The object of research, development or design (in Russian) : Cырье полыни гладкой, почек тополя бальзамического, гармалы обыкновенной, серпуха венценосная

The object of research, development or design (in Kazakh) : Tықыр жусанның, бальзамды терек бүршіктерінің, кәдімгі адыраспанның шикізаты, тәжі түймебас

Aim of work (in Russian) : Оптимизация технологии оригинальных лекарственных препаратов с применением математического моделирования

Aim of work (in Kazakh) : Математикалық модельдеуді қолдана отырып, бірегей дәрілік препараттар технологиясын оңтайландыру

Методы исследования (на русском) : Сверхкритическая флюидная экстракция, перколяция, высокоэффективная жидкостная хроматография, центробежная хроматография распределения, методология поверхностного отклика

Методы исследования (на казахском) : Жоғары критикалық флюидтік экстракция, перколяция, жоғары тиімді сұйықтық хроматография, ортадан тепкіш үлестіру хроматографиясы, беттік жауап беру әдістемесі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработаны математические модели зависимости производительности процесса выделения и очистки арглабина при хроматографическом разделении СО2-экстракта полыни гладкой. Разработана схема переработки СО2-экстракта полыни гладкой с применением метода центробежной хроматографии распределения, позволяющая комплексно выделять сесквитерпеновые лактоны из СО2-экстракта полыни гладкой. Оптимизирован режим экстракции сырья серпухи венценосной методом перколяции, обеспечивающий количественное извлечение флавоноида апигенина (0,11 % в расчете на воздушно-сухое сырье). Разработана математическая модель экстракции сырья гармалы обыкновенной на основе полиномиального уравнения второго порядка. Оптимизирована технология количественного извлечения суммы алкалоидов и мажорного компонента – гармина с количественным выходом 1,3% в расчете на воздушно-сухое сырье методом перколяции из корней Pеganum hаrmala L, предварительно обработанных 5%-ным раствором карбоната натрия. Оптимизирован режим экстракции сырья сырья полыни гладкой после СО2-экстракции методом перколяции, обеспечивающий количественное извлечение флавоноидов. Оптимальными параметрами для количественного извлечения суммы экстрактивных веществ из сырья полыни гладкой являются использование 96%-ного этанола при соотношении сырье:экстрагент 1:15 и температура экстракции 65 °С.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Тықыр жусанның СО2-сығындысын хроматографиялық бөлу кезінде арглабинді бөліп алу мен тазарту процесінің өнімділігіне тәуелділіктің математикалық модельдері жасалды. Тықыр жусанның СО2-сығындысынан сесквитерпенді лактондарды кешенді бөліп алуға мүмкіндік беретін ортадан тепкіш үлестіру хроматографиясы әдісін қолдана отырып, тықыр жусанның СО2-сығындысын қайта өңдеу схемасы жасалды. Апигенин флавоноидын сандық шығарып алуды (ауа-құрғақ шикізатқа есептегенде 0,11%) қамтамасыз ететін перколяция әдісімен тәжі түймебас шикізатын экстракциялау режимі оңтайландырылды. Екінші ретті көпмүшелік теңдеу негізінде кәдімгі адыраспан шикізатын экстракциялаудың математикалық моделі жасалды. Натрий карбонатының 5% ерітіндісімен алдын ала өңделген Pеganum hаrmala L. тамырларынан перколяция әдісімен ауа-құрғақ шикізатқа есептегенде сандық шығымы 1,3% болатын алкалоидтар сомасы мен негізгі компонент – гарминді сандық шығарып алу технологиясы оңтайландырылды. Флавоноидтардың сандық экстракциясын қамтамасыз ететін перколяциялық әдіспен СО2-экстракциялаудан кейін жусан шикізатын шикізатты алу режимі оңтайландырылған. Жусанның шикізатынан экстрактивті заттардың мөлшерін сандық алудың оңтайлы параметрлері шикізаттың арақатынасында 96% этанолды пайдалану болып табылады: экстрагент 1:15 және экстракция температурасы 65 °C.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : оптимизирована и внедрена на Карагандинском фармацевтическом заводе опытно-промышленная технология хроматографического разделения СО2-экстракта полыни гладкой в производство субстанций на основе сесквитерпеновых лактонов. Оптимизированная технология экстракции сырья серпухи венценосной внедрена на Карагандинском фармацевтическом заводе в производство субстанции адаптогенного и тонизирующего препарата.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қарағанды фармацевтикалық зауытында тықыр жусанның СО2-сығындысын хроматографиялық бөлудің тәжірибелік-өнеркәсіптік технологиясы оңтайландырылды және сесквитерпенді лактондар негізіндегі субстанциялар өндірісіне енгізілді. Тәжі түймебас шикізатын экстракциялаудың оңтайландырылған технологиясы Қарағанды фармацевтикалық зауытында адаптогендік және сергітетін препарат субстанциясы өндірісіне енгізілді.

Level of implementation (in Russian) : Внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : жүзеге асырылды

Efficiency (in Russian) : Оптимизированная технология хроматографического разделения СО2-экстракта полыни гладкой повысила производительность процесса производства сесквитерпенового лактона арглабина в 2,4 раза (с 0,19 до 0,46 г/мин). Оптимизированная технология экстракции сырья серпухи венценосной позволила повысить выход флавоноида апигенина (с 0,04 до 0,11% в расчете на воздушно-сухое сырье) в 2,75 раза.

Efficiency (in Kazakh) : Тықыр жусанның СО2-сығындысын хроматографиялық бөлудің оңтайландырылған технологиясы арглабин сесквитерпенді лактонын өндіру процесінің өнімділігін 2,4 есеге арттырды (0,19-дан 0,46 г/мин дейін). Тәжі түймебас шикізатын экстракциялаудың оңтайландырылған технологиясы апигенин флавоноидының шығымын 2,75 есеге арттыруға мүмкіндік берді (ауа-құрғақ шикізатқа есептегенде 0,04-тен 0,11% дейін).

Field of application (in Russian) : Технология лекарств, фармацевтическая химия.

Field of application (in Kazakh) : Дәрі-дәрмек технологиясы, фармацевтикалық химия.