The object of research, development or design (in Russian) : Сельскохозяйственные угодья Западно-Казахстанской области

The object of research, development or design (in Kazakh) : Батыс Қазақстан облысының ауылшаруашылық жерлері

Aim of work (in Russian) : Цель данного исследования состоит в оценке возможного применения с усовершенствованием универсального уравнения потерь почвы от эрозии (RUSLE) для расчета смыва почвы сельскохозяйственных угодий Западно-Казахстанской области с применением ГИС-технологий и спутниковых данных

Aim of work (in Kazakh) : Бұл зерттеудің мақсаты ГАЖ-технологиялары мен жерсеріктік ақпараттарды пайдалана отырып, Батыс Қазақстан облысының ауылшаруашылық алқаптарындағы су эрозиясы нәтижесінде топырақ шайылуын есептеуде жетілдірілген топырақ шайылуының әмбебап теңдеуін (RUSLE) пайдалану мүмкіндігін бағалау болып табылады

Методы исследования (на русском) : Методы дешифрирования космических снимков, метод интерполяции программы ArgGIS 10.4.1, метод естественной окрестности, топографо-картографический метод, основанный на геоморфологическом анализе формы и расположения горизонталей, математические, графоаналитические методы, метод оценки смыва почвы.

Методы исследования (на казахском) : Ғарыштық суреттерді дешифрлеу әдістері, ArgGIS 10.4.1 бағдарламасының интерполяция әдісі, табиғи айнала әдісі, горизонталь пішіні мен орналасуын геоморфологиялық талдауға негізделген топографиялық-картографиялық әдіс, математикалық, графоаналитикалық әдістер, топырақтың шаюын бағалау әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Используя данные от РГП «Казгидромет», осреднения и обработки данных в программе MS Excel, различные методы интерполяции был определен коэффициент осадков R. 2. На основе исследований H. Wishmeier и R.D. Smith, картографических материалов и полевых исследований было определено 9 видов почв с различным механическим составом. Коэффициент эродируемости варируется от 0,47 глина до песка 0,04 тонн с гектара. 3. Экспедиционные исследования проведены на предварительно подготовленных 9 ключевых участках ЗКО с идентификацией видов землепользования, определением видов почвенного покрова, механическим составом сельскохозяйственных угодий; определены абсолютная высота и координаты точек. 4. Для расчета коэффициента LS были использованы ЦМР, специальный алгоритм обработки для расчета фактора LS предложенный Moore, I.D., Burch. Для усовершенствования уравнения RUSLE на примере ЗКО к фактору LS был добавлен фактор Сu. 5. На основе снимков Sentinel-2 (10 м), материалов полевых исследований с GPS-привязкой был создан слой фактора растительности. Установлено, что наиболее распространенными среди культур являются пшеница, подсолнечник и ячмень. 6. P-фактор был определен на основе исследований H. Wishmeier и R.D. Smith. Было определено, что для ЗКО характерны: противоэрозионные севообороты; плоскорезные способы обработки земель; вспашка поперек склона на глубину 22 см (25-27 см, 10-12 см, в зависимости от полевых культур).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. "Қазгидромет" РМК деректерін пайдалана отырып, MS Excel бағдарламасындағы деректерді орташалау және өңдеу, жауын-шашынды көрсету үшін интерполяцияның әртүрлі әдістері, жауын-шашынның R коэффициенті анықталды. 2. H. Wischmeier және R. D. Smith зерттеулері, картографиялық материалдар және далалық зерттеулер негізінде әртүрлі механикалық құрамы бар 9 топырақ түрі анықталды. Эрозия коэффициенті гектарына 0,47 саздан құмға 0,04 тоннаға дейін өзгереді. 3. Батыс Қазақстан облысының ала дайындалған 9 кілттік учаскесінде жерді пайдалану түрлерін сәйкестендіру, топырақ қабатының түрлерін, механикалық құрамы мен ауылшаруашылық алқаптарының топырақ қабатындағы органикалық заттарын, абсолюттік биіктіктер мен нүктелердің координаталарын анықтау бойынша экспедициялық зерттеулер жүргізілді. 4. LS коэффициентін есептеу үшін Moore, I. D., Burch ұсынған LS факторын есептеу үшін арнайы өңдеу алгоритмі DEM қолданылды. RUSLE теңдеуін жақсарту үшін БҚО мысалында Cu коэффициенті LS коэффициентіне қосылды. 5. Sentinel-2 (10 м) суреттері, GPS байланысы бар далалық зерттеу материалдары негізінде өсімдік факторының қабаты жасалды. Дақылдар арасында ең көп кездесетіні бидай, күнбағыс және арпа екені анықталды. 6. P-факторы H. Wishmeier және R. D. Smith зерттеулері негізінде анықталды. БКО эрозияға қарсы шаралардың келесі түрлері қолданылды: эрозияға қарсы ауыспалы егіс; жер өңдеудің тегіс кесу әдістері; көлденең еңіспен 22 см тереңдікте жырту (егістік дақылдарына байланысты 25-27 см, 10-12 см).

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Усовершенствованная формула универсального уравнения потерь почвы (RUSLE) для равнинных территорий Западно-Казахстанской области с модернизацией формулы RUSLE с введением нового фактора – Кривизны (Factor Сu) для топографического фактора.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Батыс Қазақстан облысының жазық аумақтары үшін әмбебап топырақ жоғалту теңдеуінің (RUSLE) жетілдірілген формуласы RUSLE формуласын модернизациялау арқылы жаңа фактор - топографиялық фактор (Сu) қисықтық енгізілді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Улучшение методов обработки земли - залог производительного аграрного сектора. Это позволит полностью решить вопросы продовольственной безопасности и устойчивой конкурентоспособности агропромышленного сектора национальной экономики. Благодаря эффективному управлению земельными ресурсами можно достигнуть цели по увеличению урожайности, и гарантированно получать высокие доходы в той или иной области.

Efficiency (in Kazakh) : Жерді өңдеу әдістерін жетілдіру - өнімді аграрлық сектордың кепілі болып табылады. Бұл азық-түлік қауіпсіздігі және ұлттық экономиканың агроөнеркәсіптік секторының тұрақты бәсекеге қабілеттілігі мәселелерін толығымен шешуге мүмкіндік береді. Жер ресурстарын тиімді басқарудың арқасында өнімділікті арттыру мақсатына қол жеткізуге болады және белгілі бір салада жоғары табыс алуға кепілдік беріледі.

Field of application (in Russian) : Основными потребителями прогностической продукции исследования являются Правительство Казахстана, Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан, местное управления, крестьянские хозяйства и т.д. Учреждениям и организациям заинтересованных в получении качественной разноплановой информации, отражающей современное состояния почвенного покрова сельхоз угодий.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеудің болжамды өнімінің негізгі тұтынушылары ҚР Үкіметі, ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі, жергілікті өзін-өзі басқару органдары, жеке шаруа қожалықтар және т.б. Ауыл шаруашылығы алқаптарының топырақ жамылғысының қазіргі жағдайын көрсететін жоғары сапалы әр түрлі ақпарат алуға мүдделі мекемелер мен ұйымдар.