The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является минеральные удобрения.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны - минералды тыңайтқыштар.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта - определить влияние применения минеральных удобрений на способность корнеплодов накапливать радионуклиды и тяжелые металлы.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – минералды тыңайтқыштарды қолданудың тамыржемісті дақылдардың радионуклидтер мен ауыр металдарды жинақтау қабілетіне әсерін анықтау.

Методы исследования (на русском) : Исследования проводили с помощью общепризнанных научных и экспериментальных методов. Вегетационный эксперимент проводился согласно классической агрохимической методике в закрытом грунте. Определение содержания тяжелых металлов проводили с помощью масс-спектрометрии с индуктивно-связанной плазмой, k0- нейтронно-активационного анализа. Радионуклидный состав определялся с помощью альфа-бета-радиометрии (изотопы полония-210 и свинца-210) на УМФ-2000 и альфа-спектрометрии (Alpha Analyst, Canberra) с предварительной радиохимической подготовкой (природные изотопы урана, тория и радия).

Методы исследования (на казахском) : Зерттеулер жалпы танылған ғылыми және эксперименттік әдістерді қолдану арқылы жүргізілді. Вегетациялық тәжірибе жабық топырақта классикалық агрохимиялық әдіс бойынша жүргізілді. Ауыр металдардың құрамын анықтау индуктивті байланысқан плазмалы масс-спектрометрия, k0 – нейтронды активтендіру талдауы арқылы жүзеге асырылды. Радионуклидтік құрамы UMF-2000 альфа-бета-радиометрия (полоний-210 және қорғасын-210 изотоптары) және алдын ала радиохимиялық дайындықтан кейінгі (уран, торий және радийдің табиғи изотоптары) альфа-спектрометрия (Alpha Analyst, Canberra) әдістерімен анықталды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Установлено, что максимальная активная концентрация природных радионуклидов среди исследуемых минеральных удобрений была определена для фосфорного удобрения (Garden Retail Service, Россия), тогда как низкое содержание было определено для монокалийфосфата (Буйские удобрения, Россия), торфяного удобрения (АгроСнабРитейл, Россия), а также фитомикрофертилайзера (НПТЦ Жалын, Казахстан). На основании методики поэтапного выщелачивания почв А.Тессиера, было установлено, что применение монокалийфосфата и двойного суперфосфата (Garden Retail Service, Россия) способствует изменению форм нахождения природных радионуклидов, переводя их в более мобильные и биодоступные фракции. Выявлено, что коэффициент корневого барьера в случае изотопов урана и тория был выше 1 для Raphanus sativus, выращенного на почве, удобренной монокалийфосфатом.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттелетін минералды тыңайтқыштар арасында табиғи радионуклидтердің максималды активті концентрациясы фосфор тыңайтқышы үшін анықталды (Garden Retail Service, Ресей), ал монокалий фосфатының (Буйский тыңайтқыштары, Ресей), шымтезекті тыңайтқыштың (АгроСнабРитейл, Ресей) және фитомикротыңайтқыштың (ҒПТО Жалын, Қазақстан) құрамында төмен екендігі анықталды. А.Тессьердің топырақты сатылы шаймалау әдісіне сүйене отырып, монокалийфосфат пен қос суперфосфатты (Garden Retail Service, Ресей) пайдалану табиғи радионуклидтердің табылу формаларын өзгертіп, оларды мобильді және биоқолжетімді фракцияларға ауысуына ықпал ететіндігі анықталды. Уран мен торий изотоптары жағдайында тамырлық тосқауыл коэффициенті монокалийфосфатымен өңделген Raphanus sativus үшін 1 -ден жоғары екені анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные результаты могут быть использованы в сельскохозяйственной деятельности с целью получения более безопасных корнеплодов с более низкой концентрацией радионуклидов и тяжелых металлов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған нәтижелерді радионуклидтер мен ауыр металдардың төмен концентрациясы бар қауіпсіз тамыр дақылдарын алу үшін ауылшаруашылық қызметінде пайдалануға болады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство, агрохимия и охрана окружающей среды.

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы, агрохимия және қоршаған ортаны қорғау.