рет қайта өрлеу дәуіріндегі түркі мәдениетінің Орталық Азия өркениетінің қалыптасуына қосқан үлесін анықтау әрекеті жасалды;

-

-

Степень внедрения заключается в публикации научных статей, в том числе: в рецензируемых научных зарубежных и отечественных изданиях, докладах на научных конференциях, в СМИ, подготовке коллективной монографии

Іске асыру дәрежесі ғылыми мақалаларды жариялаудан тұрады, оның ішінде: рецензияланған ғылыми шетелдік және отандық басылымдарда, ғылыми конференциялардағы баяндамаларда, бұқаралық ақпарат құралдарында, ұжымдық монографияны дайындау.

Область применения. Результаты исследования восполнили источниковую и исследовательскую базу по истории и культуре тюркоязычных этносов Центральной Азии. Материалы исследования могут лечь в основу разработок специальных трудов и учебных пособий. Результаты исследования могут быть использованы научными работниками, преподавателями высших и средних учебных заведений в их научной и педагогической деятельности. Результаты реализации Проекта, в частности издание научных статей, докладов конференций и публикации в СМИ, сделали доступными новые источники и материалы исследования не только для казахстанской науки, но и для мирового востоковедения в целом.

Қолдану саласы. Зерттеу нәтижелері Орталық Азиядағы түркітілдес этностардың тарихы мен мәдениеті туралы дереккөз бен зерттеу қорын толықтырды. Зерттеу материалдары арнайы жұмыстар мен оқу-әдістемелік құралдарды әзірлеуге негіз бола алады. Зерттеу нәтижелерін жоғары және орта оқу орындарының ғалымдары, оқытушылары өздерінің ғылыми-педагогикалық қызметінде пайдалана алады. Жобаны іске асыру нәтижелері, атап айтқанда, ғылыми мақалалардың, конференция баяндамаларының және бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланымдардың жариялануы тек қазақстандық ғылым үшін ғана емес, жалпы әлемдік шығыстану үшін де жаңа дереккөздер мен зерттеу материалдарын қолжетімді етті.

UDC indices
930.85 (574:575)
International classifier codes
03.81.37; 13.09.00; 03.09.25;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
ЦЕНТРАЛЬНАЯ АЗИЯ; СРЕДНЕВЕКОВЬЕ; ТЮРКСКИЙ РЕНЕССАНС; ИНТЕЛЕКТУАЛЬНАЯ ИСТОРИЯ; КУЛЬТУРНАЯ СРЕДА; ВЫДАЮЩИЕСЯ МЫСЛИТЕЛИ;
Key words in Kazakh
ОРТАЛЫҚ АЗИЯ; ОРТА ҒАСЫР; ТҮРКІ РЕНЕССАНСЫ; ЗИЯТКЕРЛІК ТАРИХ; МӘДЕНИ ОРТА; КӨРНЕКТІ ОЙШЫЛДАР;
Head of the organization Масимханулы Дукен Доктор филологических наук, профессор / доктор филологических наук, доцент
Head of work Каримова Рисалат-Биби Усмановна Доктор исторических наук / доцент
Native executive in charge