The object of research, development or design (in Russian) : Электрохимические способы получения соединений титана, меди, железа, свинца и цинка.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Титан, мыс, темір, қорғасын және мырыштың қосылыстарын алудың электрохимиялық әдістері

Aim of work (in Russian) : Разработка электрохимических способов получения оксида титана, оксидов и сульфидов железа, цинка, свинца, меди с использованием вторичного металлургического сырья в результате изучения электрохимического поведения металлов в водных растворах при поляризации переменным током промышленной частоты с установлением закономерностей и оптимальных условий их растворения.

Aim of work (in Kazakh) : Металдардың электрохимиялық қасиеттерін өндірістік жиіліктегі айнымалы токпен поляризациялау арқылы сулы ерітінділерде зерттей отырып, олардың еру заңдылықтарын және еруінің оптималды жағдайларын анықтау нәтижесінде екіншілік металлургиялық шикізаттан титан оксидін, темір және мырыштың, қорғасын және мыстың оксидтері мен сульфидтерін алудың электрохимиялық әдістерін жасау

Методы исследования (на русском) : Запись вольт-амперных зависимостей. Электролиз под действием переменного тока, в выпрямлении которого нет необходимости, электролиз с биполярными электродами. Электролиз под действием переменного тока с использованием его двух полупериодов. Электрохимический синтез соединений титана, меди, железа, свинца, цинка. Идентификация полученных соединений физико-химическими методами (ренгенофазовый анализ, элементный анализ, микрофотографии).

Методы исследования (на казахском) : Вольтамперметрлік қисықтарды жазу. Түзеткішті қажет етпейтін айнымалы ток әсерімен электролиз жүргізу,биролярлы электродтарды пайдаланып айнымалы токпен әсерімен электролиз жүргізу. Айнымалы токтың екі жартылай периодын пайдаланып электролиз жүргізу. Титан, мыс, темір, қорғасын және мырыштың өосылыстарын электрохимиялық әдіспен синтездеу. Алынған қосылыстарды физика-химиялық әдістермен идентификациялау (рентгенофазалық анализ, элементтік анализ, микрофотографиялар).

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые установлена возможность растворения титана в серной кислоте при поляризации переменным током в анодном полупериоде переменного тока с образованием трехвалентных ионов, также показано, что при электролизе с биполярными электродами величина убыли массы электрода в анодном полупериоде, возрастает более, чем в 1,38 раз. Показана возможность синтеза соединений железа, меди, свинца и цинка при поляризации переменным током промышленной частоты с использованием двух полупериодов переменного тока и биполярных электродов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алғаш рет айнымалы токтың анодтық периодында титанның үш валентті иондарын түзе еритіні анықталды, сонымен қатар биполярлы электродтарды қолданған кезде анодтық периодта электродтардың массасының азаюы 1,38 есе артық екені көрсетілді. Темір, мыс, қорғасын және мырыш қосылыстарын айнымалы токтың екі жартылай периодын және биполярлы электродтарды пайдаланып алуға болатыны көрсетілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Установлено, что при предварительной поляризации титанового электрода переменным током промышленной частоты происходит растворение титана, являющегося устойчивым к агрессивным средам металла с образованием его соединений, также наблюдается эффект саморастворения. Благодаря этому явлению можно синтезировать многие соединения титана из вторичного титансодержащего сырья. Впервые проведены эксперименты, показывающие, что использование биполярных электродов при поляризации переменным током позволяет интенсифицировать процессы растворения металлов, при этом в раствор переходят и те электроды, которые не присоединены к источнику ток. Подход обеспечивает упрощение схемы электролиза, в то же время происходит экономия электроэнергии, обеспечивается более высокий выход синтезируемого продукта. Кроме того, впервые получены результаты, которые показывают возможность использования двух полупериодов переменного тока, благодаря которому достигаются наиболее высокие показатели электролиза (высокие выходы по току, высокие значения выхода синтезируемого продукта).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Әдетте агрессивті орталарда тұрақты металл болып табылатын титанның өндірістік жиіліктегі айнымалы ток әсерімен алдын ала поляризациялаған кезде өз қосылыстарын түзе еритіні анықталды, сонымен қатар титанның өздігінен еру эффектісі айқындалды. Осы құбылысты пайдалана отырып, құрамында титан бар әртүрлі екіншілік шикізаттан көптеген қосылыстарды синтездеуге болатыны анықталды. Алғаш рет айнымалы токпен поляризациялау кезінде биполярлы электродтарды пайдалану металдардың еру процестерін интенсификациялауға әкелетіні дәлелденді, бұл кезде тіпті ток көзіне жалғанбаған электродтар да ериді. Бұл тәсіл электролиз схемаларының қарапайымдылығын қамтамасыз етеді, электр энергиясының шығыны азаяды және алынатын өнімдерді жоғары ток бойынша шығымдармен синтездеуге болады. Осыдан басқа айнымалы ток әсерімен оның екі жартылай периодын пайдалану мүмкіндігі көрсетілді, осыған байланысты электролиздің көрсеткіштері жоғарылай түсетіні анықталды (ток бойынша шығымның жоғары мәндері, алынатын өнімдердің жоғары шығымдары қамтамасыз етіледі.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : При поляризации переменным током «нерастворимых» титановых электродов процесс растворения протекает с относительно высокими выходами по току и при невысоких напряжениях между электродами, а также в дальнейшем происходит его саморастворение. Кроме того, процесс протекает при комнатной температуре. Все это в целом повышает эффективность получения соединений титана, в том числе, диоксида титана. Процессы, протекающие при поляризации переменным током, позволяют получать соединения железа, титана, свинца и меди в низшей степени окисления; использование двух полупериодов переменного тока и биполярных электродов позволяет повысить выход по току и убыль массы электродов при электролизе, что в конечном итоге приводит к повышению продуктивности электролиза.

Efficiency (in Kazakh) : «Ерімейтін» титан электродтарын айнымалы токпен еріту кезінде электродтар арасындағы кернеудің аз шамаларында-ақ айтарлықтай жоғары ток бойынша шығымдарға қол жеткізілді, ал соңынан титанның өздігінен еруі орын алады. Осының бәрі титан қосылыстарын алудың, оның ішінде оның диоксидін алудың тиімділігін арттырады . Айнымалы ток әсерімен жүретін процестер кезінде темір, титан, қорғасынның, мыстың төменгі тотығу дәрежедегі қосылыстарын алуға мүмкіндік беретіні көрсетілді; айнымалы токтың екі жартылай периодтарын пайдалану және биполярлы электродтарды пайдалану ток бойынша шығымды және электродтар массалырының азаю шамаларын арттыруға әкелетіні , ал бұл ең соңында электролиздің өнімділігін жоғарылататыны көрсетілді.

Field of application (in Russian) : Основными потребителями являются лакокрасочная промышленность, химические лаборатории и химическая промышленность.

Field of application (in Kazakh) : Негізгі тұтынушылар болып лак-бояу өнеркәсібі, химиялық зертханалар мен химия өнеркәсібі табылады.